Selami Kökçam / TRT Haber
Suriye’de 2011 yılından bu yana devam eden iç savaş, yüzbinlerce insanın hayatını kaybetmesine, milyonlarca insanın da evlerini terk etmesine yol açarken, ülkeyi de büyük bir kaosa sürükledi.
Öyle ki, yerel para birimi çöktü. Suriye Lirası 2023’ün başında 7 bin seviyelerindeyken hâlihazırda 15 bin seviyelerinde seyrediyor. Gıda fiyatları ve temel geçim malzemeleri de halkın ulaşabileceği fiyatların çok üzerine çıktı.
Ülkenin kuzey ve doğu bölgelerinde çıkan petrolün de ABD destekli PKK/YPG’nin işgali altında olması, yakıt fiyatlarını etkiledi. Akaryakıt istasyonlarında gaz kuyrukları rutin hale gelirken, ektiği mahsulü hasat etmeye çalışan çiftçiler yakıt bulamaz oldu.
Son olarak ise, Esed rejiminin akaryakıt fiyatlarına zam açıklaması halkı sokaklara döktü. Protestolar, ülkenin Dürzi azınlığına ev sahipliği yapan güneydeki Suveyda kentinde ve genellikle 13 yıl önce Suriye'deki ayaklanmanın doğduğu yer olarak kabul edilen Dera’da yoğunlaşmış durumda.
Dönüşen talepler…
Suveyda’daki protesto gösterileri ikinci haftasına girerken önce hayat şartlarının iyileştirilmesi talebiyle başlayan, ardından rejimin değişmesi ve Birleşmiş Milletler’in (BM) 2254 sayılı kararının uygulanması talepleriyle devam eden sloganların artmasıyla katılımcı sayısı da yükseldi.
Yerel yayın yapan Al-Rased haber sitesine göre, Suveyda meydanlarında oturma eylemlerinde kadınların dikkate değer bir varlığı var.
Protestolarda talep edilenler sadece bunlar da değil. Suriye hükümetinin geçtiğimiz yıllarda, müttefikleri Rusya ve İran ile Suriye limanları, havaalanları ve arazi yatırımlarına ilişkin imzaladığı anlaşmalara ilişkin yeni talepler de dile getirilmeye başlandı.
Al-Rased adlı haber sitesi tarafından yayınlanan bir video kaydında eylemcilerin, “Limanları, havaalanlarını ve arazileri geri istiyoruz” şeklinde slogan attıkları duyuluyor.
42 noktada protesto
Yerel haber kaynaklarının aktardığına göre, Suveyda kenti 2011’deki protestolardan sonra ilk defa bu denli büyük gösterilere sahne oluyor. Öyle ki, protestoların 9’uncu gününde kentin 42 farklı noktasında gösteri düzenlendi.
Yerel kaynaklar, Suveyda ve Dera’da Esed rejimine bağlı bütün resmi kurumların kapatıldığını söylüyor. Baas Partisi’nin Suveyda şubesine ise Dürzi bayrakları asıldı.
Öte yandan Güney Aşiretleri Birliği, 'terör hücrelerinin' ortaya çıkmaya başlamasına karşı uyarıda bulunan bir bildiri yayınladı.
Suwayda24 haber sitesi tarafından aktarılan ve barışçıl protesto gösterilerine katılan Cebel-i el-Arap’taki Bedevi aşiretlerinin evlatları adına yayınlanan bildiride, kader birliğine ve rejimin baskıcı kararlarının neden olduğu ekonomik kötü gidiş karşısında sessiz kalınmaması vurgusu yapıldı.
Şam ve Deyrizor için alarm
Protestoların başladığı kentler Suveyda ve Dera, Dürzi topluluğun yaşadığı kentler olarak biliniyor. 100 binin üzerinde nüfusu olan Suveyda, protestolarda başı çekiyor.
Rejim, protestolara henüz müdahale etmiş değil ancak halkın taleplerine cevap vereceğine dair en ufak bir emare dahi yok. Yetkililer protestolar konusunda sessiz kalırken, sürtüşmeyi önlemek için bazı kontrol noktalarını da tahliye etti.
Ancak rejim, güneyde başlayan protestoların başkent Şam ve bir kısmını kontrol ettiği Deyrizor’a sıçramasından korkuyor.
Öte yandan Suriye’deki iç savaş ve güvensizlik hali nedeniyle dünya olan biteni yerel haber kaynaklarından takip ediyor. Şu ana kadar uluslararası basının en önemli haber kaynağı ise Suwayda24 adlı internet haber sitesi oldu.
Protestolara dair detaylı haberlerin yer aldığı sitenin Genel Yayın Yönetmeni Raayan Maruf, Reuters haber ajansına yaptığı açıklamada, protestoculara dair önemli bilgiler verdi.
“Bu, daha önce hiç yaşanmamış bir sivil ayaklanma. Dürzi topluluğunun ve dini liderlerinin büyük bir kesiminin geniş toplumsal desteğine sahip...”
Bu açıklama oldukça önemli. Zira 2011’de başlayan ve 10 yılı aşkın süredir devam eden iç savaşta Dürzi topluluk herhangi bir taraf seçmedi. Esasen bu durum, rejim için büyük bir avantajdı. Ancak son yaşananlar bunun değiştiğini açıkça gösteriyor.
Protestoların nereye evrileceğini söylemek için henüz erken ancak bir gerçek var. Suriye’de Dürzi topluluk da Esed rejimine karşı bayrak kaldırdı.