Kazakistan’ın başkenti Astana'da 20’ncisi düzenlenen "Suriye konulu Astana Görüşmeleri"nin ardından ortak sonuç bildirisi açıklandı.
Ortak bildiriye göre Astana garantörleri Türkiye, Rusya ve İran, bir kez daha Suriye’nin egemenliğine, bağımsızlığına ve toprak bütünlüğüne bağlılıklarını teyit etti.
Bildiride, 6 Şubat 2023 tarihinde Suriye’de meydana gelen yıkıcı depremin sonuçlarıyla daha da ağırlaşan insani durumdan duyulan ciddi endişe dile getirildi.
Astana toplantısında, Suriye-Türkiye ilişkilerinin normalleşmesi için yapılan istişarelerde yol haritası hazırlanmasına ilişkin ilerleme tartışıldı. Ayrıca Türkiye, Rusya, İran ve Esed rejiminin dışişleri bakan yardımcıları düzeyindeki 4’lü toplantının "yapıcı ruhu"na dikkat çekildi.
Esed rejimi-Türkiye ilişkilerinin normalleştirilmesi için 4 ülkenin savunma, istihbarat ve dışişleri bakanlıkları arasında koordineli yürütülen dörtlü toplantılarda, varılan düzenlemeler uyarınca bu alandaki aktif çabaların sürdürülmesinin önemine işaret edildi.
Bu sürecin Suriyeli mültecilerin güvenli, gönüllü ve onurlu geri dönüşleri için uygun koşulların yaratılması, siyasi sürecin canlandırılması ve insani yardım akışının engellenmemesi için iyi niyet ve iyi komşuluk ilişkileri temelinde ilerletilmesinin önemli olduğu konusunda mutabık kalındı.
Terörün her biçimi ve tezahürüyle mücadele etmek için birlikte çalışmaya devam etme ve sınır ötesi saldırılar dahil olmak üzere, Suriye'nin egemenliğini ve toprak bütünlüğünü baltalayan ve Suriye'ye komşu ülkelerin ulusal güvenliğini tehdit eden ayrılıkçı gündemlere karşı mücadeledeki kararlılık yinelendi.
Suriye'nin çeşitli yerlerinde farklı isimler altında faaliyet gösteren terör örgütlerinin ve bağlı kuruluşlarının sivil tesislere saldırıları kınandı.
Ayrıca Suriye'nin kuzeyiyle ilgili tüm düzenlemelerin tam uygulanması gerekliliğinin altı çizildi.
Suriye’nin kuzeydoğusundaki (PKK/YPG) öz yönetim girişimleri ve terör oluşumlarını destekleyen ülkelerin eylemleri kınandı. Bu bölgede sürekli güvenlik ve istikrarın ancak ülkenin egemenliğinin ve toprak bütünlüğünün korunması temelinde sağlanabileceği konusunda anlaşma sağlandı.
Terörle mücadele bahanesiyle özyönetim girişimleri de dahil olmak üzere, sahada yeni gerçeklikler yaratmaya yönelik tüm girişimler reddedildi.
Suriye'ye ait olması gereken petrol gelirlerinin yasa dışı yollarla ele geçirilmesine ve ihraç edilmesine karşı tutum bir kez daha teyit edildi.
Barışçıl gösterilerin bastırılması, zorla askere alınma ve eğitim alanındaki ayrımcı uygulamaların yanı sıra siyasi faaliyetlere, gazetecilere, miting yapma hakkına getirilen kısıtlamalar da dahil olmak üzere ayrılıkçı grupların Fırat'ın doğusunda sivillere yönelik her türlü baskısından derin endişe duyulduğu ifade edildi.
Suriye’de sivil unsurları hedef alan İsrail'in askeri saldırıları kınandı. İsrail’in bu eylemleri bölgede istikrarsızlaştırıcı ve gerilimi tırmandırıcı olarak kabul edildi.
Suriye ihtilafının askeri bir eylemle çözülmeyeceğinin altı çizildi ve BM Güvenlik Konseyi'nin 2254 sayılı Kararı doğrultusunda kalıcı siyasi süreci ilerletme taahhütleri yeniden teyit edildi.
Suriye Anayasa Komitesinin önemli rolüne dikkat çekildi ve bu bağlamda komitenin engelsiz çalışması için gerekli tüm koşulların derhal sağlanması çağrısında bulunuldu.
Suriye yönetiminin BM İnsani Yardım Kurumlarına 6 Şubat depreminden etkilenen bölgelere yardım ulaştırması için Türkiye ile olan sınır geçiş noktaları Bab al-Salam ve Al-Rai'nin 13 Ağustos 2023’e kadar kullanımına izin verme kararı memnuniyetle karşılandı.
Mültecilerin ve yerinden edilmiş kişilerin Suriye'deki ikamet yerlerine güvenli, onurlu ve gönüllü dönüşlerini kolaylaştırmak ve geri dönüş haklarının güvence altına alınması gereği vurgulandı.
Ayrıca BM Mülteciler Yüksek Komiserliği ve Uluslararası Kızılhaç temsilcileri arasında zorla alıkonulanlarla ilgili çalışma grubunun yetkileri doğrultusunda cenaze teslimi ve kayıp kişilerin kimlik tespitine yönelik faaliyetlerini genişletmeye karar verildi.
Bir sonraki Türkiye, Rusya ve İran arasında yapılacak Üçlü Zirve’nin Rusya’da gerçekleştirilmesine yönelik anlaşma kaydedildi.