Irak parlamento seçimlerine yaklaşık bir hafta kaldı. Ninova'da farklı partilerden toplam 25 Ezidi seçimde aday olurken, bir Ezidi kota sandalye için farklı parti ve bağımsızların olduğu yedi Ezidi aday rekabet ediyor.
İndependentTürkçe'den Gülbahar Altaş'ın haberine göre, 10 Ekim'de gerçekleşecek 5'inci Irak parlamento seçimlerinde, tüm taraflar propaganda çalışmalarını sürdürürken, rekabetin üst seviyede olduğu "tartışmalı bölgeler" arasında yer alan Şengal'de (Sincar) "PKK ile Haşdi Şabi aynı adayları destekliyor."
Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) Musul Basın Sorumlusu İdris Zozani, Şengal'e "daha güçlü bir şekilde döneceklerini" savunuyor.
40 milyon nüfusun en az 25 milyon seçmeni, ülkenin 18 eyaletinde 83 seçim bölgesinde kurulan 55 bin 41 sandıkta oy kullanabilecek.
Seçmenler 109 siyasi parti, 21 koalisyon ve bağımsız adaylardan oluşan toplam 3 bin 249 aday arasından 329'unu seçerek, Irak Parlamentosu'na gönderecek.
Irak, Irak Kürdistan Bölgesi (IKB) ve anayasanın 140. Madde kapsamındaki tartışmalı bölgeler arasında yer alan ve sonucun merak edildiği önemli bölgelerden Şengal ilçesidir.
2005 Parlamento seçimlerinde Ezidiler, ilk kota koltuğunu aldı. Federal mahkeme, ülkedeki azınlıklar için her 100 bin kişi için bir sandalye tahsis etme kararı aldı. Bu da Ezidilerin beşten fazla sandalye alması anlamına gelirken, meclis başkanlığı bu kararı yerine getirmedi.
Şengal'in de içinde olduğu Ninova'da 2,33 milyon seçmen, sekiz seçim bölgesinde 420 adaydan 31'inin yanı sıra Ezidi, Şebek ve Hristiyanlar için ayrılan üç kota sandalye için sandığa gidecek.
7 Ezidi aday, 1 kota sandalye için yarışıyor
Farklı partilerden toplam 25 Ezidi, seçimde aday olurken, bir Ezidi kota sandalyesi için farklı parti ve bağımsızların olduğu yedi aday rekabet ediyor.
Ninova'da KDP ve Kürdistan Yurtseverler Birliği'nin (KYB) de olduğu üç Kürt partisi, ikisi bağımsız 23 aday gösterdi.
2018'de seçim yarışında yaklaşık 50 Ezidi aday olurken, bu yılki seçimde adayları yarıya düştü. Kota sandalyesi için üçü Şengal, ikisi Başika ve iki kişi de Şehan ilçesinden aday olurken, adaylar arasında kadın bulunmuyor.
Adaylardan dördü bağımsız, üçü de Ezidi Reform ve İlerleme Hareketi, Ezidi Demokrat Parti ve Ezidi İlerleme partilerinden aday oldu. Zummar, Ayaziye ve Telaferi içine alan dördüncü seçim bölgesinden de bir aday gösterildi.
Her ne kadar Ninova sekiz bölgeye ayrılsa da Ezidilerin kota sandalyesi tek bölge olarak gösteriliyor.
KDP Şengal Teşkilatı, üçüncü seçim bölgesi olan Şengal'de Irak Parlamentosu eski üyesi Viyan Dahil, Mehme Helil ve Dr. Macid'i aday gösterdi.
KDP: PKK ve Haşdi Şabi'nin tüm engellemelerine rağmen halkımız bizi destekliyor
Independent Türkçe'ye konuşan KDP Musul Teşkilatı Basın ve Halkla ilişkiler Sorumlusu İdris Zozani, Şengal'de güçlü adaylarla oldukça aktif bir şekilde seçim çalışmalarını yürüttüklerini söyledi.
"Parti olarak geçmişte olduğu gibi şimdide ulusal Kürt bilinciyle seçim çalışmalarımızı yürütüyoruz" diyen İdris Zozani, "Hassasiyetle belirlediğimiz adaylarımızın seçilmesi halinde Bağdat'ta halkımızı en iyi şekilde temsil edeceklerinden şüphemiz yok. Bilindiği gibi halkımızın büyük bölümü kamp ve çadırlarda halen yaşamlarını sürdürüyor. Adaylarımızın hepsi de Şengal'den ve halkımız tarafından sevilen ve portföyleri yüksek şahsiyetler. Bu adaylarımızın hepsinin kazanacağını öngörüyoruz" şeklinde konuştu.
PKK ve Haşdi Şabi'nin Şengal'deki varlığı ve seçimlere etkisine dair ise Zozani, şunları söyledi:
PKK, Şengal'de uzun zamandır halkımızın önünde büyük engeller oluşturmaktadır. Bizler PKK'nin kendi faaliyet alanını bırakıp, bizim yani Şengallilerin bölgesinde siyasi faaliyet göstermesini istemiyoruz. Şu anda buradalar ve halkımıza da engeller oluşturuyorlar. Ancak her şeye rağmen halkımız yine güçlü ve ne PKK'nin ne de Haşdi Şabi'nin tüm tehdit ve saldırılarına rağmen bizim adaylarımızı desteklemekten vazgeçmeyecekler, çünkü bize olan güvenleri tamdır.
Nitekim halkımız, Peşmerge'nin ve partimizin Şengal'e dönmesini bekliyor. Artık PKK ve Haşdi Şabi'nin bize karşı yaptığı propagandaların hiçbiri işe yaramıyor, halkımız gerçekleri görüyor ve bunun sandığa yansıyacağına inancımız tamdır. Şengal'i her yönden sahiplenen de partimizdir.
KDP'li yetkili Zozani isim vermeden, PKK ve Haşdi Şabi'nin özellikli iki adayı desteklediğini dile getirdi.
PKK, KDP'nin seçim konvoyunu Şengal'e girmesine engelledi!
KDP konvoyunun Şengal'e geçişini engelleyen PKK'lı grup / Fotoğraf: KirkukNow
Zozani ayrıca, dün (2 Ekim) seçim kampanyası kapsamında Şengal'e gitmek isteyen aralarında KDP Musul Teşkilat Sorumlusu Aşti Koçer, Musul Seçim Kampanyası Sorumlusu Cafer İbrahim, adayları Ezdi Kürt siyasetçiler Viyan Dahil, Mehma Halil, KDP Politbüro üyesi Cafer Eminki'nin de aralarında olduğu konvoyun Şerafettin Türbesi yakınındaki Gohbel Köyünde YBŞ ve PKK'lı bir grubun engellemesine ilişkin ise şunları söyledi:
YBŞ'li ve PKK'li grup yolu kapatarak, heyetimizin ilçeye girmesini engelledi. PKK ile Haşdi Şabi halkın yaşamının normalleşmesini izin vermediği gibi kendini baskın kılmak için her türlü kirli yolu deniyor. Dün de sivil ve masum sivilleri öne sürerek, konvoyumuzun geçişine izin vermediler.
Bu durumdan sadece PKK değil, Irak hükümeti de sorumlu çünkü, bölgede durumun bu aşamaya gelmesine onlar sebep oldu. Irak yönetimi, PKK'nin hareket alanını sınırlandırması gerekiyordu, geçen yıl imzalanan anlaşma gereği yasadığı güçlerin bölgeden çıkartılması gerekiyordu ancak şimdiye kadar hiçbiri çıkartılmadı.
Kaldı ki dün Iraklı güçler bize eşlik etti ve onların da bir kısmı yapılan engellemeye gözlerini yumarak, adeta kalabalık grupla çatışmamızı bekledi ancak Başkan Barzani'nin (Mesud Barzani) talimatını yerine getirerek hiçbir şekilde kardeş çatışmasına mahal vermedik.
Neticede bu engellemeyle geri çekildik ancak seçime katılacağız ve adaylarımız da kazanacaktır. Bu siyasi bir mesele, tekrar Şengal'e gidip miting yapacağımız da henüz belli değil, bilinen gerçek PKK terörist bir örgüttür ve amacına ulaşmak içinde her türlü yolu deniyor. KDP olarak, yapılanlar karşısında halkımızın zarar görmesini istemediğimiz için temkinli davranıyoruz.
IŞİD'in 2014 Şengal'e saldırısında Irak Parlamentosu'nda Ezidilere, yardım yardım edilmesi çağrısında bulunarak, dünyada büyük yankı uyandıran Viyan Dahil ise şunları söyledi:
Basın toplantısında da belirttiğim gibi halkımız ne olursa olsun tüm engellemelere rağmen bize oy verecektir. Burada asıl sorumlu Bağdat yönetimidir çünkü gereken önlemleri alması gerekiyordu nitekim buraya geleceğimizden haberdardılar.
İşgal bir güç olan PKK, kendi siyasetini bizim bölgemizde baskın kılmaya çalışıyor ama biz hiçbir şekilde bunu kabul etmeyeceğiz. Sadece şunu bir kez daha soruyorum; dün demokratik bir hakkımızı yerine getirmede bizi engelleyenler seçim günü halkımıza baskı yapmayacak mı? Bağdat yönetimi bunu nasıl düzeltecek?
"Önemli olan Ezidi bölgelerini Arap bloklarının değil, Kürtlerin kazanmasıdır"
Ezidi İlerleme Partisi Başkanı Seid Betoş ise, kota sandalye için partilerinden bir adayın olduğunu ve kazanmak için çaba sarfettiklerini belirterek, "Dört parlamento seçiminde de aday gösterdik ancak 2018 yılı seçimde bir kota sandalye elde etmeyi başardık. Bu seçimde de gereken tüm çabayı gösterip, parlamentoya girmeyi hedefliyoruz" dedi.
Ezidhan Savunma Gücü Komutanı ve Ezidi Demokrat Partisi Başkanı Haydar Şeşo, kota sandalyesi için bir adayla seçime katıldıklarını dile getirerek, isim vermeden diğer adaylarla ilgili şunları söyledi:
Ne yazık ki Ezidilere ve davalarına güveni olmayan bazı taraflarda seçime kota sandalyeyle katılarak, başkalarına hizmet ediyor. Bu nedenle de bizlerden elimizden gelenin en iyisini yaparak, bu kesimlere meydanı bırakmayacağız.
Ezidi Reform ve İlerleme Hareketi, Parlamentonun ilk üç turunda kota koltuğunu alması ve önde gelen partilerle rekabetlerine dair Haydar Şeşo, "Önde gelen partilerle rekabet etmemiz çok zor. Çünkü, göçmenlerin çoğu bu partilerin destekçisi. Bizim için önemli olan ise Ezidi bölgelerini Arap bloklarının değil, Kürtlerin kazanmasıdır" sözlerini kullandı.
"PKK'ya yakın bazı güç ve partiler bizi destekliyor"
Ezidiler Özgürlük ve Demokrasi Partisi lideri Ömer Salih, "Daha önceki seçimlerde hile nedeniyle oylarımızı kaybettik ve oyları toplamak ve sandalye kazanmak için Şengal'de kontenjan dışı bir adayımız kaldı" dedi.
"PKK'ya yakın bazı güç ve partilerin adaylarını desteklediğini" dile getiren Ömer Salih, "Bir sandalye kazanmak için ciddi çaba sarf ediyoruz. Ulaşabildiğimiz tüm kesimlere ulaşmayı hedefliyoruz" diyor.
KYB Ninova Teşkilatı Üyesi Cemal Ali ise, Şengal'de bir adayla seçime girdiklerini dile getirerek, "Sorun şu ki, Ezidilerin çoğu hala kamplarda yaşadığı için Şengal'in oyları dağılmış durumdadır. Bazılarının seçmen kartları bulunurken, bazılarının halen yok. Göçmenler arasında destekçilerimiz ve seçmenlerimiz var ve bir sandalyeyi garantilemek için elimizden gelenin en iyisini yapacağız" ifadelerini kullandı.
Ezidi seçmen: Başka çare mi var? Kötünün iyisini seçeceğiz!
Özellikle kampta yaşayan Şengalliler, Birleşmiş Milletler (BM) denetiminde 1 Ekim 2020'de (Anlaşma 9 Ekim'de Irak basınında yer almasından sonra iki taraf resmi olarak aynı gün kamuoyuna açıkladı) Bağdat ile Erbil arasında imzalanan Şengal Anlaşmasının uygulanmasını beklerken seçimin geçte olsa bu anlaşmanın hayata geçirilmesini umuyor.
Anlaşma, "Şengal bölgesinde istikrarı yeniden tesis etmeyi ve durumu normalleştirmeyi" hedeflerken, "idari, güvenlik ve hizmet" başlıklarında üç ana başlıktan oluşuyor.
Şengal'de yeni bir idarenin kurulmasına ilişkin ilk maddesi dahil olmak üzere anlaşmanın hiçbir paragrafı tam olarak uygulanmadı.
Anlaşmanın ikinci maddesi; ilçe merkezindeki güvenlik dosyasının yerel polis, Ulusal Güvenlik ve İstihbarat Teşkilatı'na teslim edileceği, federal hükümetin silahlı kuvvetlerinin ise ilçe sınırlarında konuşlandırılacağı belirtiliyor.
Şengal halkından İç Güvenlik Kuvvetleri'nden 2 bin 500, Şengal sakinlerinden bin ve kamplarda yerlerinden edilmişlerin bin 500 üyesinin atanmasına karar verildi.
3 çocuk babası Ezidi seçmen Ammar Kerim, "Seçimin bütün sorumlarımızı çözmeyeceğini biliyoruz, hiçbir zamanda sorunlarımız tam çözülmedi. Şu taraf kesin çok iyi ve ‘güveniyoruz' desek yalandır. Ama mevcut durumda kötünün iyisini seçip, Şengal anlaşmasının uygulanmalarını ve evlerimize dönmemizi sağlamalarını bekliyoruz. Kamp hayatından da içinde bulunduğumuz şartlardan da bıktık artık… Şengal'e giden yakınlarımızın hemen hepsi oradaki kötü şartlardan dolayı kamplara geri döndü, bizde bir an önce Şengal'de sorunların çözülmesini bekliyoruz. Çözüldüğü gibi toprağımıza geri döneceğiz" ifadelerini kullandı.
Çoğunlukla Irak'ın kuzeyindeki Ninova'nın Şengal ve Duhok'un Şehan ilçelerinde ikamet eden yarım milyondan fazla nüfusa sahip etnik-dini bir azınlık olan Ezidiler, 2014 yılında IŞİD'in saldırısı sonucu, BM'nin "soykırım" olarak tanımladığı bir vahşete maruz kaldı.
Örgütün saldırısı sırasında 350 binden fazla Ezidi evlerini terk ederek Irak Kürdistan Bölgesi'ne (IKB) ve Şengal Dağı'na yerleşti. IKB'de 26 kampa yaklaşık 200 bin Ezidinin yaşadığı biliniyor.
Yaklaşık 100 bini aralarında Almanya, Avrupa, ABD, Kanada ve Avustralya gibi ülkelere göç etti.
2018'de Irak hükümeti ile yaptıkları anlaşma sonucu PKK'ya bağlı bazı çatı grupları Suriye'ye çekilse de Şengal'de şu anda Haşdi Şabi, Şengal Direniş Birliği (YBŞ), (IŞİD saldırısı sonrası PKK tarafından oluşturulan Ezidi milis gücü), yerel polis, Irak ordusu ve Ezidhan Peşmerge olmak üzere 5'ten fazla farklı güç bulunmaktadır.