Mohammed Amin | Middle East Eye | Tercüme: Mepa News
Sudan'daki savaşın üzerinden on aydan fazla bir süre geçmiş durumda ve ülkenin dört bir yanında insanlar her gün açlıktan ölüyor.
Sudan Silahlı Kuvvetleri (SSK) ve Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) paramiliter güçleri birbirlerini yardım teslimatlarını engellemek ve internete erişimi kesmekle suçlarken insani durum vahim.
Ocak ayı sonunda Uluslararası Göç Örgütü (IOM) Sudan'daki çatışmalar nedeniyle 9 milyonu ülke içinde olmak üzere 10.7 milyon kişinin yerinden edildiğini bildirdi. Bu rakam Sudan'ı, Suriye'deki 7.2 milyonluk nüfusunu bile geride bırakarak, dünyada ülke içinde yerinden edilme rakamlarının en yüksek olduğu ülke konumuna getiriyor.
Nüfusun ihtiyaçları mevcut fonları gölgede bırakıyor. Birleşmiş Milletler kuruluşları Sudan'ın bu yıl 2.7 milyar dolar yardıma ihtiyacı olduğunu söylüyor . Şimdiye kadar bağışçılar tarafından bunun yüzde dördünden azı sağlanabildi.
Geçen yılki planın sadece yüzde 43'ü finanse edildi ve birçok kaynak MEE'ye Sudan'ın Ukrayna ve Gazze'deki çatışmalara kıyasla uluslararası ilgi çekmekte zorlandığını belirtti.
Sahada yetersiz beslenme çocukları öldürüyor. Kolera da dahil olmak üzere bir dizi hastalık -Sudan'da şu anda 10 binden fazla şüpheli vaka var- patlak verdi. Yerel mahallelerde yardım sağlayan doktorlar, hastaneler ve acil servis aktivistleri saldırıya uğradı. Hasat sezonu başarısızlıkla sonuçlandı.
Orduya bağlı hükümet iflasla karşı karşıya ve uygun insani yardım desteği sağlayamıyor. HDK ise kontrol ettiği bölgelere yardımın ulaşmasını engellemekle suçlanıyor.
BM Dünya Gıda Programı, "en az 25 milyon insanın artan açlık ve yetersiz beslenmeyle mücadele ettiğini" ve"5 yaşın altındaki 3,8 milyon çocuğun yetersiz beslendiğini" söylüyor.
Her gün ölen çocuklar
Sudan'daki çok sayıda kaynak MEE'ye çocukların her gün açlıktan öldüğünü ifade etti.
Acil müdahale odaları (ERR) olarak bilinen ülke çapındaki karşılıklı yardım grupları ağının üç üyesi MEE'ye başkent Hartum'da insanların açlık yüzünden evlerinde sessizce öldüğünü belirtti.
Hartum'un güneyindeki Kalakla mahallesinde bir acil müdahale odası aktivisti şunları söyledi:
"Evlerinin içinde açlıktan ölmüş üç kişi bulduk. Komşuları onları sessizce gömdü. Görünüşe göre yiyecekleri ve paraları yoktu ve sürekli bombardıman nedeniyle dışarı çıkmaya korkuyorlardı."
Diğer acil servis üyeleri de MEE'ye aynı şeyin Hartum'un ikiz şehri ve yakın zamanda ordunun saldırıya geçtiği Omdurman'da da yaşandığını söyledi.
Sudan'ın doğusundaki Kassala eyaletinden bir doktor, buradaki birçok çocuğun yetersiz beslenmeden öldüğünü kaydetti.
MEE'ye konuşan doktor şu ifadeleri kullandı:
"Talkok, Allafa ve diğer köylerin uzak bölgelerindeki çocuklar yetersiz beslenmeden ölüyor. Bazıları Kassala hastanesine geldiklerinde ciddi şekilde yetersiz beslenmişlerdi ve hayatlarını kurtaramadık."
HDK'nin merkez üssü olarak hizmet veren geniş batı bölgesi Darfur'da durum belki de en kötüsü. On yıllardır süren çatışmalar nedeniyle yerlerinden edilen kişilerin kaldığı kamplarda yaşayan Sudanlılar açlık, yetersiz beslenme ve daha pek çok sorunla karşı karşıya.
Yardım kuruluşu Sınır Tanımayan Doktorlar (MSF), Kuzey Darfur'daki Zemzem kampında her iki saatte bir çocuğun öldüğünü ve her gün yaklaşık 13 çocuğun hayatını kaybettiğini tahmin ediyor.
MSF'nin Sudan'daki acil durum müdahale başkanı Claire Nicolet şunları söylüyor:
"Zemzem kampında gördüğümüz şey kesinlikle felaket bir durum. Kampta her iki saatte bir en az bir çocuğun öldüğünü tahmin ediyoruz. Ağır beslenme yetersizliği olan ve henüz ölmemiş olanların, tedavi edilmezlerse üç ila altı hafta içinde ölme riski çok yüksek. Bir sağlık tesisine ulaşabilirlerse durumları tedavi edilebilir. Ancak birçoğu bunu yapamıyor."
Mülteci kamplarında yaşayanların sözcüsü Adam Rigal, bölgedeki kamplarda her gün çocukların, hamile kadınların ve yaşlıların öldüğünü söyledi.
MEE'ye konuşan Rigal şu ifadeleri kullandı:
"Çatışmanın her iki tarafının da bize dayattığı felaket ve benzeri görülmemiş insani koşullar altında yaşıyoruz. Akut yetersiz beslenme, gıda, ilaç ve içme suyu eksikliği nedeniyle her gün onlarca çocuk, hamile kadın ve yaşlı mülteci ölüyor."
"Darfur'da, özellikle de mülteci kamplarında sağlık durumu felaket" diye ekleyen Rigal, çocukların gıda, ilaç ya da barınağa erişiminin olmadığına dikkat çekti.
On milyonlarca insan muhtaç durumda
BM'ye göre yaklaşık 25 milyon Sudanlı şu anda yardıma muhtaç durumda.
Örgüte bağlı Dünya Gıda Programı (WFP) şu açıklamada bulunuyor:
"Şu anda Sudan'da yaklaşık 18 milyon kişi akut gıda güvensizliği ile karşı karşıya ve bunların yaklaşık beş milyonu acil açlık seviyesinde. Ülkenin içinde bulunduğu durumun ciddiyeti göz önüne alındığında, uluslararası toplum Sudan'daki insani krize daha fazla ilgi göstermeli ve destek sağlamalıdır."
Sudan Maliye Bakanı Gibril İbrahim, ülkenin "savaş nedeniyle gelirlerin yüzde 80'inden fazlasının kaybedilmesiyle ciddi ekonomik zorluklarla karşı karşıya olduğunu" kabul etti.
Salı günü Port Sudan'da bir basın toplantısı düzenleyen İbrahim, savaşın getirdiği güvensizlik nedeniyle farklı eyaletlerde hasat mevsiminin başarısızlıkla sonuçlandığı uyarısında bulundu:
"Halkımızın yüksek fiyatlardan ve emtia eksikliğinden muzdarip olduğunu biliyoruz, ancak sabırlı olmalı ve ordumuzun zaferiyle savaşı sona erdirmek için birlikte çalışmalıyız. Tüm bu sorunların çözüleceğini düşünüyorum."
Sudanlı "Fikra for Studies and Development" kuruluşu, savaş nedeniyle Sudan'ın yerel gıda üretiminin önemli ölçüde düştüğünü bildirdi:
"Sudan'ın tarım arazilerinin önceki yıllara kıyasla sadece yüzde 37'si ekilebildi. Ayrıca Sudan'ın ulusal buğday üretimi de yüzde 70 oranında azaldı."
Suçlama oyunu
Bu kargaşanın ortasında, savaşan iki taraf kimin sorumlu olduğu konusunda karşılıklı suçlamalarda bulunuyor.
Ordu, HDK'yi ülkenin internete erişimini kesmekle suçlarken, HDK de orduyu Darfur'a yardım akışını engellemekle suçluyor.
Geçen yıl 15 Nisan'da çatışmaların başlamasından bu yana devam eden enformasyon savaşında her iki taraf da kazanmaya çalışırken daha pek çok iddia ortaya atıldı.
Orduya bağlı dışişleri bakanlığı, Çad'dan Darfur'a gelen yardımların engellendiğini reddederek, bu yolun HDK'ye askeri malzeme sağlayan ana yollardan biri olduğunu söyledi.
Middle East Eye daha önce de HDK'nin Çad ve Orta Afrika Cumhuriyeti'nden Darfur'a uzanan ve genellikle Birleşik Arap Emirlikleri'nden gelen ikmal hatlarını haberleştirmişti.
Geçen yıl Haziran ayında yerel tanıklar MEE 'ye El Ubeyd'deki WFP depolarının yağmalanmasının arkasında HDK'nin olduğunu söyledi. Sudan'ın dört bir yanında yağmalanan malların satıldığı pazarlar açıldı, bu pazarlar paramiliter lider Muhammed Hamdan Dagalo'nun adını taşıyordu.
Hızlı Destek Kuvvetleri tarafından yapılan açıklamada ise şu ifadelere yer verildi:
"HDK korumamız altındaki bölgelerde insani yardım depolarını yağmalamamıştır, zira yardımlar ilk etapta bu tesislere ulaşmamıştır. Ayrıca güçlerimiz, HDK liderliği tarafından kendilerine bu konuda verilen daimi emirler uyarınca, tüm bölgelerdeki sivilleri korumaya ve onlara insani yardım ulaştırmaya kararlıdır."
Sudan'da bir ayı aşkın bir süredir devam eden internet kesintisi, binlerce insanın iletişim kurmak ve bankacılık uygulamalarını kullanmak için Elon Musk'ın Starlink uydu internetini kullanmasına neden oldu.
Sudan'ın en karanlık saatinde daha fazla uluslararası destek toplamaya çalışan Fikra for Studies and Development, yardım kuruluşları tarafından Sudan'daki kıtlığın duyurulması için küresel bir çağrı başlattı.
Kuruluşun açıklamasında şu ifadeler yer aldı:
"Sudan'daki, özellikle de Hartum'daki insani durum, telekomünikasyonun kesilmesinden sonra keskin bir şekilde kötüleşti. Acil servisler tarafından işletilen toplu mutfaklar, erzak eksikliği nedeniyle çalışmalarını durdurdu.
Görünen o ki uluslararası toplum Sudan'a yardım etme konusundaki ilgisini kaybetmiş durumda, bu nedenle şu anda sesimizi yükselterek Sudanlıların sadece kurşunlar yüzünden ölmediğini, aynı zamanda açlık ve hastalıktan da öldüğünü söyleyelim."