Amerikan doları, çoğu para birimine karşı yükselirken TL kuru yatay bir seyir izliyor.
Hatta gelişmekte olan ülkeler arasında Trump'ın seçimi kazandığı haberinin ardından dolara karşı değer kazanan tek para birimi TL oldu.
Borsa İstanbul’un BIST 100 endeksi ise seçim haberinin ardından yüzde 3 yükseldi.
Reuters’ın haberine göre bu olumlu tabloda doların yükselmesiyle petrol fiyatlarının düşmesinin önemli bir etkisi var.
Türkiye, petrol ithal eden bir ülke olduğu için petrol fiyatlarının düşmesi hisse senetlerinin yükselmesi anlamına geliyor.
BBC Türkçe'ye konuşan ekonomist Timothy Ash, bu açıdan Trump’ın zaferinin uzun vadede Türkiye lehine olabileceğini düşünüyor.
Trump yönetiminde ABD’nin daha fazla petrol üretmesi halinde küresel ekonominin yavaşlayacağını ve Çin’e talebin azalacağını vurguluyor.
Ash, Türkiye’nin düşük petrol ve emtia fiyatlarından faydalanabileceğini aktarıyor.
Ancak ekonomist Tuğba Özay’a göre Trump’ın kimi politikalarının Türkiye ekonomisine olumsuz yansımaları olabilir.
Gümrük vergisinin yükseltilmesi nasıl etkiler?
Donald Trump’ın ekonomik vaatleri, Amerikan ekonomisini korumaya yönelik politikaları içeriyor.
Bunlar arasında ABD’de üretim yapan şirketler üzerindeki vergi yükünün hafifletilmesinin yanı sıra yabancı mallara uygulanan gümrük vergilerinin yükseltilmesi var.
Başka ülkelerden gelecek mallara yüzde 10 ile 20 arasında gümrük vergisinin uygulanması, özellikle Çin ve Meksika piyasalarına yönelik vergilerin yükseltilmesi de yeni başkanın vaatleri arasında.
Londra merkezli varlık yönetimi şirketi BlueBay Capital'dan Timothy Ash, Türkiye’nin bu durumdan kazançlı çıkabileceği görüşünde:
“Gümrük vergileri, büyük ihtimalle küresel büyümeyi ve ticareti vuracaktır, bu da dünya ekonomisi ve gelişmekte olan ülkeler için pek iyi değil.
"Güçlü dolar ve daha yüksek faizler de acı verici olacaktır, gümrük vergileri ve göçün sınırlandırılması ABD’de enflasyonu yükseltebilir.
"Ancak Trump döneminde en büyük kaybı Çin yaşayacağı için Türkiye daha yakında olmanın avantajını kullanabilir.”
'Türkiye’nin girdi maliyetleri yükselebilir'
Diğer yandan BBC Türkçe'ye konuşan ekonomist Tuğba Özay’a göre Trump’la birlikte doların güç kazanmaya devam etmesi ve ek gümrük vergileri, Türkiye’nin girdi maliyetlerinin artmasına neden olabilir.
Özay, Trump’ın daha önceki döneminde genişlemeci maliye politikaları benimsediğini anımsatarak bunun da Türkiye üzerinde olumsuz etkileri olabileceğini kaydediyor.
Trump yine aynı şekilde ekonomiyi canlandırma hedefini izlerse, ABD ekonomisinin bütçe açığı artabilir, enflasyon yükselebilir, bu da Amerikan Merkez Bankası FED’in faizleri düşürme politikasını sonlandırmasına yol açabilir.
Bu durumda Türkiye’nin de içinde olduğu gelişmekte olan ülke ekonomilerine para akışı yavaşlayabilir.
Kur krizi Trump zamanında yaşandı
Trump’ın bir önceki başkanlık döneminde, ikili ilişkilerde gerginliklerin görüldüğü dönemler oldu.
2018 yılının Ağustos ayında ABD ve Türkiye arasında yaşanan Pastör Brunson krizinde TL'de değer kaybı günlük yüzde 10'lara varmıştı.
Trump, bu süreçte Türkiye'den ithal edilen çelik ve alüminyum için gümrük vergilerini iki katına çıkardı.
Ağustos ayının sonunda kur, 6,5 seviyesine kadar yükseldi.
Brunson Ekim ayında serbest bırakıldı.
Trump, daha sonra, Ekim 2019'da Türkiye'nin Suriye'deki operasyonları ile ilgili Cumhurbaşkanı Erdoğan'a yazdığı bir mektupta şu ifadeleri kullandı:
“Binlerce kişinin öldürülmesinden sorumlu tutulmak istemezsiniz ve biz de Türk ekonomisini mahvetmekten sorumlu olmak istemeyiz - ve bunu yaparız. Size bunun bir örneğini Pastör Brunson olayında yaşatmıştım."
'Avrupa’ya ticaret yapan şirketler olumsuz etkilenebilir'
Krizlere rağmen Trump ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan arasında bu dönemde sıcak ilişkiler gözlemlendi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Trump’ın bir kez daha başkan seçilmesini de "dostum" diyerek kutladı.
Ekonomist Timothy Ash de iki lider arasındaki yakın ilişkiye dikkat çekerek Türk lirası varlıkların korunaklı bir durumda olduğu yorumunu yapıyor.
Ekonomist Tuğba Özay ise Trump’ın önceki döneminde Avrupa Birliği’ne de çelik ve alüminyumda gümrük vergisi uyguladığını ve bu sürecin karşılıklı yaptırımlara dönüştüğünü hatırlatıyor:
“Trump’ın özellikle Avrupa’ya karşı yeni bir ticaret savaşı başlatması, Avrupa’nın büyümesini olumsuz etkileyebilir, bu durum Avrupa’nın en büyük ihracat pazarımız olması nedeniyle doğrudan bizi de ilgilendirir.”
Böylece Avrupa’ya ihracat yapan şirketlerin kâr marjları olumsuz etkilenebilir.
'Türkiye, Rusya-ABD kıskacından kurtulabilir'
Ekonomistler, jeopolitik açıdan Trump’ın Ukrayna savaşının sonlanmasını sağlaması durumunda Türkiye ekonomisinin olumlu etkileneceğini söylüyor.
Özay, “Önümüzdeki dönemde Trump’ın Rusya ile ilişkilerinin iyileşmesi, Türkiye’yi de ABD-Rusya kıskacından kurtaracaktır” diyor.
Trump’ın bölgedeki istikrarı sağlamak için Türkiye ile çalışmak zorunda olduğunu söyleyen Ash ise ekliyor:
“Her şey Trump’ın Orta Doğu’da büyük bir savaşı önleyip önleyemeyeceğine bağlı.”