“Neoconlar” ve “Gerçekçiler” çarpışıyor! 

Abdullah Muradoğlu / Yenişafak 

 Önceki yazımda ABD Başkanı Trump’ın “Çin” hariç, diğer ülkelere getirdiği yüksek gümrük vergilerini 90 gün süreyle erteleme kararı almasında “Trump Koalisyonu” içerisindeki bazı kanatların etkili olduğuna işaret etmiştim. Keza “Trump Koalisyonu” savunma, ulusal güvenlik ve dış politika konusunda da taban tabana zıt eğilimleri de içerisinde barındırıyor.  

Trump Yönetimi’ndeki bazı isimler ABD’nin Ortadoğu ve Avrupa’daki askerî taahhütlerini sonlandırarak ya da sınırlayarak sadece Çin’e odaklanması gerektiğini savunuyorlar. Bu eğilim “Önce Amerika Muhafazâkâr Gerçekçileri” ve “Önceliklendiriciler” olarak niteleniyorlar. Aralarında “kostüm değiştirmiş Neoconlar”ın ve “Müesses Nizam Cumhuriyetçileri”nin de yer aldığı şahinler ise ABD’nin aynı anda birkaç düşmanla baş edebileceğini savunuyorlar.  

Söylemsel olarak “sonu gelmez savaşlar”a itiraz eden Trump iki eğilimi de kanatlarının arasına aldı. “İsrail Lobisi” ise ABD’nin içerde(Ortadoğu’da) kalması için Trump’ı zorluyor. Neoconlar tarafından sızdırılan “Signal yazışmaları”nda ABD Başkan Yardımcısı J.D Vance’in Husiler’e yönelik saldırılara itiraz ettiği ifşâ edilmişti. “Signal sızdırması” Vance’i bir bakıma otobüsün, yani “İsrail Lobisi”nin önüne atmak anlamı taşıyor. Savunma, Ulusal Güvenlik ve İstihbarat kuruluşlarında üst düzey görevlere getirilen birçok isim de “Lobi”nin hedefinde.  

Geçtiğimiz günlerde ABD Senatosu, “Önceliklendiriciler” arasında yer alan Elbridge Colby’nin Politikadan sorumlu Savunma Bakan Yardımcılığına getirilmesini onaylamıştı. Colby’ye karşı “hayır” oyu veren tek Senatör, ana akım Cumhuriyetçiler’in liderlerinden Mitch Mcconnell oldu. Vance ile Trump’ın oğlu Donald Trump Jr ise Mcconnell’a çok sert tepki gösterdiler.  

“Neoconlar” tarafından “istenmeyen kişi” ilan edilen Tulsi Gabbard’ın Ulusal İstihbarat Direktörlüğü(DNI) de güçlükle onaylanmıştı. Gabbard’ın 17 istihbarat kuruluşundan sorumlu “Ulusal İstihbarat Direktör Yardımcılığı”na getirmek istediği Daniel Davis ise “İsrail Lobisi”yle bağlantılı yayınlarda hedef alındı. Nihayetinde Gabbard, Davis’i geri çekti.  

Davis’in ABD’nin askerî müdahalelerine ihtiyatlı yaklaşımı “İsrail karşıtı” olarak etiketlenmesi için yeterli görülmüştü. Davis ABD'nin Gazze'de İsrail’e verdiği desteği ahlakî ve stratejik bir hata olarak gören yorumlar yapmıştı. Bu yüzden İsrail yanlısı çevreler Davis'i Hamas'ın 7 Ekim 2023 saldırısını küçümsemek ve İsrail'e verilen Amerikan desteğini baltalamakla suçladılar.  

Keza “İsrail Lobisi” Trump’ın İran’la müzakere sürecinden de rahatsız. İsrail ABD’nin İran’la sadece savaşmasını istiyor. Bu yüzden İsrail “Lobisi ” Trump’ın “Muhafazakar Gerçekçiler”, “Önceliklendiriciler” veya “Tecritçiler(İzolasyonistler” tarafından etkilenmemesini istiyor.  

Gabbard’ın Davis ile aynı görüşleri paylaşan Dr. William Ruger’i sessiz sedasız “Görev Entegrasyonu”ndan sorumlu Direktör Yardımcılığına getirmesi “Lobi”yi kaygılandırdı. Trump 2020’de Ruger’i Afganistan Büyükelçiliği’ne aday göstermişti. Ruger’in Senato’daki onay süreciyse baltalanmıştı. Ulusal İstihbarat Direktör Yardımcılığıysa Senato onayı gerektirmiyor.  

ABD Başkanlarının “Günlük İstihbarat Özeti”nin de Ruger’in görev tanımı içerisinde yer alması tabiatiyle İsrail yanlısı çevreleri kara kara düşündürtüyor. Ruger’in Washington’da etkili bir kuruluş olan “Dış İlişkiler Konseyi”nin(CFR)” ömür boyu üyesi olduğunu belirtelim.  

Elbridge Colby “Amerikan Önceliklendiriciliği”nin önde gelen isimleri arasında yer alıyor. Daniel Davis ve William Ruger ise Ortadoğu'daki ABD askerî varlığının azaltılmasını savunan “Savunma Öncelikleri” adlı düşünce kuruluşuyla bağlantılıydılar. Keza Pentagon’da Ortadoğu Politika başdanışmanlığına getirilen askerî analist Michael DiMino da bu kuruluştan geliyor.  

“Savunma Öncelikleri” Ulusal Güvenlik çıkarlarının “dar” anlamda belirlenmesi gerektiğini savunuyor. Bu yaklaşım İsrail odaklı Ortadoğu politikasının revize edilmesini gerektiriyor. Kuruluşun “Orta Doğu Programı” direktörü Rosemary Kelanic, Trump’ın ABD askerlerini Suriye’den derhal geri çekmesi çağrısında bulunmuştu. Kelanic’e göre ABD’in Suriye’deki askerî varlığı ABD'yi çok az kazanç için bir başka Orta Doğu bataklığına çekme riski taşıyor.  

“Trump Yönetimi” içindeki dış politika başlıklarındaki şiddetli görüş ayrılıkları “Cumhuriyetçi kamp”ta çok ciddi bir cepheleşme ve çatışmanın habercisi olarak görülüyor. Dolayısıyla Trump’ın İran’la başlattığı müzakere süreci bu çatışmanın seyri bakımından ayrıca önemli.