HAKSÖZ HABER
Allah Resulü (s)’nün örnekliğini anlamak açısından hadis külliyatımız en önemli kaynak olma özelliğine sahip. Dünya ilim tarihinde biricik bir konuma sahip olan hadis ilminin başka hiçbir düşünce geleneğinde benzeri bulunmuyor. Hadislere dönük hassasiyet aynı zamanda ilim geleneğimizle kurduğumuz ilişki açısından da oldukça önemli şüphesiz.
Haksöz Haber’de, İmam Nevevi’nin (Allah ona rahmet etsin) bir Müslümanın günlük hayatında ihtiyaç duyacağı âyet ve hadisleri derlediği eseri RİYÂZÜ’s-SÂLİHÎN’den belirli veya irtibatlı konular ile alakalı hadisleri okuyucularımıza aktarmaya devam ediyoruz.
Hile ve aldatanın bizden olmaması, ahde vefa göstermenin önemi
Kötü davranış dikkatsizliğin eseri dahi olsa zamanla kalpte yer edinebilir. Bu sebeple büyük küçük demeden Müslümanların meşru olmayan davranışlardan uzak durmaları, çevrelerindeki insanları da bu noktada üslubunca uyarmaları gerekmektedir.
Bu hafta mevzu bahis edineceğimiz hile ve aldatma ise Müslümanların en temel özelliklerinden olan emin olma, güvenilirlik hasletleri ile çelişmektedir. İnsanların hileye en çok başvurdukları konu ise ticarettir. Zira geçim ve gelecek kaygısı insanın en büyük endişelerindendir. Bu sebeple olsa gerek insanları malları yoksa mal edinmek varsa da gelecek için daha fazlası kazanmak adına hileye başvurabilirler. İmam Nevevi’nin hile ve aldatma bahsinde aktardığı hadislerin neredeyse hepsinin ‘ticaret-alışveriş’ hususlarına odaklanmış olması herhalde bundan ileri gelmektedir. Ancak bu konu pekala insanlar arası ilişkileri içerdiği için genele teşmil edilebilir.
Ahde vefa gösterme bahsinin ise hile ve aldatma konusu ile irtibatlı olarak ele alınması önemlidir. Bu noktada İmam Nevevi’nin meseleler arası kurduğu irtibatlardaki hikmeti yine hatırlatmak isteriz. İnsan önce Rabbiyle akitleşmiştir. Bu sebeple ticarette veya başka bir konuda hileye başvuran aslında Rabbine karşı olan sözünden dönmüş demektir…
Ayetler:
1-Mümin erkekleri ve mümin kadınları işlemedikleri şeyler yüzünden incitenler, bir iftira ve apaçık bir günah yüklenmişlerdir. (Ahzâb, 33/58)
2- Ey iman edenler! Akitlerinizi yerine getirin... (Mâide, 5/1)
3- Verdiğiniz sözü de yerine getirin. Çünkü söz (veren, sözünden) sorumludur. (İsrâ, 17/34)
Hadisler:
1-Ebû Hüreyre’den (ra) rivayet edildiğine göre Resûlullah (s.a.v) şöyle buyurmuştur:
“Bize silah çeken, bizden değildir. Bizi aldatan da, bizden değildir.”
Diğer bir rivayet de şöyledir:
Resûlullah pazarda tahıl satan birinin yanına uğradı. Tahıl öbeğine elini sokunca parmakları ıslandı. –“Ey satıcı, bu ne hâl,” diye sordu.
Adamın: –Yağmurda ıslandı ey Allah’ın Resûlü, cevabına karşı o:
–“Islak kısmını üzerine koysan da insanlar onu görse olmaz mı? Bizi aldatan, bizden değildir,” buyurdu.
Müslim
2- İbn Ömer’den (ra) rivayet edildiğine göre Resûlullah (s.a.v):
Müşteri kızıştırmayın (Alıcı ile satıcı arasına girip kendinizi alıcı gibi göstererek malın değerini arttırmaya çalışmayın.), buyurmuştur.
Buhari, Müslim
3- Ebû Hüreyre’den (ra) nakledildiğine göre Resûlullah (s.a.v) şöyle buyurmuştur:
“Bir kimsenin eşini veya uşağını ayartan bizden değildir. “
Ebu Davud
4- Ebû Saîd el-Hudrî’den (ra) rivayet edildiğine göre Hz. Peygamber (s.a.v) şöyle buyurmuştur:
“Kıyamet gününde ahdini bozan her kimsenin günahına göre arkasından bir bayrak dikilir. Şunu iyi bilin ki, (halkına verdiği sözde durmayan) bir yöneticiden daha büyük vefasız yoktur.”
Müslim
5- Abdullah b. Amr b. Âs’tan (ra) Resûlullah’ın (s.a.v) şöyle buyurduğu rivayet edilmiştir:
"Şu dört huy kimde bulunursa, o kimse, katıksız münafık olur. Kimde de bu huylardan biri mevcutsa, o huyu bırakıncaya kadar kendisinde münafıklıktan bir huy var demektir:
Bir şey emanet edildiğinde ihanet eder, konuştuğunda yalan söyler, sözleşme yaptığında sözleşmeyi bozar, husumet güttüğünde haddi aşar."
Buhari, Müslim
صدق رسول الله فيما قالوأو كما قال