TRT kaç dilde yayın yapıyor biliyor musunuz? Türkçe, Shqip (Arnavutça), Arapça, Azerbaycan, Bosanski (Boşnakça), Bulgarca, Çince, Hrvatski (Hırvatça), Dari, İngilizce, Fransızca, Gürcüce, Almanca, Yunanca, Magyar (Macarca), Italiano, Kazakça, Kırgızca, Makedonca, Peştunca/Afganca, Farsça, Romana, Rusça, Srpski, Español, Tatarca, Türkmence, Urduca), O’zbekcha, Uygurca...
Kürtçe var ama Zazaca yok.. Süryanice, Keldanice, Aramice, Asurice yok.. Ermenice, Rumca yok.. Çingenece de yok mesela.. Kıbtice de yok, İbranice de yok.. Çerkezce, Çeçence var mı? O da yok.. İtalyanca, Portekizce, Hollandaca yayın da yok mesela..
Peki daha bir sürü Afrika ve Asya dili var.. Hintçe bile yok.. Biliyorsunuz, Hindistan eski bir Türk devleti..
İstanbul’dan yönetilen devletlerin sayısı 110.. İstanbul, Osmanlı Devleti’nin merkezi olmakla birlikte, Doğu Roma’nın da merkezi idi. Yani Ortodoksluk da Osmanlı’nın himayesinde idi. Hilafet toprakları da İstanbul’dan yönetiliyordu.. Osmanlı sultanları Türklerin hakanı, Arabın ve Acemin padişahı, Doğu Roma’nın imparatoru, Müslümanların halifesi idi..
TRT daha ancak 30 dile ulaştı. Bunun en kısa zamanda 50 dile çıkması gerek.. Türkiye bir bölge devleti, güçlü bir cazibe merkezi, dünya devleti olmak istiyorsa, insanlara kendi dillerinden seslenmesi gerekir. Dilerim bir gün 100 dile ulaşırlar. Hedef 100. 50, on üzerinden 5 eder! BBC ve VOA’dan daha güçlü olurlar. Ama tabii önce kafaların değişmesi gerek. Baksanıza Baykal çıkmış, “70 milyonun parası ile Kürtçe olmaz” diyor. Aynı sözü Kürtler de bir başka şekilde söylerse kızılca kıyamet kopar. CHP kafası bu. Peki 70 milyonun parası ile niye Bulgarca yayın yapıyoruz?. Baykal’a göre yapılan iş tehlikeli!
Oysa asıl tehlikeli olan, bugüne kadar bu işin gecikmiş olması. Devlet herkesi kucaklamalı ve onların dilinde onlarla konuşabilmeli, kendi derdini onlara anlatabilmeli.. İnşallah üniversiteler de TRT’den geri kalmaz ve bu diller, kültürler, halklarla ilgili, tarihi, teolojik, filolojik çalışmalar başlatır..
Bu halkların artık kendilerinin de bir şeyler yapması gerek. Artık internet var. Her dilde sözlükler, öğretim siteleri oluşturulabilir. Download siteleri kurulabilir.. Ama herkes sadece istiyor..
Devletin de bu konuda engel değil, teşvikkar olması gerek.
Dünyada Kürtçe yayın yapan başka yayın kuruluşları da var. Radyo olarak Arnavutluk 15 dakika, Ermenistan’ın Sesi 45 dakika, İran Radyosu 2 saat, Amerika’nın Sesi 2 saat yayın yapıyor. Tabii özellerin sayısı bilinmiyor. Uyduda o kadar çok kanal var ki.. Çoğu da sorumsuzca, müzik, para için yapılan ya da kimi ideolojik provokasyonlara yönelik yayınlar..
Türkiye’de ilk radyo yayını 6 Mayıs 1927’de “Alo... Alo... Muhterem sâmiîn, burası İstanbul Telsiz Telefonu...” diye başlamış.. İlk resmi radyo yayınının ilk konuşması Sirkeci Büyük Postanesi’nden yapılmış. TRT 1 Mayıs 1964’te kurulmuş.. Özal döneminde özel radyolar, televizyonlar çıktı ve şimdi internetle tanıştık.. Tanıştık tanışmasına da, hâlâ bir yanlışlık eseri Latin alfabesine geçerken gerek görmeyerek dışarıda bıraktıkları 3 harf bu gün başımıza bela oldu. WQX
Her internete girişte www diye başlıyoruz. Her işyerinin duvarında artık ISO 9000 kalite belgesinin altında kalite anlamına gelen Quality’in ilk harfi olan Q harfi var ama Q hâlâ resmen yük sayılıyor.. Ve tabii X.. Maximum Card X’i yaygınlaştırsa da, matematikte zaten X sürekli olarak kullanılsa da düşman harflerden biri de X.. Bu harfler rejimi tehlikeye düşürüyor. Devletin bu harfler için af çıkartması, adına Türk alfabesi denilen bizim kullandığımız Latin alfabesi ile ilgili devrim yasası niteliğindeki yasanın değiştirilmesi gerek. Gerek olmasına gerek de devrim yasaları değiştirilemez (mi).. Onlar tabu (mu).. Devrim yasalarını değiştirilmez yapan yasanın değiştirilemezliği olmadığına göre, iki etapta bu iş olur aslında.
Bey, efendi, paşa, hacı, hoca da öyle.. Hacı demek yasak ama devlet insanların nasıl hacı olacağına dair yönetmelik çıkartır, bu da Resmi Gazete’de yayınlanır, kimse bir şey demez.
Komedi bu.. Evet evet, bey, efendi, beyefendi demek suç.. Başörtüsü takmak değil, şapka giymemek suç.. Yasalara göre Hilafet mana ve mefhum olarak, TBMM ve Cumhuriyetin mana ve mefhumunda mündemiçtir, ama Türkiye Cumhuriyeti laik bir ülkedir..
Sahi sizin klavyeniz Q mu, F mi? Ben Q kullanıyorum da. Devlet ihale açarken klavyesini nasıl tanımlıyor merak ediyorum.. Q yasak olduğuna göre herkes F kullanacak..
Geçen gün Demokratik Toplum Partisi (DTP) Diyarbakır Milletvekili Gülten Kışanak, TRT’nin Q , W ve X’i kullanarak suç işlediğini öne sürdü. Evet ironik bir çelişki sözkonusu..
Evet evet, Türkiye’de işler düzelecek düzelmesine de mevzuat müsait değil. Devrim yasaları ve devrim yasalarını korumaya kararlı ordu, CHP ve ulusalcı kadrolar ve malum media buna izin vermiyor mu diyeceğiz bu durumda?. Burada ironik bir durum var..
Radyolar elektromanyetik tayfın belli bir aralığını dinlemek üzere dizayn edilir. Radyonun seçicilik ve hassaslık faktörlerine göre kalitesini değerlendirmek mümkündür, buna Q faktörü denir. Mesela bu durumu nasıl izah edeceğiz?
Q grubu ürünü nasıl tanımlayacağız? Bilgisayarda “atla, bu harf yasak” mı diyeceğiz?. Hayata, zamana, bilime karşı direnemezsiniz.. Türk usulü yeni excel programı yazmak gerek.. Adı da EKZEL olur herhalde.. İşimiz yok, bu saçmalıklarla mı uğraşacağız? İnkılabçılık böyle bir şey mi? Devrimcilik nasıl böyle bir bağnazlığa dönüşebilir?.
Masada sarı ve kırmızı gül varsa, yapraklar da yeşil olunca, al sana Kürt bayrağı..
Üsküdar RP’nin bir davetiyesinde kırmızı, sarı ve yeşil renkler kullanılmış diye Ecevit suç duyurusunda bulundu, dava açıldı ya hu bu memlekette.. Hani sanki birilerine göre Galatasaray kaşkolu ile yeşil bordürün önünden geçsen suçlu olacaksın!
Sahi X ışınları ne olacak mesela. Haber X’i kapatacak mıyız bu arada? FOX TV’yi mesela. Kürtler kullanınca kötü de, Mehmet bey kullanınca bir şey olmuyor mu?
Sahi şu WC neyin nesi oluyor?. “Hela / Kenef”in İngilizcesinin baş harfleri.. Ne olacak şimdi?. Yakın zamana kadar bu komedi yüzünden davalar açıldı, terör estirildi.. Artık Kürtçe yayın yapılıyor, ne oldu? Olan bir şey yok. Bir zulüm, bir istismar, bir inat kırılmış oldu. Doğru bir şey yapıldı, hepsi bu kadar..
Bu harfler olmadan Arapçadan geçen kelimeleri, yerel lehçeleri, uluslararası kodları rahat bir şekilde kullanamazsınız.. Harf devrimini yapanlar da o zaman Arapça telaffuzunu engellemek için bu eksikliği bilerek planlamış olabilirler ama, inanın bugün gelinen noktada ortaya çıkan komik durumu düşünebilselerdi, onlar da bu duruma izin vermezlerdi..
Size bu konuda bin tane örnek gösterebilirim.. Hani Türkiye bu basit, sıradan, anlamsız işlerin üstesinden gelse, diğer sorunları çözmeye sıra gelecek de, yaklaşık 100 yıldır daha bunları çözemedik..
Bu WQX meselelerinin üstesinden gelebilirsek Gazze ile ilgilenmek için sıra ona da gelecek gibi.
Bu Gazzeliler Araptı değil mi? HAMAS da şeriatçı bir parti değil mi? N’olacak şimdi?
TRT’yi kutluyorum. Şahin doğru yönde ileri doğru bir adım attı.. Küçük ve önemli bir adım ve fakat önümüzde daha, kınayanların kınamasına aldırmadan cesaretle ve kararlılıkla katetmemiz gereken uzun bir yol var!
Selam ve dua ile.
VAKİT