Fatih Demir-HAKSÖZ HABER
Dünyanın birçok yerindeki işgal girişimleri ile dünyaya en güçlünün kendisi olduğunu ve her şeye gücünün yettiğini iddia eden ABD’nin, “demokrasi götürdüğü” ülkelerin parçalandığı, milyonlarca insanın öldüğü ve milyonlarcasının sakat kaldığı biliniyor.
Hollywood filmleri ile dünyaya kendisini olduğundan farklı tanıtan, reklam ve PR çalışmaları yürüten ABD’de filmlerin, birçok sivili öldürecek “potansiyel katilleri” askerliğe sevk ettiği, 1986-1987 yılları arasında çok net bir şekilde görülmüştü.
Başrollerinde Tom Cruise ile Val Kilmer’ın yer aldığı 1986 yapımı “Top Gun” filminin gişede oynatılmasının ardından birçok genç ABD donanması ve hava kuvvetlerine katılmak için askerlik şubelerine akın etmiş hatta ABD askerlik şubeleri, sinema salonlarının önünde ofis açmıştı.
15 milyon dolarlık mütevazı bir bütçeyle çekilen film beklentilerin ötesine geçtiği gibi anlatım tarzıyla da ABD sinemasında farklılık oluşturmuştu. 357 milyon dolar kazandıran filmin temasını belirleyen yapımcılar, Vietnam Savaşı’nın etkisinden yeni çıkmış ABD’nin çizik imajına filmde sadece bir defa değinmiş, orduya değil donanma ile hava kuvvetlerine yoğunlaşmış, ‘pilotlar arasındaki rekabeti’ aktarmıştı.
‘Savaş pilotlarının dünyadaki en havalı mesleği yaptığı’ imajının çizildiği filmin yayıma girmesiyle beraber, yüzbinlerle ifade edilebilecek oranlarda askerlik başvuruları olduğu kayıtlara geçmiş hatta dünyanın birçok yerinden insanlar ABD’nin hava kuvvetlerine “gıpta” ile bakmıştı.
Bazen bir filmin sadece film olmadığı, derin tarihi veya kültürel kodları olmayan ‘şeylerin’ anlatımını kolaylaştırdığı en önemlisi de anlatılan şeye büyük sevgi, nefret, öfke gibi duygularla bakılmasını sağladığı görülüyor. Top Gun filmi de “savaşan şahinlere” [katil uçaklara ve onları kullananlara] bakışı değiştirmişti.
Tom Cruise'u bir ‘yıldıza’ dönüştüren film ile beraber ‘kült’ haline gelen yapımın, Amerikan ordusunun algısını değiştirdiği ve ABD askerine bakışın değiştirildiği bir ortam oluşturuldu.
Top Gun, ABD tarihindeki ‘en popüler’ savaş olan Vietnam Savaşı'ndan 11 yıl sonra çekildi. ABD’nin dünyanın süper gücü iddiası büyük yara almıştı. Birçok filmde ABD ordusu eleştiriliyor, yapılanların yanlış olduğu bir kenara ‘ABD ordusunun kendi içerisinde yaptıklarının yanlış olduğu fikri işleniyordu.’ Eleştiride asıl hedef ABD ordusunu iyileştirmekti!
“Gazilerin ve ABD askeri kayıplarının” bitik hallerini gören halkın, ABD ordusuna bakışı kötü bir hal almıştı. ABD ordusu oldukça çaresiz kalmış, askere alma mücadelesi vermeye başlamış, kampanyalarla gençleri askerliğe [vatanseverliğe] teşvik etmeye girişmişti. ABD hükümetine çare Top Gun filmiyle beraber hiç beklemediği bir yerden gelmişti.
Vietnam'dan bir kez bahsedilen filmde Vietnam, bir yenilgi olarak değil aksine geçmiş neslin ‘kahramanlığı’ olarak kendisine yer buluyordu. Tom Cruise’un filmdeki karakteri Maverick, ‘babasının Vietnam'dan “geçen” bir savaş kahramanı olduğunu söylüyordu.’ Yani o malum savaş, gerçek çirkinliği ve dehşetinden uzaklaştırılmış ve geçmişte kalmıştı. Savaşta ‘kahraman’ olarak yer alan Maverick'in babasıydı, şimdiki [askere gitmek için çırpınacak olan 1980 sonrası] nesil değildi. Ama onlarda ‘kahraman’ olabilirlerdi!
Top Gun, askerlikten uzak durmaya çalışan ve ordunun da ümitlerini azalttığı bir ortamda imkansız görünen bir şeyi başararak, ‘halkın ordu hakkındaki algısını değiştirdi.’
Üstelik ABD ordusu yeni bir şeyi keşfetti: “İçeriğin gücünü.” ABD ordusu, film ve dizi içeriklerine doğrudan müdahale etmeye başladı. Halkın fikirlerini ve algısını değiştirmek [kandırmak] için elinden geleni yapmaya başladı. Şimdi ABD’de bir filmin ABD askeri teçhizatını içerikte kullanması için senaryonun önce Pentagon tarafından onaylanması gerekiyor.
35 yıl sonra, Top Gun: Maverick başka bir büyük hit gibi görünüyor. Bu yıl en çok dikkat çeken filmler arasına giren ve açılış haftasında 156 milyon dolar hasılat elde eden filmin hafta sonu gösterimlerinde rekor kırdığı ifade ediliyor.
İşe alım üzerinde aynı etkiye sahip olup olmadığını ise uçaklarla çocukların, SİHA’lar ile sivillerin üzerine bombalar yağdırdığında göreceğiz!