TEMMUZ 2011 İNSAN HAKLARI DEĞERLENDİRMESİ
Kürt Sorunu Ancak Sivil Siyasi Yöntemlerle Çözüme Kavuşur, Savaşla Değil!
PKK’nin 14 Temmuz günü Silvan kırsalında düzenlediği saldırı sonucu 13 askerin ve 2 PKK militanın ölmesinin ardından milliyetçi ve provokatör kesimler tarafından savaş çağrıları yükselmeye başladı. Kürt sorununun çözüm aşamasına gelindiğine inanılan bir vasatta, yeniden şiddete başvurmanın çözümsüzlüğün ta kendisi olduğunu 30 yıllık acı tecrübe zaten ortaya koymakta. Toplumun kahir ekseriyeti kronikleşen bu sorunun ancak siyasal yöntemlerle çözüleceğine ikna olmuşken, başlatılan bir savaşın bu ülke halklarına kan ve gözyaşından başka bir şey sunmayacağını ve sadece savaştan rant devşirenlerin iktidarını pekiştireceğini artık herkes bilmekte.
Kürt sorunu kaynaklı yaşanan savaş en başından beri kirli yöntemlerle sürdürülmektedir. PKK’nin artan saldırılarının sorunu çözmesi bir yana çözümsüzlüğü dayatacağı ortadır. Buna karşın hükümetin de aynı savaş dilini kullanıp yeniden güvenlik merkezli politikalara yönelmesi, etnik savaşa kadar uzanabilecek tehlikeli bir yolun kapılarını aralamaya olanak sağlamakta. Zira bizzat Başbakan, artan PKK şiddetinin amacının ülkeyi bir iç savaşa sürüklemek olduğunu ifade etmekte lakin tam tersini yapıp PKK ile aynı dili kullanarak açıkça savaş çağrısı yapmaktadır. Şiddet dilini kullanarak, savaş çağrıları yaparak bu sorunu çözmenin imkanı yoktur. Kürt sorunu en temelde siyasi bir sorundur ve bir kimliğin inkarı zeminine dayanmaktadır. Dolayısıyla sorunun çözümü de ancak siyasi hamlelerle mümkün olacaktır.
Güvenlik odaklı politikalar özellikle iki taraflı milliyetçiliği azdırmakta ve bununla birlikte yoğun hak ihlallerin yaşanmasına neden olmaktadır. Bu noktadan hareketle, Samsun’un Havza İlçesi’nde 19 Temmuz’da kolluk kuvvetlerinin PKK militanı oldukları iddiasıyla ve “dur” ihtarına uymadıkları gerekçesiyle iki kişiye açtıkları ateş sonucu Gökhan Çetintaş’ın yaşamını yitirmesi, savaş dayatmasının neden olduğu şizofreniyi açıkça ortaya koymaktadır. Yaşam hakkının en fazla ihlal edildiği ortamlar, savaş ortamlarıdır. Kürdistan’da devam eden savaş sonucu yaşam hakkının keyfi ve hukuksuz biçimde ihlal edildiğinin binlerce örneği tarihin kayıtları arasında yerini almıştır. Faili meçhuller, toplu mezarlar, yargısız infazlar 30 yıllık kirli savaşın en ağır faturası olarak önümüzde durmaktadır. Bu tabloya rağmen, savaşın devamını arzulayanlar bilmelidirler ki, silahlar susmadıkça daha birçok Gökhan toprağa düşecek, her gün artan biçimde yeni insan hakkı ihlalleri yaşanacaktır.
Tırmanan şiddete paralel birçok yerde ırkçı saldırıların da arttığını endişeyle izlemekteyiz. Silvan saldırısı sonrası, milliyetçi histeriye tutulan ırkçı kesimler özellikle Kürtlerin işçi olarak çalıştığı yerlerde Kürtlere dönük saldırıları bir linç kampanyasına dönüştürmeyi ihmal etmediler. Batı illerinde Kürtlerin yaşadıkları mahalleler ablukaya alınarak, Kürt işçiler saldırganlar tarafından yaralanarak adeta bir etnik çatışmanın fitili ateşlenmeye çalışılmakta.
İstanbul Zeytinburnu’nda, Eskişehir’de, Trabzon’da, Bursa’da, Aydın’da ve daha birçok yerde yaşananlar, etnik çatışma provalarını hatırlatmakta. Kürt sorununun çözümsüzlüğü ile beraber soruna halen güvenlik perspektifiyle bakmanın en ağır bilançosu bir etnik çatışmanın başlaması olacaktır. 30 yıldır bu topraklarda halklar arasında bu tarz genel bir yönelimin olmaması birlikte yaşama iradesinin halen yitirilmemiş olmasından kaynaklanmaktadır. Savaş devam ettiği müddetçe, bir arada yaşama istidadını yansıtan duyarlılık da zamanla yerini bıkkınlığa ve geri dönüşü olmayan bir kopuşa bırakacaktır. Maalesef artan ırkçı saldırılar da bu kopuşu hızlandırma amaçlıdır.
Bununla beraber, kolluğun aşırı güç kullanımından kaynaklı ihlaller de bir türlü son bulmamaktadır. Özellikle son dönemde kitlesel gösterilerde gaz bombalarının kullanılması sonucu yaşanan yaralanmalar ve ölümler, kolluğun aşırı güç kullanmasının yol açtığı ihlallerin artmasına neden olmuştur. Sokak aralarına, evlerin içine, kişileri hedef seçerek bizzat şahısların üzerine atılan bu bombalar sonucu ölenlerin sayısı her geçen gün artmaktadır. Gazdan etkilenen insanların yaşadıkları rahatsızlık da işin cabası.
İnsanların kitlesel gösteri ve toplantı yapma hakları, şiddet içermediği sürece engellenemez. Özellikle Kürt sorunu dolayımında hak ihlalleri yaşandığı sürece bunu protesto edecek sivil eylemler de kesilmeyecektir. Hele bir de bu savaş ortamında bu gösterilerin sayısı daha da artacaktır. Bölgede ardı arkası kesilmeyen gözaltılar, ev baskınları, eylemlerin baskı ve şiddetle dağıtılma çabası, valiliklerin toplantıları ve gösterileri keyfi biçimde engelleyişi gösterilerin asıl nedenidir. Bu bağlamda; protesto gösterileri sırasında insanların kolluk müdahalesi ile yaşamlarını yitirmelerinin hiçbir meşru gerekçesi olamaz. Kolluğun gösterileri keyfi biçimde dağıtmaya çalışması, aşırı güç kullanması, yaşam hakkına yönelen şiddet yöntemlerine başvurması derhal son bulmalıdır ve buna riayet etmeyenler de cezasız kalmamalıdır. Aksi takdirde savaşın gölgesinde gürbüzleşen korku ve kaos ortamında, gösterilerin kana bulanması maalesef engellenemez.