Ahmet Varol / Yeni Akit

Zalimlere göre yargı biraz fantezidir

Aslında zulüm rejimlerinde de hakim sistemin ayakta kalmasını sağlayacak baskı uygulamaları ve cezalandırmalar için belli bir yasal zemin oluşturulmuştur. Ama bu yasal zeminin sabit bir felsefesi ve esas aldığı temel ilkeleri mevcut değildir. Temel ilkeler gibi gösterilenler ise pratikte uygulanan yasal sistemle tamamen çatışır. Onların ilkeleri, esas itibarıyla uygulanan baskı ve zulümleri kamufle etmekten başka bir amaç taşımaz. Bir yanda temel ilkelerde, herkesin konuşma ve düşünce hürriyetinden söz edilir ama öte yanda bir kişi, hakim sistemin uygulama ve politikalarını eleştiren görüşlerini açığa çıkardığı zaman sözü edilen ilkeler üzerine oturtulmuş sistemin kurumlarını karşısında bulur. 

Zulüm sistemlerinin hep birbirine benzediğini tarihteki ve günümüzdeki zulüm sistemlerini incelediğimiz zaman görüyoruz. Onlar açısından insan, kurulan sistem ve yapıyı ayakta tutmakla mükelleftir. Bu görevi en güzel şekilde yerine getirenler, zulüm sistemleri tarafından taltif edilmeye de lâyık olabilirler. Ama diktatörlere kafa tuttukları, sistem açısından tehlikeli olmaya başladıkları zaman her türlü cezaya lâyıktırlar. Eğer yasal zemin onları bertaraf etmeye yetiyorsa ona göre cezaları verilir. Ama bazen yasal çerçevenin yetersiz kaldığı zamanlar da olmaktadır. O zaman da, tehlikeli görülenlerin etkisiz hale getirilmeleri yahut tümüyle ortadan kaldırılmaları için başka yollara başvurulur. Sabotajlar ve suikastlar da buna dahildir.

Bu tür rejimlerin cinayet stratejisinin tek amacı tehlikeli görülen kişilerin tasfiyesi değildir. İntikamdan, toplumun yönlendirilmesi planlarının uygulanmasına kadar çok farklı amaçlarla cinayet statejisine başvurulur. Çünkü zulüm rejimleri nazarında insanın herhangi bir değeri yoktur ve rejimin bekası için “hukuksuz” bir şekilde de olsa kişilerin fedası normaldir. 

Normalde suçluların cezalandırılması hukukun bir gereğidir. Ama bunun kuralının ve mantığının, ona göre bir yargılama ve infaz sürecinin olması gerekir. 

Zulüm rejimlerinde zaten adalet ve hukuk ilkelerine riayet edilmez. Ama en azından vatandaşların “istenmeyen” bir fiili işlediklerinde ne tür ceza alacaklarını bilmeleri için yasalarının olması ve bu yasalara göre yargılama yapılması gerekir. Aksi takdirde kim ne ile suçlanacağını ve nasıl bir cezaya maruz kalacağını bilemez. 

Şu var ki diktatörlerin çoğuna göre “yargılama” da biraz fantezidir. Yargılama yapılması için suç olarak sayılan fiilin işlendiğinin ispatına, verilecek cezanın suça denk olup olmayacağının tespitine, suçlanan kişinin kendini savunmasına fırsat verilmesine, kendisine yöneltilen ithamları reddederken kullandığı gerekçelerin geçersizliğinin ortaya konmasına, hükmün kesinleşmesine ve sonra cezanın infazına gerek var. Bu da tabii biraz zaman alacak ve belki verilen ceza diktatörlerin içini rahatlatmayacaktır. O yüzden diktatörler işin kolayını bulmuşlar: Yargısız infaz. 

Diktatör bir akşam biraz bulanık kafayla, “Bu adam bize ihanet etti, onu ortadan kaldırın!” diye adamlarına talimat verdi mi artık iş bitecek demektir. O aşamadan sonra, “Onu önce bir hakim karşısına çıkaralım. Mahkeme bütün kusurlarını ve suçlarını ortaya çıkarsın. Hatta bu yolla adamı iyice millete rezil edelim. İhanetlerini vatandaşlar da görsün. Sonra cezasını infaz edelim!” diye birilerinin tavsiyelerde bulunmasının yararı olmaz. Diktatör belki, “Adamı önce bir ortadan kaldırın, sonra gerek görürseniz yargılarsınız!” diyebilir. 

Rusya diktatörü Putin’in şimdiye kadar birçok muhalifini bu türden yargısız infazlarla ortadan kaldırdığı biliniyor. Sonunda Wagner Başkanı ve aynı zamanda geçmişte Putin’in has adamlarından olan, özel misafirlerinin ikramlarını hazırlayan kişi olarak ün kazanan Yevgeni Prigojin de 10 arkadaşıyla birlikte bir uçak kazasında dünya hayatına veda etti. Olay görünüşte bir kaza, ama arka planı ve bu noktaya gelinmeden önce yaşananlar üzerinde düşünen herkesin aklına hemen Putin’in geçmişteki siyasi cinayetleri geliyor.