Rusya'nın Suriye'deki askeri varlığını azaltma kararının ardından iki gün geçmesine rağmen İran'ın "bekle gör politikası" uygulaması, Suriye yol ayrımında kararsız olduğunu gösteriyor.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in pazartesi günü ilan ettiği geri çekilme açıklamasından bu yana İran'ın tutumuna dair henüz konuyla ilgili tatmin edici bir açıklama yapılmadı.
Hamaney, Ruhani ve Caferi sessiz kaldı
İran'ın bölgedeki yeni gelişme karşısında net bir açıklama yapmaması, 6'ncı yılına giren Suriye savaşında aktif rol oynamayı kendisine vazife bilen İran için alışılageldik bir durum değil.
Tüm dünyanın İranlı siyasetçilerin açıklamalarını merakla beklediği bir günde, dün ne dini lider Ayetullah Ali Hamaney, Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, ne de Devrim Muhafızları Komutanı Tümgeneral Muhammed Ali Caferi, Rusya'nın geri çekilmesi veya İran'ın bundan sonraki Suriye siyasetine dair bir değerlendirmede bulundu.
Bazı haber sitelerinde yer alan "İranlı Ortadoğu uzmanlarının" açıklamaları da tamamen Rusya'nın yeni kararını tekrardan ibaretti.
En son 3 gün önce Cumhurbaşkanı Ruhani'nin Suriye'deki çatışmalarda hayatını kaybeden İranlı askerlerin ailelerine yaptığı konuşmada, "Ehl-i Beyt türbeleri kırmızı çizgimizdir. Teröristler Ehl-i Beyt türbelerine saldırırlarsa buna tahammül etmeyiz, karşı koyarız" açıklamaları İran'da Suriye ile ilgili üst düzey son sözler oldu.
İranlı yetkililer buldukları her fırsatta bölgeyle ilgili gelişmeleri yorumlamaktan ve açıklamalar yapmaktan geri durmazken bu konudaki sessizlikleri dikkati çekti.
Zarif'den "bekle gör" açıklaması
Salı günü Avustralya'da resmi temaslarda bulunan İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif, "Suriye'de yarı ateşkesin olması hoş bir haber. En az 2 buçuk 3 senedir istediğimiz bir şey. Rusya'nın güçlerinin bir kısmını geri çekmesi bu ateşkesi muhafaza etmek için güç kullanmalarını gerektiren bir şey görmediklerini gösteriyor. Bunun kendisi (ateşkes) olumlu bir sinyal olmalıdır. Şimdi bekleyip görmemiz lazım" değerlendirmesinde bulunmuştu.
Şemhani'den geç gelen açıklama
İran Televizyonuna konuşan İran Ulusal Güvenlik Yüksek Şurası Genel Sekreteri Ali Şemhani de "Rusya'nın Suriye'den çıkması iş birliği içerisinde önceden planlanmış bir şekilde gerçekleşti. Kesinlikle beklenmedik bir şey değildi" yorumunda bulundu.
İran'da ekonomik kriz ve Suriye savaşı
Putin'in geri çekilme açıklamasına karşı İranlı yetkililerin iki günlük derin sessizliğe bürünmeleri bu açıklamaya hazır olmadıkları yorumlarına yol açtı.
Ambargolar nedeniyle ülkede yaşanan ekonomik sıkıntılardan bunalan İran halkı uzun süredir, ülke siyasetçilerinin Irak, Suriye ve Yemen gibi ülkelerde askeri harcamalar yapmalarını eleştiriyor. Sözü edilen harcamaların ülke ekonomisine kazandırılması ve dünya ülkeleriyle iyi geçim politikası güdülmesi halkın talepleri arasında yer alıyor.
Suriye savaşının İran için yüksek maliyetlere yol açtığının tartışıldığı ülkede, her ne kadar IŞİD'in Şii karşıtı propagandası yer tutmuş olsa da bu durum, devam eden ekonomik kriz gerçekliğinin üzerini örtmeye yetmiyor. Rusya'nın Suriye kararı, İran'ın bundan sonra maddi ve manevi kayıplarını tek başına üstlenmesi anlamına geliyor.
AA