Fatih Demir / HAKSÖZ HABER

Esed rejiminin kontrolü altındaki bölgeye geri dönenler ayrıca, çatışmaların büyük ölçüde yok ettiği bir ülkede hayatta kalmak ve temel ihtiyaçlarını karşılamak için mücadele verdi.

72 sayfalık “Hayatımız Ölüm Gibi: Lübnan ve Ürdün'den Suriyeli Mülteciler Dönüyor” başlıklı rapor, Suriye'nin geri dönüş için güvenli olmadığını ortaya koydu.

İnsan Hakları İzleme Örgütü, görüşülen 65 aile üyesinin 21 için tutuklama ve keyfi gözaltı, 13 işkence, 3 adam kaçırma, 5 yargısız infaz, 17 zorla kaybetme ve 1 cinsel şiddet iddiası vakasını belgeledi.

Mülteci ve göçmen hakları araştırmacısı Nadia Hardman raporu incelediklerini belirterek, "Suriye'ye dönen mültecilerin maruz kaldığı işkence, zorla kaybetme ve istismarın bu rakamları, Suriye'nin geri dönüş için güvenli olmadığını açıkça ortaya koymalı" dedi. Hardman ayrıca, “Yaygın mülkiyet hakları ihlalleri ve diğer ekonomik zorluklar da birçokları için sürdürülebilir bir geri dönüşü imkansız kılıyor.” ifadelerini kullandı.

Suriye'nin bazı bölgelerinde 2018'den bu yana aktif çatışmalar yaşanmamış olsa da, İnsan Hakları İzleme Örgütü raporunda Suriye'nin güvenli olmadığını vurguladı.

Bağımsız insan hakları örgütleri, gazeteciler ve Suriye BM Soruşturma Komisyonu'nun bulgularıyla tutarlı olan rapor Esed rejiminin geri dönenleri cezalandırdığını kanıtlıyor.

Esed rejimi keyfi tutuklamalar, gözaltılar, işkence ve kötü muamele, zorla kaybetmeler ve yargısız infazlar ile Suriye’yi yaşanılmaz bir yer kıldı.

İnsan Hakları İzleme Örgütü, tüm ülkelerin Suriyelileri şiddete ve işkenceye maruz kalmaya karşı korumaları ve Suriye'ye zorla geri göndermeyi durdurmaları gerektiğini söyledi.

Lübnan'dan Suriye'deki memleketi Kunaitra'ya dönen 38 yaşındaki bir mülteci, "Güvenlik teşkilatlarının insanları terörize etmesini durdurana kadar Suriye'de kimse güvende olmayacak" ifadelerini kullandı.

Bütün bu verilere ve raporlara rağmen, bölge ve ötesindeki ülkeler geri dönüşü teşvik etmeye devam ediyor.

Lübnan makamları, Suriyeli mültecilerin hayatlarını zorlaştırmak ve ayrılmaları için baskı yapmak için tasarlanmış kararnameler ve düzenlemelerle agresif bir geri dönüş politikasını benimsemeye başladı. Avrupa Birliği ülkeleri ve liderleri Suriye’ye geri dönüşün yollarını sürekli söylemler ile yineliyor.  

Lübnan’da Suriyeli mültecilere yönelik baskı: Mültecilerin barınaklarının yıkılması ile başladı. Suriyeliler için, sokağa çıkma yasakları getirildi. Bazı belediyeler mültecileri tahliye etti. Belediyeler oturma izinlerinin yenilenmesini engelledi. Binlerce Suriyeli mülteci zorla sınır dışı edildi. Lübnan'ın ekonomik çöküşü, Suriyelilerin yüzde 90'ını aşırı yoksulluk içinde bırakırken, hayatta kalmak için krediye ve artan borca ​​​​bağlı binlerce insan geride kaldı.

Ürdün, büyük ölçekli organize geri dönüşler için kamuoyu önünde baskıda bulunmadı. Suriyeli mültecilere dönük bazı yasal çalışma olanakları sundu. Ancak önemli istihdam kategorilerini, vatandaş olmayanlara kapattı. Suriyelilerin çalışabileceği işleri kısıtladı. Ürdün’de mülteci hanelerin sadece yüzde 2'si temel gıda ihtiyaçlarını karşılayabilir vaziyette.

Ürdün, Suriyeli mültecilere resmi bir yeniden giriş yasağı uygulamasa da mülteciler, İnsan Hakları İzleme Örgütü'ne ‘Ürdün sınır muhafızlarının üç ila beş yıl boyunca Ürdün'e tekrar giremeyeceklerini söylediklerini’ ilettiler. Ürdün geri dönenlerin, Suriye'ye döndüklerinde tekrar zulme uğramalarına rağmen sığınma talebinde bulunma haklarını da reddediyor.

Lübnan ve Ürdün'de artan kırılganlık seviyelerine rağmen, Suriye'ye mülteci dönüşlerinin sayısı önemli ölçüde artmadı. Geri dönenler genellikle aşırı baskı altında olan kişilerdi.

İnsan Hakları İzleme Örgütü AB’ye uyarıda bulunuyor

İnsan Hakları İzleme Örgütü: “Suriyeli ve diğer mülteciler için uluslararası bağışlarını ve fonlarını kullanan hükümetler, geri göndermeme yükümlülüklerinin ihlali anlamına gelen; insanları yaşam, özgürlük ve diğer ciddi zararlarla karşı karşıya kalabilecekleri bir yere geri göndermemek anlamına gelen, ‘zorla sınır dışı etme ve zorla geri gönderme’ gibi uygulamalara karşı ellerindeki kozları kullanmalıdır.” dedi.

Raporun sonuç kısmında İnsan Hakları İzleme Örgütü AB’ye: “Esed rejimi ile müttefiklerine ve ev sahibi ülkelere; “bu ihlaller devam ettiği sürece, öncelikli olarak geri dönüş hazırlığına odaklanan insani programları finanse etmeyeceklerini açıkça belirtmelidirler.”

İnsan Hakları İzleme Örgütü, uluslararası bağışçı hükümetler özellikle Lübnan, Ürdün ve diğer komşu ülkelerdeki insani yardım programlarını tam olarak finanse etmelidir uyarısında bulundu.

Son yıllarda aktif çatışmalar azalsa da, Esed Rejimi, keyfi gözaltı, kötü muamele ve işkence de dahil olmak üzere vatandaşlarının ilk etaptaki kaçışlarına da neden olan aynı ihlalleri sürdürmeye devam ediyor.

Mülteci ve göçmen hakları araştırmacısı Nadia Hardman, "Suriye hükümeti yaygın insan hakları ihlalleri işlediği sürece hiçbir ülke mültecileri Suriye'ye dönmeye zorlamamalıdır On yıl sonra, geri dönen mülteciler hala kaçtıkları hükümetten zulme uğrama riskiyle karşı karşıya.” dedi.