Dünya genelinde salgının küresel ekonomiler üzerindeki olumsuz etkileri ve ülkelerin bu kapsamda uyguladıkları karantina önlemleri nedeniyle petrol talebi geçen yıl tarihinin en düşük seviyelerini gördü. Petrol piyasasındaki ani arz fazlası nedeniyle ham petrol fiyatları bu dönemde geniş bir fiyat aralığında seyretti.
Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı bazı üretici ülkelerden oluşan OPEC+ grubu, geçen yıl petrol piyasalarını dengelemek için arz kesintisi yapma yoluna giderek mayıstan itibaren günlük ham petrol üretimlerini temmuz sonuna kadar 9,7 milyon, temmuz sonrası ise 7,7 milyon varil azaltma kararı aldı.
Petrol talebinin arzın gerisinde kalmasıyla petrol fiyatları Nisan 2020'de son 21 yılın en düşük seviyesine geriledi.
Brent petrolün varil fiyatı 2020 yılı başında 66,58 dolardan işlem görürken, 21 Nisan 2020'de 17,51 dolar ile yılın en düşük seviyesine düştü. ABD'de, Batı Teksas türü (WTI) ham petrolün mayıs ayı için vadeli işlem sözleşmelerinin süresi dolarken, kontrat sahiplerinin fiziki ham petrolün teslimatını almaktan kaçınmasıyla WTI ham petrolü 20 Nisan'da ilk kez negatif seviyeleri gördü.
Dünya genelinde en yaygın referans olarak kullanılan Brent türü ham petrolün ortalama varil fiyatı, geçen yıl bir önceki yıla göre yaklaşık yüzde 32,7 düşüşle 43,21 dolara geriledi ve şirketlerin bilançolarını olumsuz etkiledi.
Petrol piyasaları için 2021 arz-talep aralığının daralmaya başladığı bir dönemin başlangıcı oldu. Aşı çalışmalarının yaygınlaşması ve vaka sayılarının düşüşe geçmesiyle Avrupa ülkeleri ve ABD dahil pek çok bölgede kısıtlamalar kaldırılmaya başlandı. Küresel ekonomilerin salgının olumsuz etkilerinden arınmaya başlamasıyla petrol talebi de toparlanma sürecine girdi.
OPEC+ ülkelerinin disiplinli arz politikasının da etkisiyle petrol fiyatlarının salgın öncesi seviyelere yükselmesi petrol şirketlerinin bilançolarına olumlu yansıdı.
AA muhabirinin, firmaların hisse ve piyasa değerlerinden derlediği verilere göre, ExxonMobil, Chevron, Total, Royal Dutch Shell, BP, Eni, Equinor, Lukoil, Rosneft ve Saudi Aramco gibi petrol devlerinin bu yılın ilk çeyreğindeki toplam karı 46,5 milyar dolar oldu.
BP karını en fazla artıran şirket oldu
Bu dönemde, İngiliz petrol şirketi BP karını en fazla artıran şirket olarak kayıtlara geçti. Geçen yılın ilk çeyreğinde 4,4 milyar dolar zarar açıklayan şirket, bu yılın aynı döneminde yaklaşık 4,7 milyar dolar kar elde etti.
Geçen yılın ocak-mart döneminde 6,3 milyar dolar zarar ettiğini açıklayan Rus petrol şirketi Lukoil de bu yılın aynı döneminde 2,1 milyar dolar kar elde ettiğini bildirdi.
Söz konusu dönemde, Saudi Aramco 21,7 milyar dolar, ExxonMobil 2,7 milyar dolar, Shell 5,7 milyar dolar, Chevron 1,4 milyar dolar, Rosneft 2 milyar dolar, Eni 1 milyar dolar, Equinor 1,8 milyar dolar ve Total 3,3 milyar dolar kar elde ettiğini açıkladı.
Geçen yılın aynı döneminde bu firmalardan ExxonMobil, Total, Royal Dutch Shell, BP, Eni, Equinor, Lukoil ve Rosneft toplamda yaklaşık 17,7 milyar dolar zarar açıklarken, sadece Saudi Aramco ve Chevron 20,3 milyar dolar net kar elde etmişti.
- Shell ve Rosneft'in geliri azaldı
Petrol devlerinin bu yılın ilk çeyreğindeki toplam geliri geçen yılın aynı dönemine kıyasla 24 milyar dolar (yüzde 6,6) artışla yaklaşık 387 milyar dolar olarak kayıtlara geçti.
Bu dönemde, Rosneft ve Shell geliri azalan şirketler arasında yer alırken, gelirini en fazla artıran şirket Saudi Aramco oldu. Şirket, ilk çeyrek gelirinin geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 19,9 artışla yaklaşık 80 milyar dolar olduğunu duyurdu. Saudi Aramco'yu gelirini geçen yılın aynı çeyreğine göre yüzde 18,2 artırarak 36,4 milyar dolara taşıyan BP takip etti.
Shell'in ilk çeyrek geliri, geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 7,2 azalarak yaklaşık 55,6 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti.
Rosneft ise yılın ilk üç ayında yaklaşık 23,6 milyar dolar gelir etti ancak bu rakam şirketin geçen yılın aynı döneminde bildirdiği gelirin yüzde 1,19 gerisinde kaldı.