İran krizi, Avrupa ve ABD’nin ardından Almanya ile S. Arabistan’ın arasını açtı. Veliaht Prens Selman, nükleer anlaşmayı savunan Almanya’nın firmalarını kamu ihalelerinden men etti. Karardan en çok Siemens, Bayer, Boehringer ve Daimler Mercedes etkilenecek. Almanya 2017’de 6,6 milyar avro ihracat yapmıştı. Suudi Arabistan’da 800 Alman firması faaliyet gösteriyor.
İran’la yapılan nükleer anlaşmayı Rusya ve Çin’le savunacağını açıklayan Almanya’ya ilk şantaj Riyad’dan geldi. Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın talimatıyla Almanya ile ekonomik ilişkiler hedef alındı. Alman şirketleri kamu ihalelerinden men edilirken, 6,6 milyar avroluk ihracat da tehdit altında.
ABD’de Trump yönetiminin işbaşına gelmesiyle Avrupa ile açılan mesafe, Washington’un İran’la yapılan nükleer anlaşmadan çekilmesiyle derinleşirken, Berlin-Riyad ilişkileri de kopma noktasına geldi. Almanya Başbakanı Angela Merkel’in, nükleer anlaşma konusunda Rusya ve Çin ile birlikte hareket edeceklerini açıklaması sonrası Suudi Arabistan’dan Almanya’ya ekonomik yaptırım hamlesi geldi. Alman Der Spiegel dergisinin haberine göre, Suudi Arabistan, Alman şirketleri ile iş ilişkilerini durdurdu ve kamu ihalelerine almama kararı aldı. Hedefte 6.6 milyar avroluk ihracat da var.
Haberde, talimatı bizzat Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın verdiği belirtilirken, bu karardan en çok Siemens, Bayer, Boehringer ve Daimler şirketlerinin etkileneceği ifade ediliyor. Almanya için önemli bir ticari partner olan Suudi Arabistan’ın bu kararının Alman ekonomisini nasıl etkileyeceği merak ediliyor. Zira Almanya istatistik ofisinin kayıtlarına göre, 2017 yılında Almanya’nın Suudi Arabistan’a gerçekleştirdiği ihracat 6,6 milyar avro değerinde. Haberde, Siemens’in geçtiğimiz yıl Suudi Arabistan’da elektrik santrali üretmek için 400 milyon dolar değerinde bir ihale kazandığı, Daimler’in ise Riyad ve Cidde’deki toplu taşıma hizmetleri için 600 Mercedes marka otobüs siparişi aldığı hatırlatıldı.
Konuyla ilgili haber ajansı Reuters’ın sorularını yanıtlayan Daimler sözcüsü, Spiegel’in haberini teyit edemeyeceklerini belirtirken, Siemens, Bayer ve Boehringer şirketleri henüz açıklama yapmak istemediklerini bildirdi. Suudi Arabistan’dan da henüz konuyla ilgili net bir açıklama gelmedi. Ancak Riyad’da bulunan bir üst düzey Alman şirket yöneticisi, “kararın acı veren sonuçlarının şimdiden sağlık sisteminde hissedildiğini” ifade ederek haberi kısmen doğrulamış oldu. Spiegel’in haberine göre Suudi Arabistan’da yaklaşık 800 Alman firması faaliyet gösteriyor.
Riyad, Almanya’nın eski Dışişleri Bakanı Sigmar Gabriel’in Suudi Arabistan’ın Lübnan politikasını eleştirmesi sonrası Kasım 2017’de Berlin’deki büyükelçisini de geri çekmişti. Gabriel, Suudi Arabistan’ı bölgede “serüven” peşinde olmakla eleştirmişti. Suudi Arabistan, ABD Başkanı Donald Trump’ın çekileceğini açıkladığı İran’la yapılan nükleer anlaşmaya Almanya’nın bağlı kalmayı istemesinden rahatsızlık duyuyor.
Filistin eleştirisine cevap
Suudi Arabistan’ın ABD Büyükelçisi Prens Halid bin Selman, Cuma günü Twitter hesabından yaptığı açıklamalarla Filistin meselesi üzerinden ülkesine yönelik yapılan eleştirileri hedef aldı. Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın küçük kardeşi olan Halid bin Selman, ülkesinin Filistin politikasını eleştirenleri İran’ın ajandasını takip etmekle suçlayarak, Riyad’ın Filistin’i en fazla savunan ülkelerin başında geldiğini savundu. Prens, Filistin meselesini manipüle edenlerin İran’ı takip ettiğini iddia etti. İran rejiminin, İsrail işgaline karşı Filistin direnişini savunduğunu iddia ettiğini söyleyen Prens Halid, ancak Tahran’ın bunun yerine Arap başkentlerini ele geçirmeyi ve orada katliamlar gerçekleştirmeyi istediğini savundu. Prens Halid, “Bazı taraflar Suudi Arabistan’ın duruşunu manipüle edip, küçük ve ucuz kazanımlar elde etmek için fırsat kolluyor” ifadelerini kullandı. Başta Suudi Arabistan olmak üzere bazı Arap ülkeleri, İsrail’in son haftalarda Gazze’de işlediği katliamlara ve Trump yönetiminin Kudüs’ü “İsrail’in başkenti” olarak tanıma ve büyükelçiliğini taşıma kararlarına sessiz kalmakla eleştiriliyordu.