Selahaddin E. Çakırgil yazdı:
Sovyetler Birliği zamanındaki idarî bölünmelere göre, Kırım yarımadası, Ukrayna Sovyet Cumhuriyeti içinde kalan olduğundan; Sovyet Rusya komünist imparatorluğunun çeyrek yüzyıl öncelerde (1991’de) çökmesinden sonra, yine, -bağımsız bir devlet haline dönüşen- Ukrayna içinde ve amma, Özerk Cumhuriyet statüsünde kalmıştı.
Ukrayna’da, C.Başkanı Viktor Yanukowitz’in yüzden fazla insanın ölümüyle sonuçlanan kanlı protesto ve kargaşalardan sonra, başkentten kaçmasına ve daha sonra da Rusya’ya sığınmasına ve sokaklardaki protestocuların temsilcileri oldukları iddia olunan kişi ve grupların devlet yönetimine gelmelerine müncer olan bu karışıklıkların, bu kadar kısa bir sürede, ülkenin bölünme eşiğine gelmesiyle noktalanacağına herhalde pek ihtimal verilemezdi.
Ama, o oldu..
Evet, şimdi Ukrayna, AB ile Rusya arasında bölüşülemeyen bir devlet olmaktan çıkıp, kendi içinde bölünme sarmalına girmiş bulunmakta ve dahası, Putin Rusyası, durumu kendi lehine çevirmek için, hadiselerin dışındaymış gibi gözükerek, baş aktör konumunda.. Özellikle de Ukrayna’yı kuzeyden güneye ikiye bölen Dinyeper nehrinin doğusunda kalan kitleler büyük çapta rusça konuştuğundan, Rusya, kendi soydaşlarını korumanın kendisi için bir hak olduğu kadar bir vazife de olduğunu söylüyor.
Bu da, Rusya ile -geçmiş asırlarda olduğu gibi- tekrar bir arada yaşama düşüncesi taşıyan rus etnisitesinden Ukraynalıları, güç gösterilerine yöneltiyor ve kamu düzenini sağlamak iddiasıyla sahneye mahallî milis güçleri olarak çıkmaya teşvik ediyor. Rusya’nın dolaylı desteği olmasa, bu güçlerin örgütlenmesinin bu kadar etkili olamıyacağı ortada..
Ukrayna üzerinde oynanan bu satrançta, 6 Mart 2014 sabahı, Rusya tarafdarı olan ve 81 üyesi olan Kırım Özerk Cumhuriyeti parlamentosunun, büyük bir ekseriyetle (78 oy ile) Kırım’ın Rusya’ya iltihak etme kararı alması, bu kararın 16 Mart günü yapılacak referandumla, Kırım yarımadasındaki halkın görüşüne sunulmasının kararlaştırılması bu satrançın geleceğini tahmin etmeye çalışanları daha bir şaşırttı.
*
Bu gelişme, biraz da, Hatay devletinin 1939’da, Türkiye devletine iltihak etmesini, katılmasını hatırlatmıyor mu?
Hatırlayalım..
Osmanlı Devleti’nin 1. Dünya Savaşı’ndaki ağır yenilgiyi takiben, tarih sahnesinden atılmasından sonra, 400 yıl Osmanlı hâkimiyetinde kalmış olan Suriye, Fransa’nın sömürgesi olmuş ve o zamanlar Bilâd-ı Şâm (Şâm beldeleri) denilen Suriye coğrafyasında, Beyrut, Lazkiye, Hatay, Haleb, Der’a ve Şâm (Dımeşq) merkezli olmak üzere yığınla devletler kurulmuştu. Bu devletlerden Hatay’ın, Fransa’nın da Türkiye’deki laik devrimlere karşı bir bahşiş mantığıyla gözyummasıyla, -ve Hatay Meclisi’nin aldığı bir kararla-, Türkiye’ye katılması sağlanmıştı.