Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin ilk kalkınma planı olan ve 2019-2023 dönemini kapsayan On Birinci Kalkınma Planı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın onayının ardından Türkiye Büyük Millet Meclisine sunuldu.
Programda eğitimle ilgili konulara yer verildi. Buna göre fırsat eşitliği temelinde, tüm kademelerde eğitime erişim sağlanacak.
Erken çocukluk eğitiminde 5 yaş zorunlu eğitim kapsamına alınacak, esnek zamanlı ve alternatif erken çocukluk eğitim modelleri oluşturulacak; bu amaçla ilave derslikler yapılacak.
Tüm eğitim kademeleri itibarıyla plan döneminde tekli eğitime geçilecek. Yeni derslik yapımı planlamasında, diğer eğitim binalarının verimli kullanımı dikkate alınacak, atıl vaziyetteki eğitim binalarının kullanımı öncelenecek.
Tüm eğitim kademelerinde okullaşma ve tamamlama oranları artırılacak, devamsızlık oranları azaltılacak.
Geçici koruma altındakilerin eğitim imkanlarına erişimi artırılacak. Çocukların ruhsal ve bedensel gelişimlerini gözeten eğitim ortamları oluşturulacak.
Eğitim yapıları teknolojiye ve çevreye uyumlu, güvenli, ekonomik, estetik, erişilebilir, standartları ve kalitesi yüksek bir mimaride tasarlanacak.
Tüm eğitim kademelerinde öğrencilerin ilgi ve yeteneklerine uygun tasarım ve beceri atölyeleri kurulacak. Okulların niteliği ve imkanları artırılarak okullar arası başarı farkı azaltılacak.
Öğrencilerin akademik ve sosyal gelişimleri için destek programları uygulanacak. Dezavantajlı bölgelerden başlayarak okul yemeği uygulamasına geçilecek.
Kalite güvence sistemi kuruluyor
Eğitimde kalite güvence sistemi oluşturulacak. Milli, manevi ve evrensel değerler esas alınarak küresel gelişmelere ve ihtiyaçlara uygun eğitim içerikleri ve öğretim programları hazırlanacak.
Öğretim programları esnek, modüler ve uygulamalı yapıya kavuşturulacak. Tüm eğitim kademelerinde öğrencilerin matematik ve Türkçe yeterlilikleri artırılacak ve bu derslerin öğretim programları güncellenecek.
Matematik ve Türkçe öğretmenlerinin yeni öğretim programlarına uyumunun sağlanabilmesi için hizmet içi eğitimler uygulanacak.
Temel eğitim ve ortaöğretim kademesinde ders çizelgeleri yeniden yapılandırılacak.
Eğitim Bilişim Ağı (EBA) portalının içeriği öğretim programlarıyla uyumlu hale getirilerek zenginleştirilecek ve portalın etkin kullanımı yaygınlaştırılacak.
Lise öğrencilerinin üniversitelerdeki bilimsel etkinliklere katılımları, araştırma ve laboratuvar imkanlarından faydalanabilmeleri sağlanacak.
Yabancı dil eğitimine ilişkin materyaller zenginleştirilecek, dinleme, konuşma, okuma ve yazma alanlarındaki becerilerin tümünü ölçmeye yönelik sistem geliştirilecek.
Özel eğitime gereksinim duyan bireylerin eğitim hizmetlerinden istifade edebilmeleri için beşeri ve fiziki imkanlar güçlendirilecek. Bu bireylerin tespiti için il bazlı taramalar gerçekleştirilecek ve ihtiyaç haritaları oluşturulacak. Özel eğitim hizmetinin yaygınlaşması için mobil platformlar kurulacak.
Öğrenme ortamlarının fiziki alt yapısı, öğretim programı ve materyal zenginliği, öz bakım becerileri, bütünleştirme uygulamaları ve rehberlik hizmetlerinin standartları yükseltilecek.
Özel yetenekli çocuklar için Eğitim, Bilim ve Değerlendirme Kurulu oluşturulacak. Üniversitelerle iş birliği yapılarak zeka ve yetenek testlerinin niteliği geliştirilecek, zeka ve yetenek tanılama ve izleme merkezleri oluşturulacak.
Öğretmenlerin ve okul yöneticilerinin motivasyonları ve mesleki gelişimleri artırılacak ve öğretmenlik mesleğinin toplumsal statüsü güçlendirilecek. Öğretmenlik Meslek Kanunu çıkarılacak.
Konut imkanlarının kısıtlı olduğu bölgelerde öğretmenlerin barınma ihtiyaçlarını karşılayacak konut yatırımlarına devam edilecek.
Okul yöneticiliği profesyonel bir meslek haline getirilecek ve yönetici eğitimi akreditasyon yapısı oluşturulacak. Ehliyet ve liyakat temelli kariyer sistemi hayata geçirilecek. Sınıf öğretmenlerinin yan alan ve mesleki rehberlik becerileri geliştirilecek.
Yabancı dil öğretmenlerinin niteliklerini artırmaya yönelik hizmet içi eğitimler düzenlenecek.
Öğrenci kazanımları dikkate alınarak öğretmenlere ve okul yöneticilerine, görev yaptıkları eğitim kurumunun türü ve mahalline göre farklı oranlarda teşvik edici mekanizmalar oluşturulacak.
Yatay ve dikey kariyer basamaklarına yönelik lisansüstü düzeyde mesleki uzmanlık ve gelişim programları açılacak.
Hizmet içi eğitimlerin içerikleri öğretmenlerin ve okul yöneticilerinin güncel ihtiyaçları çerçevesinde yenilenecek, mesleki ve teknik eğitimde hizmet içi eğitimler, iş ortamlarında gerçekleştirilecek.
Etkin ve etkili bir eğitim sisteminin oluşturulabilmesi için politikalar veriye dayalı olarak belirlenecek ve politika uygulamalarının etki analizleri yapılacak.
Eğitim sistemine ilişkin veri tabanlarının bütünleştirildiği eğitsel veri ambarı oluşturulacak, veriler yapay zeka teknolojileriyle işlenecek. Sistemdeki kurum ve kuruluşların veri analiz kabiliyeti güçlendirilecek, okul bazında veriye dayalı planlama ve yönetim sistemi hayata geçirilecek.
Sahip oldukları koşul ve öncelikler dahilinde okulların gelişimleri izlenecek ve değerlendirilecek. Okul gelişim planı hedefleriyle uyumlu ve fırsat eşitliği temelinde okulların gelişimini destekleyecek biçimde kaynak tahsis edilecek ve hesap verebilirlik düzeyi artırılacak.
Öğretmen-veli-okul arasındaki etkileşim ve uyum güçlendirilecek. Eğitim ve eğitim dışı sürecin etkin biçimde yürütülebilmesi ve çocukların hazır bulunuşluklarının artırılabilmesi için rehberlik ve danışmanlık sistemi güçlendirilecek.
Rehberlik ve Araştırma Merkezlerinin yapısı ve sunduğu hizmetler yeniden düzenlenecek.
Çocukların kendilerini ve meslekleri tanımalarını sağlayacak kariyer seçim süreçlerini destekleyen kariyer rehberliği sistemi kurulacak.
Sosyoekonomik dezavantajlı ve suça sürüklenme riski olan çocuk ve gençler ile ailelerine yönelik rehberlik ve danışmanlık hizmetleri güçlendirilecek.
Öğretmene ve öğrenciye yönelik fiziksel ve duygusal şiddet önlenecek, madde ve teknoloji bağımlılığı ile mücadele edilecek, sağlıklı yaşam kültürü konularında aile farkındalığı artırılacak.
Her öğrencinin akademik ve diğer faaliyetlerine ilişkin kayıtların tutulduğu e-dosya oluşturulacak. Öğrencilerin bilimsel, kültürel, sanatsal, sportif ve toplum hizmeti alanlarındaki etkinliklere katılımları desteklenecek, bunun öğrenci yeterliliği üzerindeki etkisi izlenecek.
Eğitim sisteminin öğrenciler üzerinde yarattığı baskıyı azaltmak amacıyla kademeler arası geçişlerde uygulanan sınavlarda düzenlemeler yapılacak.
Mesleki eğitimde istihdam seferberliği
Planda, mesleki ve teknik eğitime ilişkin hedeflere de ayrı bir başlık açıldı. Buna göre, mesleki ve teknik eğitimde üretime yönelik yapısal dönüşüm ve istihdam seferberliğine başlanacak.
Plan döneminde bütün meslek liselerinin atölye ve laboratuvarları modernize edilerek eğitim-istihdam ihtiyaçlarına uygun hale getirilecek.
Mesleki eğitimdeki kurum ve kuruluşlar bünyesindeki atölyelerin daha etkin bir şekilde kullanılması suretiyle döner sermaye gelirleri artırılacak.
Sektör talepleri ve gelişen teknoloji doğrultusunda mesleki ve teknik eğitimde alan ve dalların öğretim programları güncellenecek.
Çoklu mesleki beceri alt yapısı oluşturuluyor
Öğrencilerin meslek alanları arasında geçişlerinin sağlanabilmesi ve farklı mesleklere ilişkin kazanımlar elde edebilmeleri için birden fazla dalda sertifikasyon almaya imkan tanıyan çoklu mesleki beceri alt yapısı oluşturulacak.
Başta organize sanayi bölgelerinde olmak üzere meslek liseleri ile yükseköğretim kurumları program, yönetim, insan kaynakları, finansman ve fiziki alt yapı açısından birbirini destekleyecek şekilde yeniden yapılandırılacak.
Vasıflı insan gücü ihtiyacını karşılamak amacıyla mesleki ve teknik eğitim ile iş gücü piyasası arasındaki bağ güçlendirilecek.
Mesleki ve teknik eğitimde kariyer rehberliği etkinleştirilecek; mesleki ve teknik eğitim liseleri ile meslek yüksekokullarının toplumdaki algısını güçlendirecek tanıtım faaliyetleri yürütülecek.
Öğrencilerin buluş, patent ve faydalı model başvurusu yapmaları teşvik edilecek.
Mesleki ve teknik eğitim kurumları ile sektör arasında iş birliği protokolleri artırılacak. Mezunların mesleki eğitim alanları ve seviyelerine göre farklı ücret uygulaması teşvik edilerek istihdamlarına öncelik verilecek.
Özel mesleki ve teknik okullarda eğitim gören öğrencilere yönelik destek ödemeleri sağlanacak, özel sektörün okul açmasına yönelik yatırım teşvikleri artırılacak ve organize sanayi bölgeleri başta olmak üzere özel mesleki ve teknik okul sayısı ve çeşitliliği artırılacak.
Özel sektörün özel mesleki eğitim merkezi kurabilmesine yönelik mevzuat düzenlemesi yapılacak.
Mezunlar da ders alabilecek
Bilgi ve becerilerin güncelliğinin sağlanması amacıyla mezunların sertifikalı eğitim ve sektör ile üniversiteler tarafından akredite edilen dersleri almaları teşvik edilecek.
Mesleki eğitim programları ile sınav ve belgelendirme faaliyetlerine esas teşkil eden ulusal meslek standartları ve yeterlilikleri güncellenecek ve sayıları artırılacak.
Yükseköğretimdeki hedefler
Yükseköğretimde çeşitliliğinin artırılması sağlanacak. Bölgesel Kalkınma Odaklı Misyon Farklılaşması ve İhtisaslaşma Projesinin kapsamı genişletilecek.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın ilk olarak Japonya'da dile getirdiği kadın üniversitelerinin kurulması da planda yer aldı. Buna göre, Japonya örneği incelenerek sadece kadın öğrencilerin kabul edildiği kadın üniversiteleri kurulacak.
Yükseköğretim sistemi küresel rekabet gücü olan, kalite odaklı ve dinamik bir yapıya kavuşturulacak; yükseköğretim kurumlarının niteliklerinin artırılmasına yönelik uygulamalara devam edilecek.
Dünya akademik başarı sıralamalarında 2023 yılı itibarıyla en az 2 üniversitenin ilk 100'e ve en az 5 üniversitenin de ilk 500'e girmesi sağlanacak.
Öncelikli sektörler başta olmak üzere plan döneminde doktora mezun sayısı yıllık ortalama 15 bine çıkarılacak.
Üniversitelerin dijital çağa ayak uydurması ve bilgiye ulaşımda açık erişim ve açık bilim uygulamalarının hayata geçirilmesi amacıyla açık erişim alt yapıları ile uyumu sağlanacak. Akademik personellerin atama ve yükselme kriterleri alt sınırı merkezi olarak yükseltilecek.
Yükseköğretim kurumlarının kontenjanları, sektörel ve bölgesel beceri ihtiyaçları, üniversitelerin kapasiteleri, arz-talep dengesi ve mevcuttaki programların asgari doluluk oranları dikkate alınarak belirlenecek; eğitim-istihdam bağlantısı güçlendirilecek.
Mezuniyet sonrasında doğrudan meslek icra yetkisi veren yükseköğretim programlarında asgari başarı puanı şartı uygulaması genişletilecek.
Mezunların kariyer süreçlerinin takibi ve mezun-üniversite iş birliğinin güçlendirilmesi için mezun izleme sistemi kurulacak.
Yükseköğretim kurumlarının eğitim, araştırma ve yenilik çıktılarına ilişkin verileri düzenli olarak takip edilecek ve raporlanacak.
Özel üniversite mevzuatı hazırlanacak
Vakıf yükseköğretim kurumlarının eğitim ve öğretim süreçleri, akademik ve idari yapılanmaları, denetleme ve mali hususlarına yönelik düzenlemeler yapılacak. Özel üniversite mevzuatı hazırlanacak. Bu kurumların akademik personelinin mali ve sosyal haklarının asgari düzeyinin devlet üniversitelerindeki eş değer kadrodaki personelle aynı seviyeye getirilmesi için düzenleme yapılacak.
Vakıf yükseköğretim kurumlarında araştırma görevlisi sayısının artırılması için gerekli düzenlemeler yapılacak.
Etkili tanıtım çalışmalarıyla yükseköğretim sistemine uluslararası erişim kolaylaştırılacak. Yükseköğretim sistemindeki nitelikli uluslararası öğrenci sayısı artırılacak.
Nitelikli yabancı uyruklu akademisyenlerin toplam istihdamı oranı içindeki payı artırılacak.
Yabancı dilde eğitim veren programların sayısı artırılacak, yükseköğretim kurumlarının uluslararası öğrencilere yönelik barınma imkanları geliştirilecek ve uluslararasılaşmada kurumsal kapasite artırılacak.
AA