Hollanda’da Lahey Temyiz Mahkemesi, Srebrenitsa’daki soykırımla ilgili 2014’te bölge mahkemesi tarafından verilen kararı onayladı.
Temmuz 1995’te Srebrenitsa’da yaklaşık olarak 300 sivil Boşnak’ın katledilmesinden Hollanda’nın “kısmen” sorumlu olduğunu belirten kararı onaylayan mahkeme, kurban yakınlarının talep ettiği tazminatın yüzde 30’unun karşılanmasına karar verdi.
Avrupa basınından yorumlar sunan Eurotopics’e göre, köşe yazarları, bu karardan sonra da yanıtlanmamış sorular olduğu görüşünde.
“Cömert Bir Tazminat Görevdir”
Hollanda merkezli NRC Handelsblad, şimdi sıra Hollanda devletinde, diyor:
“Sorumluluk ve tazminat konularındaki üzücü tartışma bir dizi davada sürüp gidiyor. ... Şimdi [Hollanda devletine katliamda yüzde 30 sorumluluk yükleyen] bir kararla tazminat da belirlenmiş oldu. Mahkemenin bu tutarı nasıl hesapladığı belli değil. Daha iyi yapılabilmeliydi bu hesap. Sonuçta bir trafik kazası sonrasında hasar alan arabanın artı değeri değil hesaplanan. Bu mesele yüzde 100 tazminat ödense bile geride kalanlar için asla bitmeyecek. Evet, doğru, suçlular işledi bu suçu. Ama Hollanda devletinin de var suçu. Bu yüzden uygun olan, suçu kabullenmek ve cömert bir tazminat ödemek.”
“Asıl Dava Edilmesi Gereken, Birleşmiş Milletler”
Slovenya merkezli Večer gazetesi, katledilen 6 bin kişinin yakınları olan Srebrenitsa Anneleri Derneği’nin yanlış kuruma dava açtıklarını söylüyor:
“Sağ kalanlar Hollanda devleti yerine Birleşmiş Milletler’i (BM) dava etmeliydi. Güvenlik bölgelerini oluşturanlar insanlara sahte bir güvenlik duygusu verdi. Aynı zamanda bu bölgeleri gerçekten korumak için parmaklarını oynatmadılar. BM, Butros Gali’nin döneminde bu işten sıyrılmak için ne gerekiyorsa yaptı. En sorunlu kararı bütün taraflara silah ambargosu koymak olan BM, saldırı altındaki Bosnalıların kendilerini savunma hakkını ellerinden almış oldu.”
“Bundan Ders Çıkardık mı?”
Almanya merkezli Frankfurter Rundschau gazetesi mahkeme kararının BM operasyonları üzerinde etkili olacağını umuyor:
“Çünkü mahkemenin Hollanda’yı katliamda sorumlu bulması, BM askerlerinin bütün dünyada neden oldukları skandallar da göz önünde bulundurulduğunda daha çok sorumluluk gerektiriyor. Öte yandan, Srebrenitsa katliamından Hollanda devletinin kısmen sorumlu olduğunu söylemek çok daha önemli bir siyasi soruyu es geçmemize neden oluyor. Çünkü asıl anlaşılmaz olan, BM’in, AB’nin ve NATO’nun Temmuz 1995’te Srebrenitsa düştükten sonra olanları, yani Bosnalı Sırp birliklerin ve çetelerin Müslüman isimli insanlara uyguladıkları sistematik ve planlı katliamı, niçin engellemedikleridir.”
Ne Olmuştu?
Bosna’daki savaş sırasında BM’nin koruması altında olan Srebrenitsa, 11 Temmuz 1995’te Sırp General Ratko Mladiç’in başında olduğu Sırp birliklerince işgal edildi.
BM bünyesinde görev yapan Hollandalı askerlere sığınan çok sayıda Boşnak, Hollandalı askerler tarafından Sırplara teslim edilmişti. Sırplara teslim edilen Boşnakların önemli kısmı götürüldükleri ormanlık alanlarda ve depolarda katledilmişti.
Srebrenitsa’da yaşananlar Avrupa Parlamentosu ve BM tarafından daha sonra soykırım olarak kabul edildi.