Mülteciler Derneği Suriyeliler ile ilgili toplum içinde çokça yanlış bilginin yer almasının ardından yanlışları ve doğruları belirleyen bilgileri paylaştı.

Yanlış bir bilginin “sürekli olarak” tekrar edilmesi, onun doğru bilgi olarak kabul etmesine sebep olmaktadır. Sosyal medya kullanıcıları genel olarak “çok sayıda RT almış” ya da beğenilmiş bir içeriğin “yanlış olamayacağı” düşüncesindedir. Çok sayıda kişi paylaştığı için bu yanlışa ortak olup olmadığı konusunda bir endişeye kapılmaz. Oysaki her zaman sosyal medyanın bizi yanılttığına şahit oluyoruz. Buna rağmen karşımıza çıkan bilgilere koşulsuz bir şekilde inanmaya devam ediyor ve hiç sorgulamadan paylaşıyoruz.

1. Suriyeli Esnaflar Vergi Vermiyor

Vergi denetimi illerde ve ilçelerde yetkili olan vergi müdürlüğüne bağlı personel tarafından yapılmaktadır. Her ticari işletme vergi ödemekle yükümlüdür. Kaçak olarak çalıştırılan veya vergi vermeyen bir işletme varsa bu onlara verilen bir haktan dolayı değildir. Suriyeli esnafların vergi konusunda ne bir muafiyeti ne de bir ayrıcalığı vardır. Bir Türk esnaf nasıl ki bir iş yeri açtığında ticaret/esnaf odasına kayıt olması gerekiyor, yazar kasa alıp yaptığı satışlar üzerinden fatura kesmesi gerekiyorsa Suriyeliler veya diğer yabancılar için de aynı şeyler geçerlidir. Eğer bir belediye sınırları içerisinde kaçak olarak işletilen bir kafe, bakkal, market veya giyim mağazası varsa bunun Suriyelilere sağlanan bir ayrıcalıktan dolayı olmadığını bilmelisiniz.

Vergi denetimi, ruhsatlandırma ve belediye denetimleri ile ilgili detaylı bilgi için TIKLAYINIZ

2. Suriyeliler Çalışma İzni Alıp İstediği Yerde Çalışıyor

Bir yabancının Türkiye’de çalışabilmesi için Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığından o kişiye ait bir çalışma izni çıkarılmış olması gerekiyor. Çalışma izni, işe alınacak yabancı tarafından değil, işyerinde yabancı çalıştırmak isteyen işveren tarafından alınır. Yani bir yabancının çalışma izni alma gibi bir yetkisi yoktur. Ayrıca çalışma izni sadece o işyerine aittir. Yani bir yabancı için çıkarılan çalışma izni bütün işyerlerinde geçerli değildir. Kişi o işten ayrıldığı anda çalışma izni de iptal olur. Bir işveren işyerinde bir yabancı çalıştırmak istiyorsa halihazırda 5 tane Türk vatandaşını istihdam ediyor olmalıdır. Aksi halde başvurusu kabul edilmez.

Çalışma izni ile ilgili detaylı bilgi için TIKLAYINIZ

3. Suriyeliler Devletten Maaş Alıyor

Devlet ne şimdi ne de bundan önce kendi kaynaklarından Suriyelilere bir aylık bağla-ma-mıştır. Bir kişinin devlet bankasının önünde sıra beklemesi veya banka ATM’sinden para çekmesi onun devletten maaş aldığı anlamına gelmez. Suriyeliler için yapıldığı söylenen harcamalardan kasıt onlara verilen maaşlar değil, kampların kurulması, alt yapı kapasitesinin geliştirilmesi, gıda, sağlık, eğitim ve güvenlik gibi alanlarda yapılan harcamalardır. Geçici koruma veya Uluslararası koruma altında olan ve belli şartları sağlayan kişilere Avrupa Birliği tarafından finanse edilen ve ismi Sosyal Uyum Yardımı (SUY) olan bir aylık verilmektedir. Bu paranın ihtiyaç sahibi kişilere ulaştırılması Türk Kızılayı’nın KIZILAY KART sistemi ile gerçekleşmektedir. Paranın devlet tarafından veya Kızılay tarafından finanse edildiği iddiası asılsızdır. Paranın tamamı AB tarafından finanse edilmektedir.

SUY şartları ve Kızılaykart hakkında detaylı bilgi için TIKLAYINIZ

4. Suriyeliler İstediği Üniversiteye Sınavsız Giriyor

Ne devlet üniversitelerinde ne de özel üniversitelerde Suriye uyruklu öğrenciler ile diğer yabancı uyruklu öğrenciler arasında bir fark yoktur. Hepsi yabancı öğrenci statüsündedir. Devlet ya da özel üniversiteler öğrenci alırken Türk vatandaşları için ayrı, yabancılar için ayrı şartlar istiyor. Yabancı öğrenciler devlet üniversitesine yerleşmek için YÖS’e (Yabancı Öğrenci Sınavı) girmeleri gerekiyor. Özel üniversiteye girmek istediklerinde ise her üniversitenin kendi belirlemiş olduğu şartlara göre tercih yapabiliyor. Üniversiteler istediği kadar yabancı öğrenci alamıyor. Her üniversitenin yabancı öğrenci için YÖK tarafından onaylanan bir kontenjanı var. Yani Suriyeliler ya da yabancı öğrenciler tüm şartları sağlasalar ve parasını verseler bile kontenjan sınırı olduğu için istediği üniversitede okuya-mı-yor. Kimse üniversitenin eğitim kalitesinin düşmesini istemez. Bu sebeple devlet ya da özel fark etmeksizin marka değeri yüksek olan üniversitelere girmek paranız olsa bile zordur.

Kontenjan bilgisi, harçlar ve yabancı öğrenci politikası hakkında detaylı bilgi için TIKLAYINIZ

5. Devlet Üniversiteye Giden Her Suriyeliye Burs Veriyor

Türkiye’deki üniversitelerde 25 bini Suriyeli olmak üzere toplam 148 bin yabancı öğrenci eğitim almakta. Yabancılara verilen eğitim bursları “Türkiye Bursları” tarafından verilmekte. Burslara tüm dünya ülkelerinden öğrenciler başvuru yapabilmekte. Yabancı öğrencilerin %16,8’i (25.000) burs olanaklarından faydalanmaktadır. Suriyeli öğrencilerin ise %5,7’si burs almaktadır. Üniversiteye giden Suriyelilerin tamamına burs verilmemektedir. Burs için başarı ve yaş kriteri vardır. 2019 yılında dünyanın 167 ülkesinden 145 bin 700 kişi burs başvurusu yapmıştır. Bunların arasından yaklaşık 5 bin kişiye burs imkanı sağlanmıştır. Devlet okumak isteyen yabancılara burs vermektedir fakat bu ne Suriyelilere özeldir ne de üniversiteye giden her Suriyeli içindir.

Üniversiteye gidenlere burs konusu hakkında detaylı bilgi için TIKLAYINIZ

6. Suriyeliler Arabaları için Vergi Ödemiyor

Trafiğe kayıtlı olan tüm motorlu kara taşıtları Motorlu Taşıtlar Vergisine (MTV) tabidir. Herkes gibi Suriyeliler de sahip oldukları araçları için MTV ödemekle, sigorta ve araç muayenesi gibi işlemleri yaptırmakla yükümlüdürler. Suriyelilerin araçları için vergi ödememesi, sigorta yaptırmaması veya araç muayenesine gitmemesi gibi bir durum söz konusu değildir. Vergiden muaf olan araçlar MTV kanununda belirtilmiştir. Bu araçlar il özel idareleri, belediyeler, köy tüzel kişilikleri, Türkiye Kızılay Derneği adına kayıt ve tescil edilen taşıtlar, elçilik ve konsolosluk memurlarına ait taşıtlar, sakatlık dereceleri %90 ve daha fazla olan malûl ve engellilerin adlarına kayıtlı taşıtlar, hurda halinde olan araçlar ile müflis bankaların iflas idarelerine ait taşıtlardır. Bu kapsamın dışında kalan araç sahipleri vergi ödemekle mükelleftir.

7. Suriyeliler Hastanede Sıra Beklemiyor

Hastane poliklinik hizmetlerinde muayene öncelik sırası Sağlık Bakanlığı tarafından yayınlanan genelge ile belirlenmiştir. Bu genelgeye göre Suriyelilerin hastanelerde yasal önceliği yoktur. Yasal öncelik acil vakalar, engelli hastalar, hamileler, hizmetteki askeri personel, şehit yakınları, gazi ve gazi yakınları, 65 yaş üstü hastalar ile yedi yaşından küçük çocuklara verilmektedir. Sıra numarası takip ekranında bir Suriyeli hastanın öncelikli olduğu görülüyorsa bu durum onun Suriyeli olduğu için değil, bu saydığımız durumlardan birini sağladığı içindir. Bu önceliklerden birini sağlamadığı halde yine de önünüze geçiyorsa bunun o kişi ile ilgili olduğunu ve Suriyelilere verilen bir haktan dolayı olmadığını bilmelisiniz. Böyle bir durumla karşılaştığınızda sağlık personeline bildirmeniz yeterlidir.

Detaylı bilgi için TIKLAYINIZ

8. Suriyeliler Su, Elektrik ve Doğalgaz Faturası Ödemiyor

Suriyelilerin elektrik, su ve doğalgaz faturası ödemediği iddiası Suriyelilere ait bedelsiz olan bir faturanın düşük tüketimden dolayı bedelsizdir açıklaması kesilerek internette paylaşılması ile ortaya çıkmış bir durumdur. Faturada ismi geçen kişi evden taşındığı için su tüketimi yapmamış ve bu sebeple evine sıfır (0) liralık fatura gelmiştir. Fatura üzerinde bu durum açıklanmış olsa da sosyal medyada farklı yerlere çekilmiştir. Hizmet aldığınız elektrik, su veya doğalgaz firmalarını arayıp Suriyelilerden ücret alıp almadıklarını öğrenebilirsiniz. Bu saklanabilecek bir şey değil. Mutlaka çevrenizde Suriyeli aileler vardır. Fatura ödeyip ödemediklerini sorabilirsiniz. Kimsenin ücretsiz elektrik, su veya doğalgaz kullanma hakkı yoktur.

Faturanın aslı için TIKLAYINIZ

9. Suriyelilerin Telefon Faturasını Devlet Ödeyecek

Suriyelilerin telefon parasının devlet tarafından ödeneceği iddiası Göç İdaresinin telefon kartı ihalesine çıktığını duyurması üzerine Sözcü Gazetesi tarafından uydurulmuş bir haberdir. Göç İdaresi tarafından, Geri Gönderme Merkezlerinde sınır dışı edilmek üzere bekleyen yabancılara verilmek üzere ankesörlü telefon kartı ihalesi düzenlenmiştir. Buradaki amaç bu kişilerin belge temini için kendi ülke makamlarıyla görüşmelerini sağlamaktır. Projenin finansmanı Avrupa Birliği’dir.

Detaylı bilgi için TIKLAYINIZ

10. Suriyeliler 5 Yıl Sonra Türk Vatandaşı Olacak

5901 nolu Türk Vatandaşlık Kanununda, vatandaşlığın nasıl kazanıldığı ile ilgili şartlar açıkça belirtilmiştir. Türkiye’de bulunan Suriyeliler Geçici Koruma statüsüne sahiptir. Geçici koruma kapsamında olan kişilerin 5 yıl ikamet yoluyla Türk Vatandaşı olma hakları yoktur. Eğer böyle olsaydı 2014 yılının sonuna kadar gelmiş olan 1 milyon 519 bin 286 Suriyelinin tamamının Türk Vatandaşı olması gerekiyordu. İçişleri Bakanlığı tarafından Suriyelilere olduğu gibi tüm yabancılara İstisnai Vatandaşlık kapsamında Türk Vatandaşlığı verilmektedir. İstisnai vatandaşlık Türkiye’ye sanayi tesisleri getiren veya bilimsel, teknolojik, ekonomik, sosyal, sportif, kültürel, sanatsal alanlarda olağanüstü hizmeti geçen ya da geçeceği düşünülen ve ilgili bakanlıklarca haklarında gerekçeli teklifte bulunulan yabancılara verilmektedir.

Türk Vatandaşlığı verilen Suriyeli sayısı ile ilgili detaylı bilgi için TIKLAYINIZ

11. Seçimlerde Suriyeliler de Oy Kullanacak

Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 67. maddesinde açıkça belirtildiği gibi onsekiz yaşını dolduran her Türk vatandaşı, seçme ve halkoylamasına katılma hakkına sahiptir. Seçme ve seçilme hakkının kullanılabilmesi için ilk şart Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmaktır. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmayanların seçimlerde oy kullanma hakkı yoktur. İstisnai Vatandaşlıktan yararlanarak Türk vatandaşı olan Suriye asıllı kişiler ise Türk Vatandaşlığına kabul edildikten sonraki 1 yıl içerisinde gerçekleştirilen seçimlere katılamazlar. Bu süre dolduktan sonra seçimlere katılabilirler. Bu Suriyeliler için çıkarılmış özel bir hak değil, tüm yabancıları kapsayan bir haktır.

Oy kullanan Suriye asıllı Türk vatandaşlarının sayısı hakkında detaylı bilgi için TIKLAYINIZ