Tobruk’taki Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih’in başını çektiği ülkenin doğusundaki silahlı güçlerin lideri Halife Hafter’e yakın isimler, Abdulhamid Dibeybe hükümetinin görev süresinin sona erdiğini, bu nedenle yeni bir hükümetin kurulması gerektiğini savunuyor.
Ülkenin batısından eski İçişleri Bakanı Fethi Başağa gibi bazı isimler de bu yönde tutum takındı. Fethi Başağa, 21 Aralık’ta Bingazi’de Halife Hafter ile bir araya geldi ve Dibeybe hükümetinin görevinin 24 Aralık’ta sona ermiş olacağını seçim tarihinden üç gün önce ifade etti.
Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih’in, Dibeybe hükümetini düşürme konusunda ısrarı krizi daha da büyüttü. Geçen hafta Meclis'te yapılan toplantı sonrasında Meclis Sözcülüğü tarafından yapılan açıklamada, 8 Şubat’ta yeni başbakanın belirleneceği duyurulmuştu.
Meclis’in geçen pazartesi günkü toplantısında ise Salih, “10 Şubat Perşembe günü yapılacak oturumda yeni başbakanın belirlenmesi için oylama yapılacağını” söyledi.
Salih’e ülkenin batısından tepkiler geldi. Aynı gün Libya Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed el-Menfi, yaptığı açıklamada, "Libya'da krizi tüm düzeylerde sonlandırmanın tek parolası ulusal uzlaşıdır.” dedi. Menfi ayrıca, Libya'da herhangi bir siyasi çalışmanın ulusal çıkarları gözetmesi ve elde edilen kazanımları tehdit etmemesi gerektiğini kaydetti.
Dibeybe’den Salih’e tepki
Başbakan Abdulhamid Dibeybe ise yeni başbakan görevlendirme girişimlerini sert bir dille eleştirerek, iktidarı sadece seçilmiş hükümete devretme konusundaki kararlılığını ifade etti.
Dibeybe, “ülkede mevcut hükümetin görevine devam edeceğini ve yeni bir geçiş dönemine izin vermeyeceğini” söyledi. Diğer adayların da çekilmesi durumunda başbakanlık yarışından çekileceğini kaydeden Dibeybe, şunları söyledi:
“Önceki yıllardaki hâkim siyasi sınıfın önümüzdeki yıllarda da devam etmesine izin vermeyeceğiz. Önümüzdeki altı ay içerisinde Anayasa referandumuna gidilmesini içeren bir geçiş süreci için istişarelere başladım. Geçiş sürecini ancak seçimler sonlandırabilir."
Ülkenin batısındaki siyasi birlikte kırılma
Tobruk’taki Meclis’in Fethi Başağa’yı yeni hükümeti kurmakla görevlendireceği tahmin ediliyor. Geçen pazartesi günü Tobruk’taki toplantıya Başağa’nın da katılması bu yöndeki değerlendirmeleri doğruluyor.
Fayiz es-Serrac’ın başbakanlığı döneminde İçişleri Bakanlığı görevinde bulunan ve Serrac’tan sonraki en güçlü siyasi figür olarak nitelendirilen Başağa, Merkez Bankası Müdürü Sıddık el Kebir’in ülke dışına çıkmasını İçişleri talimatıyla yasaklamış ve bu nedeniyle Serrac ile de karşı karşıya gelmişti.
Libya sokağında Salih ve Hafter’in Başağa’yı yeni hükümeti kurmakla görevlendirmek suretiyle ülkenin batısını da bölmeyi planladığı şeklinde bazı değerlendirmeler yapılıyor.
Yeni Başbakanın atanması durumunda, 2020 Haziran ayında sona eren çatışmalar ve ateşkesin ardından istifa eden Bingazi’deki paralel hükümete benzer bir oluşumun tekrar ortaya çıkmasından endişe ediliyor.
Ayrıca bir buçuk yıldır Tobruk’taki Meclis'te yapılan oturumlara katılan ve ülkenin batısını temsil eden vekillerin, Tobruk’a gitmeyecekleri ve kısmen birleşmiş olan Meclis’in de tekrar bölüneceği öngörülüyor.
Ülkenin batısında silahlı çatışma ihtimali
Libya sokağındaki en büyük endişe ise ülkenin batısındaki silahlı gruplar arasında çatışmaların çıkması. Libya’nın doğusundaki silahlı güçlerin lideri Halife Hafter, 4 Nisan 2019’da Trablus’a saldırı emri verdiğinde, hedefine ulaşmasına Misrata kentindeki direniş grupları engel olmuştu. Misrata düşmüş olsaydı eğer, Hafter Trablus’u da kontrolü altına alacaktı.
Başağa’nın Meclis tarafından başbakan olarak belirlenmesi ve Dibeybe’nin de çekilmeyi reddetmesinin, Misrata’da ve haliyle ülkenin batısında bulunan bir birinden bağımsız askeri gruplar arasında bir bölünmeye ve çatışmaya neden olmasından endişe ediliyor.