Yabancıların kayıt dışı çalışmalarının önlenmesi, yerli-yabancı iş gücü dengesi kurularak, nitelikli yabancı iş gücünden de yararlanılmasını öngören Uluslararası İşgücü Kanunu Tasarısı'nın 1. Bölümü, TBMM Genel Kurulu'nda kabul edildi.

"Temel kanun" olarak görüşülen Tasarı'nın kabul edilen maddeleri, uluslararası iş gücüne ilişkin politikaların belirlenmesi, uygulanması, izlenmesi, yabancılara verilecek çalışma izni ve çalışma izni muafiyetlerine dair iş ve işlemlerde izlenecek usulleri, yetki, sorumlulukları, uluslararası iş gücü alanındaki hak ve yükümlülükleri düzenliyor.

Tasarı, Türkiye'de çalışmak için başvuruda bulunan veya çalışan; bir işveren yanında mesleki eğitim görmek üzere başvuruda bulunan veya gören; staj yapmak üzere başvuruda bulunan veya staj yapan yabancılarla Türkiye'de geçici nitelikte hizmet sunumu amacıyla bulunan sınır ötesi hizmet sunucusu yabancıları ve yabancı çalıştıran veya çalıştırmak üzere başvuruda bulunan gerçek ve tüzel kişileri kapsıyor.

Çalışma izni almaktan muaf tutulan yabancıların iş ve işlemleri, bu tasarı hükümlerine göre yürütülecek.

Tasarıyla, bazı tanımlamalar da yapılıyor. "Bağımsız çalışma izni", yabancıya "Türkiye'de kendi ad ve hesabına çalışma hakkı veren çalışma izni" şeklinde tanımlanıyor.

"Çalışma izni", Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca resmi bir belge şeklinde düzenlenen ve geçerlilik süresi içinde yabancıya Türkiye'de çalışma ve ikamet hakkı veren izin; "Çalışma izni muafiyeti", bakanlıkça resmi bir belge şeklinde düzenlenen ve geçerlilik süresi içinde yabancıya Türkiye'de çalışma izni almaksızın çalışma ve ikamet hakkı veren muafiyet; "Kanuni çalışma izni süresi", yabancının, kanuni yükümlülüklerinin yerine getirilmesi suretiyle, çalışma izniyle çalıştığı süre; "Sınırötesi hizmet sunucusu", Türkiye'de geçici nitelikte olmak üzere ve herhangi bir hizmet sunumu amacıyla bulunan ve ücretini Türkiye'deki ya da Türkiye dışındaki bir kaynaktan alan yabancı, "Yetkili aracı kurum", nitelikleri ve görev çerçevesi yönetmelikle belirlenen ve bakanlık tarafından yetkilendirilen kurum veya kuruluş şeklinde tanımlanıyor.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Uluslararası İşgücü Politikası Danışma Kurulu kararlarını dikkate alarak, uluslararası iş gücüne ilişkin politika belirleyecek, politikayı uygulamaya yönelik ulusal ve uluslararası düzeyde faaliyette bulunacak.

Uluslararası İşgücü Politikası Danışma Kurulu; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı başkanlığında, Bakanlık Müsteşarı, Avrupa Birliği, Dışişleri, Ekonomi, İçişleri, Kalkınma, Kültür ve Turizm bakanlıklarının müsteşarları ile Uluslararası İşgücü Genel Müdüründen oluşacak.

Gündemine göre, konuyla ilgili kamu kurumları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ile Ekonomik ve Sosyal Konseyde temsil edilen işçi ve işveren konfederasyonlarının temsilcileri, Kurul üyesi olarak toplantıya davet edilecek.

Kurul, uluslararası iş gücüne ilişkin mevzuat geliştirme çalışmalarını, ulusal ve uluslararası gelişmeleri ve uygulamaları izleyecek, Türkiye'nin ekonomik, sektörel ve bölgesel önceliklerine uygun politika önerilerini bakanlığa bildirecek.

Kurul kararları, uluslararası iş gücü politikası esaslarının ve Türkiye'nin uluslararası iş gücü ihtiyacının belirlenmesinde bakanlıkça dikkate alınacak.

Kurul, Başkan tarafından belirlenen gündemle yılda en az bir kez toplanacak.

Bakanlık çalışma izni verecek

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, yabancı istihdamı taleplerini almak, değerlendirmek ve uluslararası iş gücünün etkilerini izlemek üzere yabancı başvuru, değerlendirme ve izleme sistemi kuracak.

Bakanlık, kamu güvenliğine ilişkin hususlar saklı kalmak üzere; yabancılara, yabancı istihdamı ihtiyacına ve düzenleme kapsamındaki diğer konulara ilişkin kamu kurum ve kuruluşları, gerçek ve tüzel kişilerden bilgi, belge talep edebilecek.

Çalışma izni, tasarıyla belirlenen uluslararası iş gücü politikası esas alınarak bakanlıkça verilecek.

Tasarı kapsamında yer alan yabancılar, çalışma izni olmadan Türkiye'de çalışamayacak veya çalıştırılamayacak.

Diğer kanunlarda ya da Türkiye'nin taraf olduğu ikili veya çok taraflı anlaşmalar, uluslararası sözleşmelerde çalışma izni almadan çalışabileceği belirtilen yabancılar, bu tasarıya göre çalışma izni almadan çalışabilecek, çalıştırılabilecek.

Çalışma izni başvuruları yurt içinde doğrudan bakanlığa, yurt dışında yabancının vatandaşı olduğu veya yasal olarak bulunduğu ülkedeki Türkiye Cumhuriyeti büyükelçilikleri veya başkonsolosluklarına yapılacak.

Çalışma izni başvuruları yetkili aracı kurum tarafından da yapılabilecek. Çalışma izni uzatma başvurusu, çalışma izni süresinin dolmasına 60 gün kalmasından itibaren ve her durumda çalışma izni süresi dolmadan yapılacak.

Çalışma izni başvurusu, uluslararası iş gücü politikasına göre değerlendirilecek.

Bakanlık, Uluslararası İşgücü Politikası Danışma Kurulu kararları doğrultusunda çalışma izni başvurusunun değerlendirilmesinde ve çalışma izni puanlama sisteminin oluşturulmasında kullanılacak kriterleri belirleyecek.

Usulüne uygun olarak yapılan başvuruların değerlendirilmesi, bilgi ve belgelerin tam olması kaydıyla 30 gün içinde tamamlanacak.

Mesleki yeterlilik gerektiren sağlık ve eğitim hizmetlerinde çalışacak yabancıların çalışma izni başvurularının değerlendirilmesinde ön izin alınacak. Sağlık hizmetlerinde Sağlık Bakanlığı, eğitim hizmetlerinde Milli Eğitim Bakanlığı bu hizmetlerde mesleki faaliyette bulunacak yabancılara ön izin vermeye yetkili olacak, ön izin alınması gereken meslekler, bu bakanlıkların görüşü alınarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenecek.

Yükseköğretim kurumlarında çalışacak yabancı öğretim elemanları için ise YÖK Başkanlığından ön izin alınacak. Ar-Ge Merkezi Belgesi olan firmalarda Ar-Ge personeli olarak çalışacak yabancıların çalışma izni başvuruları Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının olumlu görüşü olması halinde değerlendirilecek.

Uluslararası işgücü politikasına uygun olmayan, sahte veya yanıltıcı bilgi, belgelerle yapılan, yabancı istihdam edilmesine ilişkin gerekçesi yeterli görülmeyen, diğer kanunlarda Türk vatandaşlarına hasredilen iş ve meslekler için yapılan, kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından Türkiye'de çalışmasında sakınca görülen yabancılara ilişkin olan, Dışişleri Bakanlığının uygun görüşü olması durumu hariç, Türkiye Cumhuriyetinin tanımadığı veya diplomatik ilişkisinin bulunmadığı ülke vatandaşları için yapılan başvurular reddedilecek.

AA