Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ülkesinin ve St Petersburg'daki zirveye katılan Afrikalı liderlere, borç silme ve tahıl teklif ederken, çok kutuplu bir dünya düzenini teşvik etme ve "yeni sömürgecilik" ile mücadele etme konusunda anlaştıklarını söyledi.
Putin Cuma günü iki günlük zirvenin sonunda "Rusya'nın Afrika'ya olan ilgisi giderek artıyor" dedi. Toplantı, Rusya'nın Ukrayna'daki savaşının yol açtığı uluslararası izolasyona rağmen desteğini sürdürdüğü Afrika'da Moskova'nın desteğinin bir testi olarak görüldü.
Rus lider altı Afrika ülkesine bedava tahıl sözü verdi ve Moskova'nın dünyanın en büyük tahıl üreticilerinden biri olan Ukrayna'nın çiftliğini ihraç etmesine izin veren anlaşmadan çekilmesinden yaklaşık bir hafta sonra küresel bir gıda krizini önlemeye çalıştığı konusunda güvence verdi.
Rus lider ayrıca “neokolonyalizme, gayri meşru yaptırımlar uygulama pratiğine ve geleneksel ahlaki değerleri baltalama girişimlerine karşı ortak kararlılığa” değindi.
Rusya'da düzenlenen zirveye 17'si devlet başkanı olmak üzere 49 ülke temsilcisi katıldı.
Katılımcılar, “Afrika kıtasında her türlü uluslararası çatışmaya kesin olarak karşı çıkan, daha adil, dengeli ve istikrarlı çok kutuplu bir dünya düzeninin kurulması” çağrısında bulunan ortak bir deklarasyona imza attılar.
El Cezire'nin haberine göre, bildirgenin Rusya'nın “Afrika'ya yönelik yeni girişimi” olduğunu belirtiliyor. El Cezire Muhabiri Ali Haşem’e göre Afrika için Rusya'nın bir planı var ve Putin çok iddialı girişimlerde bulunuyor. “Rusya, Afrika'da müttefikler kazanmak istiyor. Bu nedenle, Putin'in Afrika'daki Sovyet dönemi yatırımlarını canlandırmak istediği ölçüde, giderek daha fazla Afrika'ya doğru ilerliyor” diyen Haşem'e göre Rusya, kıtada fabrikalar inşa etmeyi ve diplomatik girişimleri artırmayı planlıyor.
Putin, Karadeniz tahıl anlaşmasından çekildikten sonra Afrika'ya tahıl tedarikini sürdürme sözü de veriyor. Yüksek gıda fiyatları ve enflasyon için Batı'yı suçluyor ve küresel ekonomik sistemin önemli bir değişimden geçtiğini söylüyor.
“Afrika yeni güç merkezi. Siyasi ve ekonomik rolü katlanarak artıyor. Herkesin bu gerçeği hesaba katması gerekecek” diye ekliyor Ali Haşem.
Birkaç yıl boyunca Kremlin, kıtada açıkça diplomatik ve ekonomik saldırılar düzenledi ve silahlı grupları savuşturan Afrika hükümetlerine Wagner paralı asker ordusu şeklinde güvenlik hizmetleri sundu.
Ancak son aylarda Rusya, Avrupalı ortaklara alternatif arayışını hızlandırmak zorunda kaldı.
Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Afrika'yı Moskova'nın kampına çekmek ve Rusya'yı Batı “emperyalizmi” ve “yeni sömürgeciliği”ne karşı bir siper olarak sunmak amacıyla Ocak ayından bu yana iki kez Afrika turu yaptı.
Ukrayna'ya savaşı bitirme çağrısı
Afrikalı liderler Putin'e Ukrayna ihtilafını sona erdirme amaçlı barış planlarını sürdürmesi için baskı yaptı.
Rusya'yı doğrudan eleştirmemekle birlikte, bir zirvenin ikinci gününde yaptıkları müdahaleler, Afrika ülkelerinin daha önce dile getirdiklerinden daha uyumlu ve güçlüydü.
Afrika'nın savaşın sonuçlarına, özellikle de artan gıda fiyatlarına duyduğu endişenin derinliğini hatırlattı.
Afrika Birliği Komisyonu Başkanı Moussa Faki Mahamat zirvede Putin ve Afrikalı liderlere "Bu savaş sona ermeli ve ancak adalet ve akıl temelinde sona erebilir" dedi.
“Enerji ve tahıl tedarikindeki kesintiler derhal sona ermeli. Tahıl anlaşması, başta Afrikalılar olmak üzere tüm dünya halklarının yararına olacak şekilde genişletilmelidir.”
Kongo Cumhuriyeti Devlet Başkanı Denis Sassou Nguesso, barış için acil çağrıda bulunurken, Afrika girişiminin yakın ilgiyi hak ettiğini söyledi.
Senegal Devlet Başkanı Macky Sall, sakinleşmeye yardımcı olacak bir gerilimi azaltma arayışındayken, Güney Afrika Devlet Başkanı Cyril Ramaphosa, yapıcı angajman ve müzakerenin çatışmayı sona erdirmesine yardımcı olacağını umduğunu söyledi.
Zirve, Rusya'nın tahıl anlaşmasından çekilmesinin ardından gerçekleşti. Küresel gıda fiyatlarının dengelenmesine ve kıtlığın önlenmesine yardımcı olan anlaşmanın askıya alınması, küresel bir gıda krizi korkusunu artırdı.
Putin, Rusya'nın "Afrikalı dostlarına hem sözleşmeli hem de ücretsiz tahıl ürünleri sağlamaya devam edeceğini" yineledi.
Putin, liderlerin "ticari işlemler için sürekli olarak ulusal para birimlerine geçmek" de dahil olmak üzere yardım, enerji ve ticaret konularında işbirliğini geliştirme konusunda anlaştıklarını da sözlerine ekledi.
Rus lider ayrıca Afrika'nın borçlarını silme sözü verdi.
Liderlerin çoğu, Moskova'nın 20. yüzyıldaki kurtuluş mücadelelerinde ülkelerine verdiği destek sicili için sıcak sözler söyledi ve sonuç bildirgesi, Rusya'nın sömürge yönetiminin verdiği zararı tazmin etmelerine ve yağmalanan kültürel hazinelerin restorasyonunu sağlamalarına yardım edeceğine söz verdi.
Hükümetleri büyük ölçüde Rusya'nın Wagner grubunun hizmetlerine güvenen Mali ve Orta Afrika Cumhuriyeti'nin liderleri, Putin'e şükranlarını dile getirdiler.
Başkan Faustin Archange Touadera, OAC'nin Rusya ile ilişkilerinin demokrasiyi kurtarmaya ve bir iç savaşı önlemeye yardımcı olduğunu söyledi. Rusya'ya yabancı hegemonyaya karşı çıkmalarına yardım ettiği için teşekkür etti.