Rus diplomatların, Sudan'da orduya karşı savaşan paramiliter grup Hızlı Destek Kuvvetleri'nin (RSF) Pazartesi akşamı ülkenin en batısındaki Darfur'da bir kargo uçağını düşürdüğü iddialarını araştırdığı açıklandı.

Rusya'nın Hartum Büyükelçiliği yayınladığı bir mesajla, diplomatlarının Sudan'ın kuzeyinde bulunan Darfur'un Çad sınırına yakın Malha bölgesinde meydana gelen olayı araştırdıklarını doğruladı.

Büyükelçiliğin mesajında o sırada uçakta Rusların da bulunmuş olabileceği belirtildi.

İnternette yaygın olarak dolaşan görüntülerde, kutlama yapan RSF'nin hâlâ yanmakta olan bir enkaz alanını gösterdikleri iddia ediliyor.

Ancak kaza yerinden alınan görüntülerde gösterilen belgeler, uçağın daha önce Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) savaşta RSF'yi silahlandırma çabalarıyla bağlantılı bir havayolu şirketine bağlı olduğunu gösteriyor.

BAE, aksi yöndeki kanıtlara rağmen çatışmaya dahil olduğuna dair iddiaları defalarca reddetti.

Kanlı ve uzun süreli bir çatışma

RSF, Nisan 2023'ten bu yana Sudan ordusu (SAF) ile savaş halinde.

Sudan, 2019'da uzun süredir iktidarda olan diktatör Ömer el Beşir'in devrilmesine neden olan halk ayaklanmasından bu yana istikrarsız bir görüntü sergiliyor.

Şu anda SAF kontrolündeki bir hapishanede bulunan El Beşir, 2000'li yılların başında Darfur'da RSF'nin öncüsü olan Janjaweed ile birlikte bir soykırım kampanyası yürüttüğü gerekçesiyle Uluslararası Ceza Mahkemesi'nde suçlanıyor.

El Beşir'in devrilmesinden sonra kısa süren demokrasiye geçiş süreci, iki generalin, ordu komutanı General Abdel-Fattah Burhan ve RSF'den General Mohammed Hamdan Dagalo'nun güçlerini birleştirerek Ekim 2021'de bir askeri darbeye öncülük etmeleri ve 18 ay sonra birbirlerine savaş ilan etmeleriyle rayından çıktı.

Sudan ordusu (SAF) İran, Mısır ve Ukrayna'dan destek alırken RSF, BAE ve Rusya'nın desteğini kazandı.

Bu durum Sudan'ın Ukrayna ve Rus güçleri arasında bir başka savaş alanı haline gelmesine yol açtı.

BAE'nin defalarca yalanlamasına rağmen, Birleşmiş Milletler (BM) uzmanları BAE'nin RSF'yi silahlandırdığı yönündeki suçlamaların "inandırıcı" olduğunu söyledi.

BAE yetkilileri uçağın düşürülmesiyle ilgili yorum taleplerine hemen yanıt vermedi.

Çatışmanın başlangıcından bu yana şiddeti izleyen Silahlı Çatışma Konumu ve Olay Verileri grubuna göre Sudan'daki savaş bugüne kadar 24.000'den fazla insanın ölümüne neden oldu.

Sudan ordusu Hartum yakınlarında yoğunlaştırılmış bir saldırı sürdürürken, ordunun müttefiki olan güçler de Darfur'da RSF ile savaşıyor.

'Yabancı savaş uçağı' suçlamaları

Paramiliter güç RSF yaptığı açıklamada Sudan ordusuna yardım eden bir "yabancı savaş uçağını" düşürdüğünü iddia etti. Açıklamada ayrıca kanıt sunulmaksızın uçağın sivillerin üzerine "varil bombası" attığı iddia edildi.

Açıklamada, "Uçakta bulunan tüm yabancı paralı askerler operasyonda ortadan kaldırıldı" denildi. Cep telefonu görüntülerinde yanan enkazın arasında uçağı karadan havaya füzeyle vurduklarını iddia eden savaşçılar görülüyordu.

Ancak videolarda gösterilen kimlik belgeleri arasında bir Rus pasaportu ve telefon numarası kesilmiş olan BAE merkezli bir şirkete ait bir kimlik de yer alıyordu.

Yine uçağa ait olduğu iddia edilen ezilmiş bir güvenlik kartı, uçağın Kırgızistan'dan New Way Cargo tarafından uçurulan bir Ilyushin Il-76 olduğunu ortaya koydu.

Kırgızistan'daki sivil havacılık yetkilileri Pazartesi günü geç saatlerde yorum talebine yanıt vermedi, ancak OSINT web sitesi Aviation Safety Network (Havacılık Emniyet Ağı) uçağın ayrıntılarını doğruladı.

ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından finanse edilen ve Sudan savaşını izleyen Conflict Observatory (Çatışma Gözlemevi) grubu, bu ay yayınladığı bir raporda, New Way Cargo'nun Ilyushin Il-76'larını RSF'nin silahlandırılmasıyla ilişkilendirdi.

Raporda, havayolu şirketinin BAE'nin silah transferlerini, Çad'ın Amdjarass kentindeki Uluslararası Maraşel Idriss Deby Havaalanı'na yapılan uçuşlar aracılığıyla kolaylaştırdığı belirtildi.

Bu uçuşların gerçekleştiğini inkar etmeyen BAE, bunların yerel bir hastaneye destek amaçlı olduğunu iddia ediyor.

Amdjarass'daki havaalanı, vurulma olayının gerçekleştiği bildirilen Malha'nın hemen karşısında yer alıyor.

Sudan savaşını izleyen Conflict Observatory'nin raporunda, "BAE, havaalanını RSF'ye silah sağlamak için bir geçiş noktası olarak kullandı" diye belirtildi ve BAE'nin havaalanını hızla genişletmek için 1,5 milyar dolar (51,3 milyar TL) kredi teklif ettiği kaydedildi.