Ders başlangıcında Kur’an’ı Kerim ve Türkçe meali okundu. Özgür-Der Temsilcisi Gültekin Sincar'ın sunuş konuşmasından sonra Hakan Şimşek sunumuna başladı.
Hakan Şimşek’in sunumundan notlar:
Sunumuna, Ümmet kavramının 1-2 saate sığdırılacak kadar basit bir kavram olmadığının vurgusuyla başlayan Şimşek, konunun ağır sorumluluklar gerektirdiğini söyledi. Şimşek, Bilinç kavramının konunun anlaşılması açısından eksik olacağını, bu nedenle konu başlığının “Ümmet Şuuru” olarak değiştirmenin doğru olacağını düşünüyorum dedi.
Sunumuna Ümmet kelimesi lügatlarda; nesil, her canlı cins,din, cemaat, belirli bir zaman dilimi, nebilere tabi olma, tek bir sınıf, belli bir zaman ve mekanda tek bir din ( gaye,yol) üzerinde birleşmiş topluluk gibi anlamına gelmektedir diyerek devam eden konuşmacı ‘’ İster insanlar hakkında, ister diğer canlı topluluklar hakkında kullanılmış olsun , ümmet kelimesinin bütün manalarında birlikteliğe vurgu yapıldığını’’ söyledi.
Şimşek, sunumuna şu şekilde devam etti.
Kur’an’da 60 yerde geçen ümmet kavramı genel olarak üç manada zikredilmektedir.
1. Canlı Topluluklar Manasında;
Yeryüzünde hiç bir canlı ve iki kanadıyla uçan hiç bir kuş yoktur ki, sizin gibi ümmetler olmasın. Biz Kitap'ta hiç bir şeyi noksan bırakmadık, sonra onlar Rablerine toplanacaklardır. (6/Enam, 38)
2. İnsan Toplulukları manasında;
Medyen suyuna vardığı zaman, su almakta olan bir insan topluluğu (ümmeten minen nas) buldu. Onların gerisinde de (hayvanları su başına götürmekten çekinen) iki kadın buldu. Dedi ki: "Bu durumunuz ne?" "Çobanlar sürülerini sulamadıkça, biz sürülerimizi sulayamayız; babamız, yaşı ilerlemiş bir ihtiyardır." dediler. (28/Kasas, 23)
(Allah) diyecek: "Cinlerden ve insanlardan sizden önce geçmiş ümmetlerle birlikte ateşe girin." Her bir ümmet girişinde kardeşini (kendi benzerini) lanetler. Nitekim hepsi birbiri ardınca orada toplanınca, en sonra yer alanlar, en önde gelenler için: "Rabbimiz, işte bunlar bizi saptırdı; öyleyse ateşten kat kat arttırılmış bir azab ver diyecekler. (Allah da:) "Hepsi için kat kattır. Ancak siz bilmezsiniz" diyecek. (7/ Araf, 38)
3. Nebilerin mesajlarını benimseyen topluluklar manasında;
Sizden; hayra çağıran, iyiliği (marufu) emreden ve kötülükten (münkerden) sakındıran bir topluluk bulunsun. Kurtuluşa erenler işte bunlardır. (3/Al-i İmran,104)
Siz, insanlar için çıkarılmış hayırlı bir ümmetsiniz; maruf (iyi ve İslam'a uygun) olanı emreder, münker olandan sakındırır ve Allah'a iman edersiniz. Kitap Ehli de inanmış olsaydı, elbette kendileri için hayırlı olurdu. İçlerinden iman edenler vardır, fakat çoğunluğu fıska sapanlardır. (3/Al-i İmran,110)
Onların hepsi bir değildir. Kitap Ehli'nden bir topluluk vardır ki, gece vaktinde ayakta durup Allah'ın ayetlerini okuyarak secdeye kapanırlar. (3/Al-i İmran,113)
Böylece biz sizi, insanlara şahid (ve örnek) olmanız için orta bir ümmet kıldık; Peygamber de üzerinizde bir şahid olsun. Senin üzerinde bulunduğun (yönü, Ka'be'yi) kıble yapmamız, elçiye uyanları, topukları üzerinde gerisin geri dönenlerden ayırdetmek içindir. Doğrusu (bu,) Allah'ın hidayete ilettiklerinin dışında kalanlar için büyük (bir yük)tür. Allah, imanınızı boşa çıkaracak değildir. Şüphesiz, Allah, insanlara şefkat edendir, esirgeyendir. (2/Bakara,143)
Musa'nın kavminden hakka ileten ve onunla adalet yapan bir topluluk vardır. (7/Araf,159)
Sosyal Bir Kavram Olarak Ümmet:
Ümmet kavramı sosyal olarak değerlendirildiğinde, İslam eksenli, iman eksenli bir birlikteliği oluşturur. Müslüman olanlar nerede olurlarsa olsunlar, ümmet kavramıyla kendilerini birlikte hissederler. Marufun yaygınlaştırılması, münkerin engellenmesi. Tek tek namaz ve oruç, Hacc ibadeti birlikte olmayı vurgular, namazın cemaatle kılınması.
Siyasi Bir Kavram Olarak Ümmet:
Siyasi olarak baktığımızda ümmet inanmışlar ordusudur. Önemli olan kimin ordusu olunduğudur. Bu ümmetin ilk nesli, farklı lehçelerde konuşan Arap kabilelerinden oluşmuştur. İlk bakışta bir araya gelecekleri düşünülemezdi. La ilahe illahlah kelimesi altında birleştiler. Kur’ban’ın başı kesildiğinde nasıl bilinçsiz hareket ediyorsa, ümmetin başı da olmadığında böyle hareket eder. Peygamberimiz öldüğünde cenazesi gömülmeden, önderi tespit ediliyor ve sonra cenazesi gömülüyor.
Sosyal açıdan ümmet aidiyeti işaret eder. Siyasi açıdan da toplumu yönlendirecek bir topluluk göze çarpmaktadır. Ümmet kavramını hayatımıza yansıtmalıyız. Bütün ibadetlerimizi ümmet şuurunu kazanarak yapmalı, aramıza örülen sınırları kaldırmalıyız. Kurtuluşa Allah’ın ipine sımsıkı sarılırsak ulaşabiliriz.
Ey iman edenler, Allah'tan nasıl korkup-sakınmak gerekiyorsa öylece korkup-sakının ve siz, ancak müslüman olmaktan başka (bir din ve tutum üzerinde) ölmeyin. (102)
Allah'ın ipine hepiniz sımsıkı sarılın. Dağılıp ayrılmayın. Ve Allah'ın sizin üzerinizdeki nimetini hatırlayın. Hani siz düşmanlar idiniz. O, kalplerinizin arasını uzlaştırıp-ısındırdı ve siz O'nun nimetiyle kardeşler olarak sabahladınız. Yine siz, tam ateş çukurunun kıyısındayken, oradan sizi kurtardı. Umulur ki hidayete erersiniz diye, Allah, size ayetlerini böyle açıklar. (3/Ali İmran 102-103)
Aidiyet olarak ümmetin varlığından söz edebiliriz ama siyasi olarak bundan bahsetmemiz mümkün değildir. Ümmet olabilme hedefine koşmalıyız. Tüm varlıklar İslam ümmetinin varlığına muhtaçtırlar. Başka hiçbir topluluk bozgunu durduramaz. Her ümmetin kitabına çağırıldığı gün Muhammed’in ümmeti olabilmeliyiz
İşte sizin ümmetiniz bir tek ümmettir ve Ben de sizin Rabbinizim; öyleyse benden korkup-sakının. (23/Muminun 52)
Asra andolsun;
Gerçekten insan, ziyandadır.
Ancak iman edip salih amellerde bulunanlar, birbirlerine hakkı tavsiye edenler ve birbirlerine sabrı tavsiye edenler başka. (103/Asr, 1-3)
Hakan Şimşek, Ümmet şuurunu kuşanmadan geçirdiğimiz her zaman boşa, kopup gitmektedir. Allah ümmet olma şuuruyla bizleri birleştirsin diyerek sözlerini tamamladı.
Program karşılıklı soru cevap bölümü ile sonlandı.