Ticaret Bakanlığınca açıklanan Türkiye İsraf Araştırması'na göre, haftada ortalama 2 ekmek israf edilirken, vatandaşların cep telefonu değiştirme sıklığı ortalama 3,7 yılı, otomobil değiştirme sıklığı 8 yıl ve üzerini buluyor.
Bakanlıktan yapılan açıklamaya göre, Ticaret Bakanlığı koordinasyonunda hazırlanan 2018 yılı Türkiye İsraf Araştırması sonuçlandı. Araştırma, bakanlık koordinasyonunda, bir araştırma şirketi ve Hacettepe Üniversitesi akademisyenleri iş birliğiyle Türkiye genelinde 26 ilde 2 bin 209 tüketici ile yapılan anket verilerine dayanılarak hazırlandı.
Araştırma kapsamına giren bireyler, çoğunluğu 18-29 yaş aralığında, bin 405 ve 3 bin lira gelir grubunda, evli ve ücretli çalışanlardan oluştu. Araştırma, aylık ortalama hane giderleri, konut, otomobil ve eşya sahipliği, bireylerin israf algısı, gıda, ekmek, giyim tüketim davranışı ve israfı, geri dönüşüm kavramının toplumdaki yeri, bireylerin tasarruf, birikim ve borçlanma davranışları gibi pek çok başlıkta önemli tespitler içeriyor.
Gıda tüketim davranışları ve israfına ilişkin sonuçlara göre, bireylerin çoğu haftada bir gıda alışverişi yaparken, alışverişte en fazla marketler ve ardından pazarlar kullanılıyor. Türk halkının geleneksel yapısı ve alışkanlıklarına paralel olarak hanelerin büyük çoğunluğu evinde yemek pişiriyor.
2017 araştırma sonuçları dikkate alındığında bitirilemeden çöpe atılan yemek miktarında artış olduğu tespit edilirken, gıdaların tüketilmeden çöpe atıldığını belirtenlerin oranı yüzde 22,8 oldu. Bunun nedenleri gıdanın bozulması ve tüketilememesi olarak kayıtlara geçti.
Gençler daha sık cep telefonu değiştiriyor
Araştırmaya katılanların, bireysel günlük ekmek tüketim miktarı ortalama yaklaşık 0,78 adet olarak tespit edilirken, haftada ortalama iki adet ekmek çöpe atılıyor. Satın aldığı ekmeği tüketemeden çöpe attığını ifade eden bireylerin oranı ise yüzde 11,7 olarak belirlendi.
Cep telefonu olan bireylerin neredeyse tamamı akıllı telefon kullanırken, ortalama 3,7 yılda bir cep telefonu değiştiriliyor. Cep telefonu değiştirme nedenleri arasında öncelikle bozulma ve piyasaya çıkan yeni modele sahip olma isteği gösterildi. Genç yaştaki bireylerin daha ileri yaş gruptakilere göre daha sık cep telefonu değiştirdikleri görüldü.
Otomobil değiştirme sıklığı 8 yıl ve üzeri olarak belirledi.
Katılımcıların büyük bölümü ekonomik olduğu gerekçesiyle ulaşım aracı olarak toplu taşıma araçlarını kullanırken, ortak araç kullanımı çok düşük seviyelerde kaldı. Bir önceki yılın sonuçları ile karşılaştırıldığında otomobil sahibi olanların oranı yüzde 27,3'den yüzde 31,1'e yükseldi.
Tasarruf yapanlar arttı
Son 1 yılda aylık gelirinin bir bölümünü biriktirerek finansal tasarruf yapanların oranı 2017'de yüzde 13,6 iken, 2018 yılında yüzde 38,1'e yükseldi. 2017 yılı araştırmasına katılan bireylerin çoğu tasarruflarını banka mevduatında değerlendirirken 2018 yılı araştırmasına katılanların büyük bölümü tasarruf aracı olarak tercihini altından yana kullandı.
Araştırma sonuçlarına göre, bireylerin yüzde 72,2'si yerli malı kullanımının israfı önlemeye ve tasarrufa katkı sağlamaya olumlu etkisi olduğunu düşündüğünü belirtti.
"İhtiyaç kadar tüketimde bulunulmalı"
Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, konuya ilişkin değerlendirmesinde, araştırmayla israfın boyutlarının tespit edildiğini aktardı. İsrafın önüne geçilmesi gerektiğini ve bu konuda kamuoyu bilincinin artırılmasının büyük önem taşıdığını vurgulayan Pekcan, israfla ilgili eğitim programları hazırlanmasının ve bu programların yaşam boyu eğitim çerçevesinde sürekli hale getirilmesinin önemine işaret etti. Pekcan, bireylerin tasarruf bilincinin artırılması gerektiğine de dikkati çekti.
Ekmekte israfın önüne geçmek amacıyla önemli bir adım attıklarını anımsatan Pekcan, "Bakanlığımızca hazırlanan Perakende Ticarette Uygulanacak İlke ve Kurallar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'le büyük mağaza, zincir mağaza ve tedarikçilerce bir gün içinde üreticiden teslim alınan ve azami fiyatı tarifeyle belirlenen ekmek, unlu mamuller gibi hızlı tüketim mallarının, satılamadığı gerekçesiyle daha önce yüzde 25-30 olan iade oranını en fazla yüzde 5 olarak belirledik. Böylece ekmekte israfı azaltacak çok önemli bir düzenlemeyi hayata geçirmiş olduk." ifadesini kullandı.
Gıda ve ekmek tasarrufu için bireylerin alışveriş listesi yapması ve ihtiyacı kadar tüketmesi tavsiyesinde bulunan Pekcan, geri dönüşüm konusunda da bireylerin hassasiyet göstermesi gerektiğini kaydetti.
Pekcan, vatandaşların tasarruflarını finansal sistem içerisinde nasıl değerlendirmesi gerektiği konusunda farkındalık yaratılmasının önemine de işaret ederek, "15 Mart Dünya Tüketiciler Günü dolayısıyla bu yıl 22'ncisi düzenlenecek Tüketici Ödülleri Programı kapsamında 'Tüketici Özel Ödülü'nün verilmesinde tematik bir yaklaşım benimsendi. Bu yılın temasını 'İsrafın Önlenmesi ve Sıfır Atık' olarak belirledik." değerlendirmesinde bulundu. (AA)