Sudan'da ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasındaki çatışmalar 2. haftasına girdi.

Ordu ile isyancı ilan ettiği HDK arasında başkent Hartum ve diğer şehirlerde 15 Nisan'da başlayan çatışmalarda 413 kişi hayatını kaybetti, 3 bin 551 kişi yaralandı.

Uluslararası ve bölgesel tarafların sivil ve demokratik yönetime geçilmesi amacıyla yürüttüğü müzakere sürecindeki ana konulardan "HDK'nin tamamen orduya katılmasını" öngören askeri güvenlik reformu konusunda son birkaç aydır ordu ile HDK arasında yaşanan anlaşmazlık sıcak çatışmaya dönüştü.

2018'de hayat pahalılığı kaynaklı halk protestolarının ardından 2019 ve 2021'deki askeri darbelerle siyasi ve ekonomik anlamda giderek istikrarsızlaşan Sudan'da generaller arasındaki güç mücadelesi ülkeyi iç savaşın eşiğine getirdi.

HDK, 13 Nisan'da ülkenin kuzeyindeki Meravi Havalimanı ve askeri üssüne büyük bir birlik sevk ederek çatışmaları tetikleyen ilk hamleyi yaptı.

Sudan Dışişleri Bakanlığı, Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan'ın, orduyla çatışan HDK'nin feshedilmesi ve devlete karşı isyancı güç ilan edilmesi kararı aldığını, bu esasa göre davranılacağını bildirdi.

AA muhabiri, çatışmaların başladığı günden bu yana önemli gelişmeleri derledi.

13 Nisan:

Sudan ordusu sözcüsü Nebil Abdullah, Silahlı Kuvvetler Komutanlığının onayı veya koordinasyonu dışında HDK'nin başkentte ve bazı şehirlerde hareketlilik gösterdiğini ve yayıldığını söyledi.

Abdullah, Silahlı Kuvvetlerin, HDK'nin bu "ihlallerini" barışçıl yollarla çözme girişimlerinin, halkın huzurunu korumak isteğinden kaynaklandığını ve her şeyi yok edecek bir silahlı çatışma çıkmasını istemediğini dile getirdi.

HDK ise Kuzey eyaletindeki Meravi kentinde düşmanca hareketler yürüttüğü ve bir savaş hareketliliği olduğu yönündeki haberleri yalanlayarak bu haberleri "yanıltıcı ve yanlış" olarak nitelendirdi.

Ordu ile HDK arasındaki bu gerilimi yatıştırmak için birçok silahlı hareket lideri, iki tarafla da görüşerek ara buluculuk yapmaya çalıştı. Ayrıca birkaç siyasi grup, durumdan endişe duyduğunu açıkladı.

ABD'nin Hartum Büyükelçiliği, güvenlik güçlerinin artan varlığı nedeniyle ABD vatandaşlarına Sudan'ın kuzeyindeki Meravi kenti ve çevresindeki bölgelere seyahat etmekten kaçınmalarını tavsiye ederken, çalışanlarına 19 Nisan'a kadar Hartum, Umdurman ve Bahri kentlerinin dışına seyahat yasağı getirdi.

15 Nisan:

Başkent Hartum'un Erkevit Mahallesi'ndeki Spor Kenti, Genelkurmay Başkanlığı, Cumhurbaşkanlığı Sarayı, devlet televizyonu ve Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan'ın ikametgahının bulunduğu bölgelerde silah sesleri yükseldi.

Yerel saatle 09.00 gibi başlayan şiddetli silah seslerinin ardından yoğun duman yükseldiği görüldü. Hartum Havalimanı çevresinde de yoğun hareketlilik oldu ve çatışma sesleri işitildi.

HDK, ordunun başkent Hartum'daki karargahlarına kapsamlı saldırı düzenlediğini duyurdu.

Sudan ordusu, HDK'nin devlet ve milli güvenlik için tehdit oluşturan "isyancı güce" dönüştüğünü bildirdi.

Orduya ait savaş jetleri, başkent Hartum'daki bazı noktaları bombalamaya başladı. HDK, uçaksavarlarla jetlere karşılık verdi.

Çad, Sudan ile sınırlarını kapattı.

16 Nisan:

Birleşmiş Milletlere (BM) bağlı Dünya Gıda Programı (WFP) Sudan'da devam eden çatışmalarda 3 personelinin hayatını kaybettiğini açıklayarak, Sudan'daki operasyonların askıya alındığını duyurdu.

Sudan'da çatışan ordu ve HDK, uygulamasalar da BM'nin insani durumlar için güvenli koridor açma önerisini kabul etti.

Sudan ordusu, HDK mensuplarına orduya katılma çağrısı yaptı.

17 Nisan:

HDK Komutanı Muhammed Hamdan Dagalu, "Uluslararası toplum şimdi harekete geçmeli ve sivilleri havadan bombalayan radikal İslamcı Sudanlı General Abdulfettah el-Burhan'ın suçlarına müdahale etmelidir." çağrısında bulundu.

Sudan Dışişleri Bakanlığı, Egemenlik Konseyi Başkanı ve Ordu Komutanı Burhan'ın, HDK'nin feshedilmesi ve devlete karşı isyancı güç ilan edilmesi kararı aldığını ve bu esasa göre davranılacağını bildirdi.

BM, çatışmalar nedeniyle ülkedeki operasyonlarını durdurma kararı aldığını açıkladı.

18 Nisan:

Sudan ordusu, uluslararası taraflarca önerilen 24 saatlik ateşkes çağrısına saat 18.00'den itibaren uyacaklarını açıkladı. Dagalu da ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken'ın 24 saatlik ateşkes önerisini kabul ettiklerini açıkladı.

BM, tarafların 24 saatlik ateşkes çağrısına uyacaklarını açıklamalarına rağmen çatışmanın devam ettiğini bildirdi.

Sudan Dışişleri Bakanlığı, uluslararası toplumu orduyla çatışan HDK'nin silahlı kuvvetlere karşı "isyanını" kınamaya çağırdı.

19 Nisan:

Sudan Merkezi Doktorlar Komitesi, ülkede ordu ile HDK arasındaki çatışmalar nedeniyle başkent ve çatışma bölgelerine yakın eyaletlerdeki 59 hastaneden 39'unun hizmet dışı kaldığını bildirdi.

Taraflar, ikinci kez uluslararası toplumun insani yardımlar ve tahliyeler için 24 saatlik ateşkes çağrısına uyacaklarını açıklasalar da çatışmalar devam etti.

20 Nisan:

Sudan Ordu Komutanı Burhan, Sudanlıların serbestçe hareket etmesini sağlayan ateşkes istediklerini bildirdi.

Dagalu ise amaçlarının "Burhan'dan kurtulmak, onu hapse atmak ve demokratik dönüşüm sürecini başlatmak" olduğunu söyledi.

Mısır, eğitim amacıyla Sudan'ın Meravi kentindeki askeri üste bulunan tüm askerlerinin HDK'den teslim alındığını, bazılarının tahliye edildiğini, bazılarınınsa başkent Hartum'daki büyükelçiliğe götürüldüğünü açıkladı.

21 Nisan:

Ordu, HDK'nin başkent Hartum'daki "isyan noktalarının" kademeli olarak temizlenmesi aşamasına geçildiğini duyurdu.

HDK, bayramın ilk gününden itibaren 72 saatlik "insani" ateşkes uygulayacaklarını açıkladı. Ordu da uluslararası çevrelerin ateşkes çağrısına uyacağını duyurdu.

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ise başkent Hartum ve diğer şehirlerde 15 Nisan'dan bu yana çatışmalarda 413 kişinin hayatını kaybettiğini, 3 bin 551 kişinin de yaralandığını duyurdu.

Ülkedeki son durum ve uluslararası tahliye çalışmaları

22 Nisan: Sudan Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan, bazı ülkelerin liderlerinin, vatandaşlarının ve diplomatik misyonlarının ülkeden tahliyesini kolaylaştırma talepleri doğrultusunda gerekli yardımı sağlamayı kabul etti.

Ordu, ABD, İngiltere, Fransa ve Çin'in Hartum'dan, silahlı kuvvetlerine ait askeri nakliye uçakları ile diplomatlarını ve vatandaşlarını önümüzdeki saatlerde hava yoluyla tahliye etmesinin beklendiğini ifade etti.

Ordu, hava sahasının ihlaline sert şekilde karşılık vereceğini açıkladı.

Sudanlı askeri bir yetkili, Al Jazeera kanalına yaptığı açıklamada, başkentte havalimanının bulunduğu Havalimanı Mahallesi'nde mahsur kalan ve alıkonulan aileler bulunduğu için müdahalede bulunamadıklarını söyledi.

Suudi Arabistan'ın Hartum Büyükelçiliği, diplomatik personelinin kara yoluyla Hartum'dan doğuda Kızıldeniz kıyısındaki Port Sudan’a getirildiğini buradan da Cidde kentine deniz yoluyla tahliye edildiğini bildirdi.

Kuveyt Dışişleri Bakanlığı da Sudan'da mahsur kalan vatandaşlarının Suudi Arabistan'ın Cidde kentine ulaştıklarını, oradan Kuveyt'e nakledileceklerini belirtti.

Hartum Havalimanı yetkilileri, Sudan hava sahasının uçuşlara kapatılma kararının 30 Nisan’a kadar uzatıldığını açıkladı.

ABD'nin Hartum Büyükelçiliği, ABD vatandaşlarının Sudan’dan tahliyesinin şu an için güvenli olmadığını duyurdu.

Ülkede başkent Hartum, Umdurman ve Bahri kentleri başta olmak üzere taraflar arasındaki çatışmalar ateşkese rağmen 8. gününde devam ediyor.