Rusya'nın Libya'daki askeri varlığını yalanlamasından bir hafta sonra düşen uçaktan kurtulan pilotun Rusça yardım videosu göndermesi üzerine, Moskova'nın bölgedeki varlığını korumak için Libya'ya ne kadar güç gönderdiği soruları gündeme geldi.
Birleşmiş Milletler (BM) verilerine göre, Libya'nın doğusundaki havaalanlarına 8 Temmuz ile 2 Eylül arasında 70 askeri kargo uçağı indi.
BM Libya Destek Misyonu (UNSMIL) Genel Sekreter Vekili Stephanie Williams'a göre ise, ülkenin doğusundaki gayrimeşru silahlı güçlerin lideri Halife Hafter'e uluslararası destek sadece havayolu ile sınırlı kalmadı, aynı dönem içinde Hafter'e 3 gemi ile yardım gönderildi.
Rusya'nın BM Daimi Temsilcisi Vasiliy Nebenzya ise "Libya'daki çatışma bölgelerinde tek bir Rus askerin olmadığını defalarca bildirdik. Libya'daki silahlı çatışmalara katılan Rus vatandaşlara ilişkin de hiçbir güvenilir bilgi yok." ifadelerini kullandı.
Rusya Libya'da elini güçlendirmeye çalışıyor
Al Jazeera televizyon kanalının diplomatik kaynaklardan aktardığına göre, Libya uluslararası yaptırım uzmanlarından oluşan bir grubun gizli raporunda, Rusya'nın Libya'daki paralı asker şirketi Wagner Grubu'na verdiği doğrudan lojistik desteği güçlendirdiği belgelendi.
Rapora göre, Rusya'nın Kasım 2019 ile Temmuz 2020 arasında Libya'ya Suriye'den kalkan 338 askeri kargo uçuşu yönlendirdi.
Bu durum, Haziran ayında ateşkese rağmen, Rusya'nın Wagner ve Hafter milisleriyle sözleşmeli diğer Rus güvenlik şirketlerine neden paralı asker ve silah göndermeye devam ettiği sorusunu akla getiriyor.
BM'nin yanı sıra başta Türkiye olmak üzere Cezayir, Tunus, Fas, ABD ve Almanya gibi birçok ülke, ateşkesi sürekli kılmak ve Libya'daki savaşı sona erdirecek kapsamlı bir diyalog başlatmak için diplomatik çabalarını yoğunlaştırdı.
Birinci ihtimal Moskova, başkent Trablus ile Libya ordusunun yarısından fazlasını oluşturan askerlerin şehri Misrata'ya yeni bir saldırı hazırlığı için Hafter'in savunma gücünü artırmak istiyor.
Bir diğer olasılık da Rusya Cufra hava üssü ile Sirte'deki Kardabiye hava üssündeki savunma gücünü artırarak NATO'nun güneyinde kalıcı varlığını korumak istiyor.
Bu durum Libya'ya MiG-29 çok amaçlı avcı uçağı, Suhoy Su-24 bombardıman uçağı ve gelişmiş Rus silahlarının gönderilmesini açıklıyor.
Hafter saflarında savaşan Wagner milisleri Sirte'den çekilmiş değil
Bir çoğu Türkiye'nin gönderdiği SİHA'lar tarafından tespit edilerek imha edilen Pantsir hava savunma sistemlerinden sonra Hafter tarafı daha uzun menzilli S-300 hava savunma sistemleri gönderildiğini duyurdu.
BM raporuna göre Libya'daki Wagner paralı asker sayısı 1200 civarındayken başka kaynaklar bu sayının 2500'e yakın olduğunu belirtiyor.
Wagner ayrıca, sayıları 5 bin olarak tahmin edilen Suriye'deki Beşşar Esed rejimine sadık Suriyeli paralı askerleri, aylık iki bin dolarlık ücretle Libya'ya gönderdi. Buna ek olarak 1000 kişi daha göndermeyi planlıyor. Bunun yanında Çad ve Sudan'dan getirilen paralı askerler de bulunuyor.
Libya hükümeti taraftarı bazı sosyal medya hesapları, Wagner paralı askerlerinin Sirte'den petrol kuyularına doğru çekildiğini belirtse de, bu bilgi kısa süre içinde yalanlandı.
Öte yandan Libya ordusu, Hafter'e bağlı 80 araçlık bir askeri gücün Cufra kentinden Misrata'nın güneydoğusundaki Vadi el-Lud bölgesinde sevk edildiğini açıkladı.
Bu durum, özellikle ABD'nin başta Hafter milisleri ile Ruslar olmak üzere yabancı paralı askerleri Libya'dan çıkarmak ve Sirte ile Cufra'yı askerden arındırılmış bir bölge haline getirmek için yürüttüğü uluslararası baskılar sürerken, Hafter cephesinin yanıltıcı manevralar yaptığı veya paralı askerleri yeniden konuşlandırmaya çalıştığı şeklinde yorumlanabilir.
Sirte ve Cufra'nın askerden arındırılması, Libya Başbakanı Faiz es-Serrac ile Hafter'in siyasi müttefiki Tobruk Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih tarafından duyurulan ateşkes anlaşması içinde de zikredilmişti.
Ancak Moskova yönetimi ateşkese rağmen Hafter'e ayda 35 ila 40 uçaklık yardım göndermeyi sürdürdü.
Libya savaş ile barışın arasında
Libya, Hafter milislerinin Sirte'de toplanması ve Fas'ın Buznika kenti ve Cenevre'deki müzakerelere bakıldığında hem savaşın ve hem barışın kıyısında duruyor.
Bununla birlikte 77 yaşındaki Hafter'in Libya'yı silah zoru ile yönetmeye çalışmak için son macerasına girmeyeceğinin de garantisi yok. Çünkü Libya Devlet Yüksek Konseyi ve Libya hükümeti ile müzakere edenler milisler üzerinde bir otoriteye sahip değil.
Tobruk'taki milletvekillerinin çoğunun Libya hükümetine sadık olmasına rağmen, Akile Salih'in kendisine sadakati sürdükçe bu durum Hafter'i zayıflatmadı.
Hafter milisleri Sirte'de toplanmaya ve ateşkesi ihlal etmeye devam ettikçe, bu durum müzakerecilere gelecekte milislerin anlaşmalara uyacaklarına dair güven sorunu yaşatacak.
AA