Oliver Marsden & Richard Spencer / The Times
Suriye’nin ‘gulyabanisi’ Mahir Esed nerede?
Suriye’de çöken Beşar Esad rejiminin henüz tozu yatışmadı. Daha cevaplanması gereken çok soru var. Bunlardan biri, Beşar Esad rejiminin “kirli işlerinin” başındaki Mahir Esad’ın akıbeti… İşkenceleri, zulmü, katliamları ve milyonlarca dolarlık uyuşturucu üretimi ve kaçakçılık şebekesinin başında olmasıyla bilinen Mahir Esad nerede?
İngiliz The Times Gazetesi muhabirleri Oliver Marsden ile Richard Spencer’ın Şam’dan yaptığı habere göre, Mahir Esad, geride tuhaf eşyaları ve çerçöpten başka bir şey bırakmadan yok oldu. Nerede olduğu konusunda ise bazı tahminler var. İşte yazıdan öne çıkan bölümler…
“Şam’ın kuzeybatısında bulunan Cumhuriyet Muhafızları yerleşkesinde yaşayanlar valizlerini topluyordu. Tıka basa mobilya yüklü kamyonlar tepeden aşağıya doğru iniyordu. Eski Suriye rejiminin seçkin birlikleri köylerine, özellikle de Esad’ın Alevi mezhebinin kıyıdaki merkezlerine geri dönüyordu. Suriye’nin yeni yöneticileri sadece eli kana bulaşmış olanların tutuklanıp yargılanacağı sözünü verdi ama çoğu bunu şansa bırakmadı.
En önemlisi de Beşar Esad’ın en yakın yardımcıları ortadan kayboldu. Suriye’nin en çok arananlar listesinin bir numarasında, ayaklanmanın ilk dönemlerinde protestolara ilk müdahaleyi yapan etkili askerî patron, Beşar Esad’ın küçük kardeşi Mahir Esad var.
Suriye’nin gulyabanisi
Mahir, İran’a yakın bir isim ve savaş boyunca ağabeyi Beşar Esad’a taviz vermemesi için baskı yaptığına inanılıyor.
O, aynı zamanda rejimin en rüşvetçi figürlerinden biriydi; devlet kasasından aile hesaplarına para aktardığı gibi Suriye’nin en kârlı endüstrisi olan narkotik üretimini, özellikle de uyuşturucu Captagon haplarının üretimini yönetti.
Rejim düştükten sonra Mahir Esad’ın Şam’ın kuzeyindeki saray gibi evlerine akın eden çok sayıda Suriyeliden biri olan 32 yaşındaki Hassan Eid, “Mahir büyük ve korkunç bir gulyabani gibi. Onun adı bile korkutuyordu. Büyük bir vampir gibiydi ama genç kızlarının kanını değil dolarları emiyordu” diyor.
Mahir nereye gitti?
Mahir, Heyet Tahrir El Şam’a bağlı isyancı güçler İdlib’den beklenmedik bir çıkış yapıp güneye yönelirken Şam’da kalmıştı. Doğrulanmamış ifadelere göre, en son El Mazze Askerî Havaalanı’nda kardeşiyle bağrış çağrış kavga ederken görülmüştü. Mahir, Şam’ın iki saat kuzeyindeki Humus kentinde son bir savunma planlıyordu ve 7 Aralık sabahı kardeşine mevcut durum hakkında bilgi vermişti.
Öğleden sonra başkana tekrar ulaşamayınca, onu havaalanına kadar takip etti; Beşar kendisini Hmeymim’deki Rus hava üssüne götürecek uçağa binmek üzereydi ve oradan da Moskova’ya uçacaktı. Ordu, cumhurbaşkanının kendilerini terk ettiğini anladığında son direniş de çökmüş oldu.
Irak, Mahir’in Bağdat’a kaçtığı yönündeki haberleri yalanlarken, sığınma talebiyle sınırı geçen binlerce rejim askerine ne yapacağını düşünüyor. En güvenilir haberlere göre Mahir de kardeşi gibi Esad ailesinin on milyonlarca dolar yatırım yaptığı Moskova’ya gitti.
Geride çer çöp ve afrodizyak hap bıraktı
Mahir ve eşi Manal Esad, ülke savaş, yolsuzluk ve yaptırımlar nedeniyle yoksulluğa sürüklenirken bile şık yaşamaya alışmışlardı. Dağın tepesindeki yazlık evlerine yağmacılar çoktan gitmişti ama Mahir ve ailesi onlara sadece ıvır zıvır ve çöp bırakmıştı. Maher’in ofisinde masanın üzerinde bir Jennifer Lopez DVD’si, yırtık bir Beşar posteri ve bir paket cinsel güç artırıcı Phyto Andro hapı duruyordu.
Alt katta, kilitli bir metal kapının ardındaki gizli basamaklar garajdan yeraltı odalarına ve depolara çıkıyordu. Gümüş düğmeler, dolgulu deri koltuk ve kırmızı acil durdurma düğmesiyle donatılmış bir merdiven asansörü, yürümekle uğraşmak istemeyenleri taşıyordu.
Depolarda lüks markaların boş kutuları duruyordu: Longines saat kutuları, Rolex, Cartier. Parçalanmış votka şişeleri vardı. Başka yerlerde boş tabanca ambalajları vardı. İçindekilerin çoğu, rejim kaçarken ilk gelen Suriyeliler tarafından çoktan yağmalanmıştı.
En uçta, açıldığında doğrudan yamaca açılan bir kapak vardı; kapak açıldığında güneş ışığı beklenmedik bir şekilde içeri süzülüyordu. Dışarıdan bakıldığında, kapağın bir kamyonun geçebileceği kadar büyük bir girişin üzerinde olduğu anlaşılıyordu. Bir yol aşağıdaki vadiye doğru kıvrılıyordu.
On mil ötede, at ahırları ve milyon dolarlık evleriyle ünlü lüks Yafour banliyösünde bir başka merdiven asansörü Maher’in karısı Manal’ın evinin altındaki daha fazla odaya çıkıyordu. Yine buralarda da dağın yamacına doğru uzanan bir tünel ve bir kaçış kapağı bulunuyordu.
Buradaki fark, boş tabanca ve saat kutularının yerini kadın kıyafetleri kutularının almasıydı. Kıyafetlerin kendileri gitmiş, sadece Manal ve çiftin üç çocuğuna ait yüzlerce aile fotoğrafı kalmıştı.
Lüks ve şatafat içinde yaşıyorlardı
Manal al-Jadaan, Beşar Esad’ın eşi Esma’nınki gibi elit bir Sünni Müslüman aileden geliyordu. Bu durum fotoğraflarda da görülüyordu: Midilli kulübü, aile toplantıları ve çocukların yunusa bindiği SeaWorld gezileri. İki kızı, Şam ve Buşra, ulusal binicilik engelli atlama yarışmalarına katılıyor ve genellikle tüm ödülleri kazanıyorlardı. Maher’in kendisinin sadece bir fotoğrafı vardı.
Bekçinin evindeki bir defter Manal ve çocuklarının eve her giriş çıkışını kaydediyordu. Son kayıt 29 Kasım günü akşam saat 9’da yapılmış. Liderlerin aileleri, ülkenin karşı karşıya olduğu krizin boyutları ortaya çıktığında Moskova’ya gitmiş olabilirler.
Kimyasal katliamın ardında onun olduğuna inanıyor
En küçük kardeş Mahir ve en büyük kardeş Bassel her zaman Esad ailesinin “sert adamları” olarak görülmüşlerdir. Bir playboy olan Bassel, 1994 yılında Şam’da bir araba kazasında ölünce, babaları Hafız’ın krallığının veliahttı asabi Başar’a geçmişti. En azından görece entelektüeldi.
Mahir, 2011’deki ayaklanmayı güç kullanarak bastırma girişimini yöneten ordunun Dördüncü Tümeni’ne komuta etti. Daha sonra rejimin kimyasal silah saldırılarına doğrudan katıldığına inanılıyor.
Fransa onun hakkında tutuklama emri çıkarttı bile. Bir dizi Suriyeli ve Batılı araştırmacı şimdi uluslararası kovuşturma için planlar hazırlıyor. Rusya’nın güvenli ama sınırlı kucağından ayrılırsa, Mahir muhtemelen uluslararası bir mahkeme ya da Suriye’nin yeni yöneticilerinin uygulayacağı adalet sistemi seçeneklerinden biriyle karşı karşıya kalacak. Olduğu yerde kalmayı tercih edebilir.”