Sağlık şartlarım müsait olmadığı için katılamadığım bir mübarek sempozyuma bir iki yazıyla olsun katılmak istedim. Burada yazacaklarım hakkında daha geniş bilgi için İZ Yayıncılık'ta basılan dört ciltlik “İslami Hareket Öncüleri” isimli kitabımın 1. cildine bakılabilir.
Şehadetinin üzerinden elli yıl geçmiş bulunan Seyyid Kutub'un merhum Mevdûdî'den etkilenerek Müslümanları tekfir ve şiddeti teşvik ettiği iftirası uzun yıllar dillere dolanmıştır. Bu iftiraların gerçeklikle alakası olup olmadığını hem onun dilinden hem de onu en iyi tanıyan dostlarının değerlendirmesinden takip edeceğiz.
Önce Şehid'in hayat yolculuğunda uğrayıp geçtiği aşamaları özetleyelim:
Ebu'l-Hasen Nedvî'ye söylediğine göre Seyyid Kutub hayat yolculuğunu beş kısma ayırmıştı:
1. Köyde ve evinde İslam geleneğine göre geçirdiği çocukluk dönemi.
2. Kahire'ye intikali ve geçmişi ile bütün ilgisini kopardığı, din kültürü ve inancının buharlaştığı dönem.
3. Son sınırına kadar “dinde şüphe” dönemi.
4. Bir edebiyatçı olarak ve sırf edebi yönden incelemek üzere Kur'an'a yöneldiği dönem.
5. Kur'an'ın etkisiyle adım adım imana ve cihada geldiği dönem.
Büyük Değişim
Şüpheden imana ve cihada yöneliş dönemlerini, gelişme ve değişme basamakları bakımından aşağıdaki şekilde sıralamak mümkündür (Bu sıralama Prof. Dr. Salih Abdulfettah el-Hâlidî'ye aittir. El-Halidî, Seyyid Kutub'un F'i Zılâli'l-Kur'an isimli tefsiri üzerine başarılı bir doktora tezi yazmış, tezin ilk baskısı üç cilt olarak 1985 yılında Cidde'de yapılmıştır.)
1. 1940'lı yılların ortalarında Kur'an-ı Kerim'i, san'at ve estetik bakımından incelemeye karar verdi ve bu dönemde iki kitap yazdı : et-Tasvîru'l-fennî fi'l-Kur'an, Meşâhidu'l-Kıyame fi'l-Kur'an.
2. 1940'lı yılların sonuna doğru Kur'an-ı Kerîm'i, yalnızca edebî sanatlar yönünden değil, muhteva yönünden de derinlemesine incelemeye ve ondan sosyal ıslahat ve dayanışmanın esaslarını çıkarmaya yöneldi. el-Adâletu'l- ictimâ'iyye fi'l-İslam isimli kitabı bu dönemin meyvesidir.
3. Amerika'dan dönmesi ve el-İhvan'l-muslimûn” cemaatine katılmasıyla başlayan ve 1954 yılında tutuklanmasına kadar devam eden zaman diliminde düzenli ve örgütlü olarak İslamî aksiyon dönemine girdi. Bu dönemde İslam'ı, düşünce, amel, iman, ahlak, kültür ve cihad olarak bütün şümulüyle kavradı ve özümsedi. Bu dönemin meyvesi üç kitabıdır: 1. Ma'reketu'l-İslam ve'r-re'smâliyye (İslam-Kapitalizm Çatışması), 2. es-Selamu'l-âlemiyyu ve'l-İslam (Dünya Barışı ve İslam), 3. Birinci baskısının birkaç parçası olmak üzere Fî Zılâli'l-Kur'an (Tefsir).
4. 1954 yılında tutuklanmasıyla başladığı kabul edilen cihad ve hareket dönemi. Bu dönemde “Câhiliyye” inanç ve kültürüne karşı savaş açtı. İslamî hareketin/cihadın yöntemini ve insanı Allah'a götüren yolun işaret taşlarını keşfetti. Bu dönemin ilk kitabı “Hâzâ'd-Dîn”, önemli kitabı Fî zılâli'l-Kur'an (öncekinin gözden geçirilmiş ve olgunlaştırılmış devamı), en olgunu da “Me'âlim fi't-Tarîk : Yoldaki İşaretler”dir…
Bu dönem 1953 yılında “el-İhvânu'l-muslimûn/Müslüman Kardeşler) teşkilatına katılmasıyla başlar ve şehadetine kadar devam eder. Bu dönem tefekkür, cihad ve hareket dönemidir. Bu dönemde “Câhiliyye” inanç ve kültürüne karşı savaş açtı. İslamî hareketin/cihadın yöntemini ve insanı Allah'a götüren yolun işaret taşlarını keşfetti. Bu dönemde Seyyid şu özellik ve faaliyetleriyle “çağdaş bir İslam önderi”dir: “İslam'ı farklı bir dil, ufuk ve şümul içinde açıklama, yeniden yaşanmaya başlayan İslam öncesi kültür (câhiliyye) ile mücadele ve çağdaş müslümanı bu temeller üzerinde inşa”.
Bu dönemin kitapları şunlardır: “Fî zılâli'l-Kur'an” (yeniden gözden geçirip tamamladığı baskısı), “Hâzâ'd-Dîn”, “el-Mustakbel li-hâzâ'd-dîn”, “el-İslam ve muşkilâtu'l-hadâra”, “Hasâisu't-tasavvuri'l-İslâmî” “Mukavvimâtu't-tasavvuri'l-İslâmî”, “Me'âlim fi't-Tarîk
Seyyid bundan önceki dönemleri, gelmek istediği yerin geçici konakları olarak değerlendirir ve bu son dönemin kendini tanıtan asıl fotoğrafı olmasını ister.
(Devamı var).
YENİ ŞAFAK