Tek Parti döneminde dini içerikten arındırılan mahyaların politik içerikli olarak ön plana çıktığı, Mustafa kemal Atatürk ve İsmet İnönü için güzellemeler içerdiği görülüyor.
Ramazan coşkusunun bir göstergesi olarak, sadece Türkiye'deki camilerin minareleri arasında yüzyıllardır yaşayan bu gelenek, Cumhuriyet'in ilk yıllarında şimdiki örneklerden çok farklı amaçlar için kullanılmış.
VAR OL İNÖNÜ, ATA TÜRK, PARA BİRİKTİR...
Ramazan gecelerini aydınlatan mahyalar, laik Cumhuriyet'in ilk yıllarında 'Var ol İnönü', 'Para Biriktir' ifadeleriyle parlıyordu.
Siyasi mahyaların genellikle Selimiye Camisi'ne asılması da dikkat çekici...
OSMANLI’DAN BUGÜNE…
Osmanlılarda ise bu geleneğin 16'ncı yüzyılın ikinci yarısına, İkinci Selim dönemine kadar uzandığı biliniyor. Yaptırılan camilerde minare sayısı fazlalaştıkça mahya geleneği de yaygınlaşmış. Minareler arasına gerilen iplere, kandil ya da ampullerle yazılan yazılarla ışık huzmeli mahyalar oluşturulmuş.
Mahyalarda 'Fetih suresinin ilk ayeti, 'Maşallah', 'Bismillah', 'Leyle-i Kadir', 'Hoş geldin yâ Ramazan', 'On bir ayın sultanı', 'El-Firak', 'Elveda', gibi dini mahiyette ifadeler yer alırdı. En meşhur mahyalar ise Süleymaniye Camii'ne kurulurdu.
Cumhuriyet devrinde ise mahyalar devletin mesajlarının halka iletildiği –daha doğru bir ifadeyle dayatıldığı- bir pano gibi kullanıldı zaman zaman... Liderlerin adları minareler arasına yazıldı, Sultanahmet Camii'nin minareleri arasına 'Para biriktir' mahyası, Fatih Camii minarelerine ‘Cumhuriyetin 30. yıl kutlu olsun', Edirne Selimiye Camii'ne 'Atatürk' ve 'Var ol İnönü' mahyaları asıldı.