Üç ayı aşkın bir süre geceli gündüzlü Sur’dan yükselen ve kentin her tarafından duyulan silah sesleri iki-üç günlük aradan sonra yeniden, bu kez Diyarbakır’ın başka bir merkez ilçesi olan Bağlar’dan yayıldı dün gece. Bir süreden beri yığınak ve ‘hazırlık’ yaptıkları haberlerinin duyulduğu ilçede araçların ateşe verilmesi ile başlayan olayların ardından Bağlar Kaymakamlığı bu sabah 03.00’ten itibaren ilçenin Kaynartepe mahallesinin tamamında sokağa çıkma yasağı ilan etti. Günün ilk ışıkları ile birlikte ise Bağlar’dan kaçanlar ilçenin sınırlarındaki kontrol noktalarını doldurdular.
‘Giriş katlar boşaltılacak’
Adını bir zamanlar içerisinde bulunan üzüm bağlarından alan ve kentin mesire yeri olan Bağlar, doksanlı yıllardaki göçün Sur ile birlikte en büyük muhatabı oldu. Bağların sökülüp, bağ evlerinin yerine gecekonduların yapıldığı ilçe, dar ve gizlenmesi kolay sokakları ile Sur ilçesine benziyor. Örgüt mensuplarının bu nedenle Sur’dan sonra burayı seçtiklerini anlatan ilçe sakinlerinden M.S. yaklaşık 15 günden beri Bağlar’da yabancı kişilerin dolaştığını söylüyor.
“Bir tanıdığım var bizim iki üst sokakta oturuyor. Bir akşam saat on gibi kapıları çalınmış. Açtıklarında iki üç kişi evlerin giriş katlarının boşaltılması talimatı vermiş. Gelenler örgüt mensubu. Bu tanıdığım ‘değer ailesi’ (Yakınları PKK saflarında ölenlere verilen isim.) 12-13 kişi yaşıyor evlerinde. Gelenlere ‘kusura kalmayım, gidecek yerimiz yok, Sur’dan gelen bir aileyi de yanımıza aldık ve mahallemizde çukur, barikat istemiyoruz’ diyor. Gelenler tekrar geleceklerini ve tüm giriş katlarının boşaltılacağını söyleyerek gidiyorlar. Tanımadığımız ve buralardan olmayan çok insan gördük. Ama geçip gidiyorlar diye düşünmüştüm. Bana henüz gelmediler, gelmelerine de gerek yok, Sur’u gördük, ateş düşmeden çıktık gidiyoruz. Çocukları akrabalara gönderdim, elbiselerimizi aldık ama bir iki parça eşya almak için döndüm, polis izin vermiyor girmemize, girebilirsem eşyalarımızı alacağım.”
‘Sur’dan Bağlar’a geldik buradan nereye gideceğiz?’
Davut Kaymaz, çatışmaların başladığı zamanlarda üç ay önce Sur ilçesinin Hasırlı mahallesinden kaçarak Bağlar’a yerleşen ailelerden. Bir yandan ağlayan çocuğunu teskin etmeye çalışırken bir yandan da anlatıyor.
“Sur’dan kaçtık buraya geldik burada da tutulduk böyle bir şey var mı? Hasırlı Mahallesi’nden kaçıp bu sokağa yerleştik. Sabah kalktık baktık hendek falan var, çocuklarımızı aldık yine kaçıyoruz. Allah bilir nereye gideceğiz, Allah bu ateşe su döksün.”
‘Hendeğe izin vermedik’
Yaşadıklarının ‘müstahak’ olduğunu söyleyen İsmet T. Sokaklarına gelen ‘gençlere’ hendek için izin vermediklerini belirterek geri döneceklerinden korktukları için evlerini terk etmek zorunda kaldıklarını söylüyor.
“Evim Kaynartepe’de dükkânım da. Bunlar dolaşıyorlar ‘çukur kazacağız, barikat yapacağız’ diyorlar. Aralarında mahallenin çocukları da var yüzleri kapalı ama seslerinden tavırlarından biliyoruz. Bir iki tanesinin babasıyla konuştuk, ‘bu çocukları ateşe atmayın’ dedik. Onlar da istemiyorlar ama korkuyorlar. Destekleyenler de var. Eğer sen destekliyorsan biz de bunları yaşamaya müstahakız arkadaş. Biz izin vermedik. Bütün dünyamız burası, çukur kazılırsa perişan oluruz dedik. Birkaç sefer gelip gittiler. Ben aramadım ama polisi arayanlar olmuş, ‘haberimiz var önlem alıyoruz’ demişler. Hani önlem, adamlar silahları soktular, bombaları soktular, vallahi Sur gibi yapacaklar. En çok gelip bu hendeğe izin vermeyenlerin evlerini talan edecekler, Allah’tan başka sığınacak kapımız yok.”
Bağlar'dan kaçış sürüyor.
‘Köye döneceğiz’
Bağlar Kaynartepe Mahallesi’nde yaşayan Ahmet Ekin ailesiyle birlikte ilçeyi terk edenlerden. Kentte gidecek yeri yok, bu nedenle ilk yola çıktıkları köylerine geri dönecekler.
“Kaynartepe Mahallesinde oturuyorum. Olaylar başlayınca çıktık. Köyümüze döneceğiz.”
‘Hendek ve çatışma istemiyoruz’
Adının Mustafa olduğunu söyleyen bir Bağlarlı yaşananların özgürlük ve Kürt hakları ile ilgisinin bulunmadığını söylüyor. Kendisini evinden eden bir ideolojinin barınmasının mümkün olmadığını da sözlerine ekleyen Mustafa, partinin (HDP) olaylara müdahil olmasını istiyor.
“Benim şu dünyada başımı sokacağım evimden başka hiçbir şeyim yok. Memur emekli maaşım var. Partili bir aileyiz. (HDP) Bu olayların başlamasından önce yürüyüşüne de, eylemine de gitmişim. Ama bu iş artık başka bir yere gidiyor. Geldin sokağıma kazdın çukuru, ardından devletin askeri, polisi geldi, ne olacak. Sen öldüreceksin, o öldürecek Cizre’de, Sur’da ne olduysa o olacak. Sonra biz gelip bu manzaraya bakıp ‘Kürtler özgürlük kazandı’ mı diyeceğiz? İstemiyorum kardeşim, savaş istiyorsan senin sivil insanlarının arasında olmaz. Gidip dağda yaparsın muhatabın asker olur. Burada muhatabın sivil insanlar. Eğer bana özgürlüğümü, haklarımı böyle vereceksen onu da istemiyorum.”
Bağlar Kaynartepe mahallesine açılan sokakların tamamında özel harekât timleri yerleşmiş durumda. Girişler zırhlı araçlarla kapatıldı ve ilçeden kaçış devam ediyor. Çıkanlar üst aramasından sonra bulabildikleri taşıtlara binerek bölgeden uzaklaşıyorlar. Bağlar Kaymakamlığı Kaynartepe için ilan ettiği sokağa çıkma yasağını genişleterek, Gürsel caddesinden Cemiloğlu caddesine oradan Bağlar dört yola kadar olan kısmı ve Nukhet Coşkun Caddesinin tamamını da dâhil etti. İlçenin boşaltılmasının ardından operasyonların başlaması bekleniyor.
Abdulkadir Konuksever / Al Jazeera