Eyüp Sabri Togan / Haksöz Haber
Üsküp 600 Bin nüfusu ile Kuzey Makedonya’da yer alıyor. Üsküp’te yaklaşık 200 bin müslüman yaşadığı tahmin ediliyor. Arnavut halkının yüzde 90’ı müslüman. Arnavutluk’taki Arnavutlar arasında başta Katolik olmak üzere Hıristiyanlar mevcut, Kuzey Makendonya Arnavut müslüman halkı sahip oldukları tarihsel mefkure ile kaya gibi sağlam bir zeminde inşa etmişler hayatlarını. Paradoks o ki, Osmanlıyı emperyal olarak gören Arnavutlar ve bazı Arnavut müslümanlar İskender Beyi Osmanlı yayılmacılığına direnen bir kahraman görerek, bağlanmışlar. İskender Bey 1443 yılında Enderun Mektebinde komutan olarak yetiştirildikten sonra Osmanlı ordusunu terkediyor ve Katolik oluyor. Ardından amansız bir düşmanlık örneği ile Haçlılarla ve İtalyan Katolikleriyle işbirliğine gidiyor. Müslümanlığı terkeden ve Osmanlı ile savaşan bu figürün müslümanlar arasında karşılık bulabilmesi şaşırtıcı. Teselli verici yan ise İskender Bey mitosunun bir geleceğinin olmadığına ilişkin genel kanaat.
Kuzey Makedonya da ne paradoksal ne de simgeler anlamsız. Tersine anlam yaratmak için meydanlar birer cepheye dönüşmüş durumda. 2014 yılında Üsküp şehrinin milliyetçi sağ parti VMRO-DPMNE Partisi (Makedonya Dahili Devrimci Örgütü-Makedonya Ulusal Birliği için Demokratik Parti) öncülüğünde dönüştürülmesi adına 200 Milyon Euro ile 500 Milyon Euro arasında bir harcama yapıldığı söylense de gerçek çok üstünde olduğu yönünde. Arkeoloji ve Tarih Müzeleri açılmış, köprüler yapılmış ve çok sayıda heykel dikilmiş. Amaç müslümanların yoğun yaşadığı Taşköprü’nün kuzeyinde II. Filip heykelinin oğlu Büyük İskender’e selam çakarken görüldüğü gibi 2500 yıllık Makedon tarihinin ihtişam saçan simgelerini öne çıkarmak. Entelektüelerden, din adamlarına kadar Kuzey Makedonya’nın yapıtaşı kabul edilen figürler daha küçük boyutlarda Üsküp’ün en görünen yerlerine serpiştiriliyor. Zamanla bazı heykelciklerin kabulü hususunda tartışmalar çıkınca bazıları sökülüyor Ülkenin siyasal dalgalanmalarının ortasında şehir meydanlarında semboller ve idoller savaşı var. Zühri isimli Arnavut genç bir öğretmen gerçek faturanın 1 Milyar Euro olduğunu ve bu projenin 2008’den ekonomik krizinden sonra yapılmış olmasının sorumsuzluğuna dikkat çekti ve asıl amacın Arnavutları tarih sahnesinden de, hatıralarından da silmek olduğunu dile getirdi. Ülkenin toplam gelirinin o zaman 2 Milyar Euro olduğu düşünüldüğünde harcanan paranın büyüklüğü anlaşılıyor.