Fatih Demir / HAKSÖZ HABER
2011'den beri sıkıntı çeken Tunus ekonomisi siyasi istikrarsızlıklar nedeniyle düze çıkamıyor. Ekonomistler reform çağrısında bulunarak ekonomik sorunların aşılması gerektiğini vurguluyorlar.
Kredi derecelendirme kuruluşu Moody's de kısa süre önce aldığı bir kararla Tunus'un ekonomik görünümünü B3'ten Caa1'e düşürdü.
Moody's 14 Ekim'de yaptığı açıklamada, olumsuz görünümün “reformların uygulanmasındaki olası gecikmelerin yanı sıra bunlara bağlı olan finansmanın döviz rezervlerinin erimesine yol açabilecek riskleri yansıttığını” söyledi.
Moody’s ayrıca, “Tunus'un kamu maliyesini yeniden dengelemek ve düşük büyüme tahminleri arasında borç sürdürülebilirliğini sağlamak için reformlar gerekli olacak” uyarısında bulundu.
Uluslararası Para Fonu IMF, Tunus'taki büyüme oranının 2021'in tamamı için %3'e ve 2022'de %3,3'e ulaşmasını beklediği raporu 12 Ekim’de yayımladı.
IMF raporuna göre Tunus'un 2020'deki toplam dış borcu, 135.947 milyar Tunus dinarına eşdeğer.
10 Ekim'de Tunus-Afrika İş Konseyi Başkanı Anis Jaziri, "Cumhurbaşkanı'nın uluslararası derecelendirme kuruluşlarıyla ilgili vahim açıklamaları ve gönderdiği olumsuz mesajlar, kredi kurumları tarafından Tunus'u C risk düzeyine indirmek için kullanılacak." dedi.
Jaziri ayrıca, “Tunus’ta yönetimde bulunanların, Tunus'un başına gelecek felaketten ve kurumlarımızın, bankalarımızın kredi ve borçlarını ödeme yükümlülüklerden doğacak sorunlardan habersiz oldukları görülüyor." dedi.
Fitch Ratings, 7 Ekim'de yayınladığı bir raporda, 2021'in ilk yarısında Tunus bankalarının kârlarındaki iyileşmenin birçok yakın riski gizlediğini doğrulamıştı.
Tunus Merkez Bankası da 6 Ekim'de yaptığı açıklamada, ciddi bir dış mali kaynak sıkıntısı ve cari yıl bütçesinin finansmanında bir açık olduğunu duyurdu.
Dolayısıyla bu ekonomik sorunların da “IMF ile yeni bir müzakere olmayacağı gerçeği de ülkenin kredi notlarındaki bozulma ışığında uluslararası borç verenlerin korkusunu yansıttığını gösteriyor” denildi.
Ekonomist Muhsin Hassan 7 Ekim'de yerel Mosaic Radio'ya yaptığı açıklamada, merkez bankasının açıklamasının “tüm taraflara ve Başkan'a açık bir mesaj olduğunu söyledi.”
IMF, kamu sektörü ücretlerinin düşürülmesi çağrısında bulunurken, böyle bir önlemin özellikle hükümetin IMF'ye sunduğu yardım planında belirtilen koşullar arasında yer alan gıda, enerji ve diğer bazı sosyal hizmetlere yönelik sübvansiyonların kaldırılmasından sonra gerçekleşirse Tunusluları kızdırma riski taşıdığı görülüyor.
Tunus El Manar Üniversitesi'nde profesör ve ekonomi araştırmacısı Aram Belhadj, Al-Monitor'a giderek kötüleşen ekonomik krizin ülkedeki siyasi durumla ilgili olduğunu belirtti.
25 Temmuz'da Cumhurbaşkanı Said'in yürütmeyi devralmasından bu yana ABD ile müzakerelerin de devam ettiğini söyledi.
Belhadj ayrıca, “Ülkedeki çok boyutlu kriz göz önüne alındığında, ekonomik ve sosyal çöküş korkuları olası bir gerçeği yansıtıyor. Tunus’ta Kays Said’in emriyle göreve gelen hükümetin, kötüleşen ekonomik ve mali durumu ele alma konusunda büyük bir sorumluluğu var.”
Tunus’un ekonomik büyüme oranı 2010 ve 2020 yılları arasında yıllık yaklaşık %0,6'ya ulaştı. Ancak koronavirüs pandemisinin etkileri 2020 boyunca ekonomiyi %8,8 küçülmeye zorlarken, Tunus'un GSYİH'sının %14'ünü temsil eden turizm de sert bir darbe aldı.
*Bu yazı Al-Monitor'de Mohamed Ali Ltifi tarafından kaleme alınan makaleden derlenmiştir.