Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün onayının ardından CHP tarafından iptali istenen kanun Adalet Bakanı'na verilen yeni yetkiler nedeniyle Anayasa Mahkemesi'ne taşınmıştı. AYM, Adalet Bakanı'na verilen bir çok yetkiyi iptal etti. CHP'nin yasanın yok hükmünde sayılması talebi ise kabul edilmedi.
Hükümetten ilk tepki
Karara Hükümet'ten ilk tepki Başbakan Yardımcısı Emrullah İşler'den geldi:
''Bu kararın açıklanmasının bu kadar hızlı olması ve zamanlamasını biraz manidar olarak değerlendiriyorum. Anayasa Mahkemesinin kararları bağlayıcıdır. O konuda da herhangi bir tereddüt söz konusu değildir.''
CHP: Hukuk kaosunun sorumlusu Gül
Yasayı Anayasa Mahkemesi'ne taşıyan anamuhalefet partisi CHP'nin Genel Başkan Yardımcısı Sezgin Tanrıkulu Al Jazeera'nin sorularını yanıtladı. Tanrıkulu yasayı onaylayan ancak itirazlar için Anayasa Mahkemesi'ni adres gösteren Cumhurbaşkanı Gül'e tepki gösterdi:
"Cumhurbaşkanının da bundan bir sonuç çıkarması lazım. Hükümete HSYK yasasını bir kez daha gözden geçirme fırsatı tanımadı.
İkinci olarak hükümet açıkça anayasa aykırı bir düzenlemenin Türkiye’ de yarattığı hukuk kaosunun sorumlusu oldu. HSYK düzenlemesi, yolsuzluk ve rüşvet operasyonlarının hükümet açısından ortaya çıkardığı zorunluluk nedeniyle yapılmıştı. Bu düzenlemenin Anayasa'ya aykırı olduğunu, HSYK’nın Bakan’a bağlı, tarafsızlığı ve bağımsızlığı tartışmalı genel müdürlüğe döneceğini söylemiştik."
Tanrıkulu, yasanın yürürlüğe girmesinin ardından atanan isimlerin istifa etmesi gerektiğini savundu:
"Adalet Bakanı’nın iptal edilen ve Anayasa'ya aykırı bulunan HSYK Kanunu uyarınca atadığı görevliler derhal bugün görevlerinden çekilmelidir. Bu memurlar bayındırlık, sağlık gibi işleri yüreten memurlar değiller. Tarafsızlıkla ve Anayasa'ya uygun davranması gereken görevliler. Bakanın atadığı yetkilerle göreve başlamış olan bu görevlilerin ortalama adalet etiği gereği görevlerinden derhal ayrılmaları gerekir."
Hamzaçebi: AYM hukuksuzluğa son verdi
Al Jazeera'nin sorularını Meclis'te yanıtlayan CHP Grup Başkanvekili Akif Hamzaçebi Anayasa Mahkemesi'nin hukukun katledilmesine izin vermediğini söyledi:
"İptal edilen kanun hükümleriyle HSYK bağımsız bir kurul olmaktan çıkarılmış Adalet Bakanlığı’nın bir genel müdürlüğü haline dönüştürülmüştü. Kanunla bakana verilen yetkiler AYM tarafından iptal edildi yani HSYK üzerinde Adalet Bakanı yetkisi yoktur. Özel yetkili mahkemeler kaldırılırken özel yetkili bakana dönüştürülen Adalet Bakanlığı artık kendi normal alanına çekilmiş oldu."
Yasa ne içeriyor?
HSYK'daki hâkim ve savcılar, uygun görülecek yerlere atanacak. Kurul tarafından çıkarılan tüm genelgeler, kanunun yürürlüğe girmesiyle geçersiz hale gelecek.
Dairelerin yapısını bakan belirleyecek. Üyelerin dairelere dağılım esasları yeniden düzenlenecek. Adalet Bakanı isim isim hangi üyenin, hangi dairede görev yapacağına karar verecek.
3. Daire'nin görevleri arasında bulunan, hakim ve savcılar hakkında inceleme ve soruşturma yapılmasına yer olmadığına ilişkin kararların oluru için Adalet Bakanı'na teklif zorunluluğu getirildi.
Kurulun idari personelinin atanmasındaki yetki, başkanvekili ve genel sekreterliğe aitti. Yeni düzenlemeyle bu yetki alınarak HSYK Başkanı sıfatıyla tek başına Adalet Bakanı'na verildi.
Yasa kapsamında idari personelin tamamını da bakan belirleyecek. Yasayla HSYK'daki işine son verilecek yaklaşık 600 kişi başka yerlerde görevlendirilecek. Yeni kadroyu Adalet Bakanı belirleyecek.
Beş genel sekreter yardımcısını da bakan seçecek. Bu isimler hazırladıkları raporları doğrudan bakana sunacak.
Yasayla Kurul adına görev yapan Teftiş Kurulu, Adalet Bakanı'na karşı sorumlu olacak ve onun verdiği görevleri yerine getirecek. Teftiş Kurulu Başkanı ve 3 yardımcısını Genel Kurul yerine Adalet Bakanı belirleyecek. Hâkim ve savcıları denetlemeke görevlendirilecek müfettişi ise Adalet Bakanı'nın seçtiği Teftiş Kurulu Başkanı belirleyecek.
Türkiye Adalet Akademisi'nin başkan ve yardımcıları Bakanlar Kurulu yerine Adalet Bakanı tarafından görevlendirilip atanacak.
Genel sekreter seçiminde de HSYK Genel Kurulu'nun etkisi azaltılıyor. Kurul'un çoğunluğunun istemediği bir adayı dahi Adalet Bakanı'nın seçebileceği bir sistem getiriliyor. Daha önce Kurul üyeleri, genel sekreter için her adaya oy verirken, yeni uygulamada tek adaya oy verebilecek. Bu uygulama Kurul üyelerinin seçiminde de geçerli olacak.
Yasa hakim ve savcıların yurt dışı görevlendirmesinin de sadece Adalet Bakanı'nın izniyle gerçekleşmesini öngörüyor. Hangi hakim ve savcının yurt dışına eğime gönderileceğine Adalet Bakanı tek başına karar verecek. Yasa değişmeden önce bununla ilgili kararı HSYK Genel Kurulu veriyordu.
CHP başvurmuştu
HSYK Kanunu'nun iptali ve yürütmesinin durdurmasını CHP istemişti. CHP yasanın Anayasa'ya açıkça ayrırı olduğunu ve yok hükmünde sayılması gerektiğini savundu. Başvuruyu yapan CHP'li Ali Rıza Öztürk "Bu yasa Başbakan’ın yargıya tecavüzünü kolaylaştıran bir yasadır. 17 Aralık’ı örtbas etmek için yargıya müdahaledir. Anayasa Mahkemesi’nin tarihi görevi yargıyı Tayyip Bey’in elinden kurtarıp, almaktır.” demişti.
(Al Jazeera)