1994 yılından bu yana Sakarya Akyazı’da üretim yapan Japonlara ait Toyota Otomobil Fabrikası’nda, adeta namaz zulmü yaşanıyor. Fabrika çalışanları, 17 yıldır namaz kılabilecekleri bir ‘mescid’in hasretini çekerken, fabrika yönetimi, işçilerin seccade niyetine kullandıkları kartonları da toplattı.

Çalışanlardan namaz kılanları fişleyen fabrika yönetimi, işe alımlarda uyguladığı mülakatlarda ise namaz kılıp kılmadığını sorarken, namaz kıldığını açıkça beyan edenleri işe almıyor.

Halkının yüzde 99’u Müslüman olan Türkiye’de üretim yapan Japon otomobil firması Toyota, çalışanlarının namaz kılabilecekleri bir mescid açmazken, fabrikanın kıyısında köşesinde kartonlar üzerinde namazlarını eda etmek isteyenlere ise büyük sakıntılar yaşatıyor.

1994 yılından bu yana Sakarya Akyazı’da üretim yapan Toyota Otomobil Fabrikası çalışanları, 17 yıldır namaz kılabilecekleri bir mescidin hasretini çekerken, fabrika yönetimi, işçilerin seccade niyetine kullandıkları kartonları da toplattı.

YÖNETİM NAMAZ KILANLARI UYARIYOR: “KÖTÜ ÖRNEK OLUYORSUNUZ”

2 bin 500’den fazla işçinin çalıştığı Toyota fabrikasında çalışanların namaz kılabileceği bir ibadet alanı yok. Fabrika çalışanları, soyunma odalarında, bant köşelerinde ya da kıyıda kenarda namazlarını kılıyor. Fabrika çalışanlarından aldığımız bilgilere göre; namaz kılan çalışanların, müdürleri tarafından çağırılıp ‘Kötü örnek oluyorsunuz’ şeklinde uyarıldığı ve “İşinizden olursunuz” şeklinde tehdit edildiği ifade ediliyor.

CEO ÖZER, MESCİT TALEBİNDE BULUNAN ÇALIŞANA NE CEVAP VERDİ?

Yaklaşık iki ay önce fabrika çalışanlarıyla çay molasında bir araya gelen Toyota Türkiye’nin CEO’su Orhan Özer, kaynak bölümü çalışanlarıyla bir müddet sohbet ettikten sonra, çalışanlara, “Bir ihtiyacınız, eksiğiniz var mı?” şeklinde soru yöneltti. Çalışanlardan biri; CEO Özer’e, mescid olmadığı için namazı zor şartlar altında kıldıklarını ifade ederek, mescid talebinde bulundu. Özer, bu talebe karşılık “Bu konu teknik bir konu, yakın bir zamanda bununla ilgili sana detaylı bilgi verilecek” dedi. Bu sohbet toplantısından çok kısa bir süre sonra, fabrika çalışanlarının namaz kılmak için yaptıkları kartondan seccadeler toplatıldı.

Yüzlerce çalışanının namaz kılma isteğine daha sert yaptırımlarla karşılık veren fabrika yönetiminin bu tavrından fabrika sahiplerinin haberinin olup olmadığı ise bilinmiyor.

“İŞSİZ KALIRIZ” KORKUSUYLA SES ÇIKARAMIYORLAR

Toyota fabrikasında, farklı vardiya sistemleri uygulanıyor. Üretim grupları iki vardiya yaparken, bakım ve güvenlik grupları 3 vardiya, ofis çalışanları ise tek vardiya şeklinde çalışıyor. Cuma vakitlerinde öğle mesaisine denk geldiği için bazı vardiyalar dışarı çıkabilirken, tek vardiya çalışanları öğle molasına erken saatlerde girdiği için Cuma namazına gidemediği veya öğlen namazlarını kılamadığı belirtiliyor. Fabrika çalışanları; Cuma namazına gidenlerin de tek tek fişlendiğini söylüyor. Bu fişlemelerin özellikle performans dönemlerinde, zam dönemlerinde dikkate alındığını söyleyen çalışanlar, diken üstünde olduklarını ve ‘işsiz kalırız’ korkusuyla ses çıkaramadıklarını ifade ediyorlar.

Fabrika yönetimi de işe alımlarda ‘namaz kılmayanlara’ öncelik veriyor. İşe alış sürecinde mülakatlarda, namaz kılıp kılmadığı insanlara soruluyor, kıldığını açıkça beyan edenler işe alınmıyor.

TOYOTA: MESCİDİMİZ DE YOK BASKI DA

Konuyla ilgili sorular yönettiğimiz Toyota fabrikası yönetimi, yaptığı yazılı açıklamada, fabrikalarında mescid bulunmadığını kabul etti. Çalışanlarının civardaki camilere giderek namaz kılabilecekleri savunulan Toyota Otomotiv Sanayi Türkiye A.Ş. Kurumsal İletişim Bölümü Müdür Yardımcısı Cüneyt Tınaz imzalı açıklamada; namaz konusunda Toyota’da çalışanlara herhangi bir baskı uygulanmadığı ileri sürüldü. Açıklamada; yeni işe başlayacak olanlara yöneltilen sorulara ilişkin olarak ise, “Dini inançları ile ilgili herhangi sorgulama yapılmamaktadır” denildi.

GOODYEAR VE YAZAKİ’DE NAMAZ SERBEST

2 bin 500 çalışanlı Toyota fabrikası yönetimi çalışanlarının namaz kılmasına bin bir zorluk çıkarırken, Toyota fabrikasına 1 kilometre uzaklıkta bulunan Goodyear lastik fabrikasında namaz serbest. Çalışanlar diledikleri gibi namazlarını kılabiliyorlar. Ayrıca aynı bölgedeki Akyazı Kuzuluk’ta bulunan bir başka Japon firması Yazaki isimli araç kablo üretim firmasında da namaz serbest olduğu gibi, tesettürlü çalışanları da var. Bu fabrikanın çalışanları fabrika içinde bulunan duyuru panolarına yapacakları sohbetlerin duyurusunu bile asabiliyorken, Toyota fabrikası çalışanları, namaz kılabilecekleri bir mescide bile sahip değiller.

ERBAKAN GELİYOR DİYE KÜTÜPHANEYİ MESCİD YAPTILAR

Toyota fabrikası 17 yıllık geçmişinde sadece birkaç saatliğine bir mescid gördü. 1997 yılında dönemin Refahyol Hükümeti Başbakanı Prof.Dr. Necmettin Erbakan’ın ziyareti sebebiyle Toyota fabrikasındaki kütüphanenin geçici olarak mescide dönüştürüldüğünü söyleyen fabrika çalışanları, ziyarete gelen Başbakan Erbakan’ın bir vakit namazı kıldığı mescidi özlemle hatırlıyor. Erbakan Toyota fabrikasından ayrıldığında mescid tekrar kütüphaneye çevrilince, fabrika çalışanları yine mescidsiz kaldı.

ÜSAME KARAKIŞ / YENİ AKİT