Kenan Alpay, İran'ın son dönem politikalarını değerlendiriyor:
İran her ne türden ilkesizliğe, çirkinliğe hatta işgal ve katliama imza atarsa atsın mesele Şii fanatizmini de ihtiva eden Fars ulusçuluğu dairesinde değil ‘köklü devlet geleneği’ ve ‘muhteşem Acem Diplomasisi’ dairesinde mütalaa ediliyor. Mezhepçilik ve ulusçuluk sentezi üzerinden geliştirilen ve Rusya-ABD denkleminde hayat bulan İran’ın bölgesel tahakküm hırsında hep bir hikmet aranır ve muhakkak sonuçta bazı mavi boncuklar da bulunur.
İran’ın Afganistan ve Irak’ta ABD’yle, Suriye’de Rusya’yla beraber kotarmaya soyunduğu iktidar tanzimi İslam toplumlarına büyük maliyetler, telafisi mümkün olmayan kayıplar olarak dönüyor. Uluslararası gerilimlere ve medyaya yansıyan tartışmalara bakarsanız İran’ın varlığı bir hayalet gibi dolaşıyor.
11 Eylül’le başlayan, Irak ve Afganistan’ın işgaliyle ivme kazanan nihayet Arap Baharı ve hassaten Suriye kriziyle tavan yapan süreçte İran tam bir ‘İngiliz anahtarı’ gibi işlev gördü. Öyle ki tüm işgal rejimleri ve despotik iktidarlarla ortak paydada buluşup eşgüdüm halinde askeri-siyasi hareket hatları koordine edebilecek kadar kıvrak davrandı.
Şii Teolojisi Fars Ulusalcılığına Dönüştü
İslam Devrimi’yle birlikte Tahran’da okunan Cuma hutbeleri ilgiyle takip edilirdi. İlk yıllarda Ayetullah Muntazeri ve Ayetullah Talegani gibi önemli şahsiyetlerin kurduğu cümleler üzerinden hem Müslüman toplumların hem de sömürgeci devletlerin pozisyonlarını değerlendiren mesajlar geçilirdi.
(...)