HAKSÖZ-HABER
Özbek muhacirlerinin temsilcilerinden Muhammed Hamid, üniversitede İngiliz ve Alman dilleri bölümünü okudu. Üniversiteyi bitirdikten sonra özel okullarda üç yıl İngilizce öğretmeni olarak çalıştı. Evlendikten sonra Türkiye’ye gelip burada Arapça ve Kur’an eğitimi aldı. Daha sonra burada arkadaşlarıyla birlikte bir dernek açarak Kur’an, İngilizce ve Arapça dersleri veriyorlar. Burada hedefleri gençlere edeb ve ahlaki ilkeleri benimsetmek ve doğru yolu göstermek, Kur’an-ı Kerim’i okumayı öğretmek ve ilmihal bilgilerini anlatmak, öğretmek.
Muhammed Hamid ile ülkede diktatör Kerimov sonrası yaşanan gelişmeleri konuştuk.
Özbekistan’da İslam Kerimov’un ölümünden sonra neler yaşandı?
İnsanlar arasında bir belirsizlik hâkim oldu başkan kim olacak diye. Ama ekonomik kriz olmadı, olağan hayat devam etti, insanlardaki bu kaygı kısa sureli oldu, çünkü hemen seçime gidilip başbakan seçildi. Şevket Mirziyayev Özbekistan’ın yeni başkanı oldu.
Mirziyayev sistemde, devlette kontrolü tam olarak sağlayabildi mi?
Bakanlar ve milletvekilleri desteğiyle başbakan devlet kontrolünü sağladı, tabi ki yeni olduğu için bazı eksiklikler ortaya çıktı, şimdilik onlara düzeltmeye çalışıyor. Bunun yine başka sebepler var ki başbakan bütün kontrolü başkan olduktan sonra eline geçirebilir. İkinci olarak halk ona çok destek verdi.
Mirziyayev döneminde muhalifler ve Müslümanlar için olumlu değişmeler bekliyor musunuz?
İslam Kerimov döneminde cezaevlerine atılan muhaliflerin büyük kısmı serbest bırakıldı. İslam Kerimov döneminde var olan bir uygulama; bir kişinin işlediği suçtan dolayı bütün ailesi ve akrabalarına zulmedilip işkence yapılıyordu ve hapse atılıyordu. Başkan Mirziyayev bu uygulamayı kaldırdı. Youtube’da da bulunan videoda çocuklardan dolayı anne ve babaya yapılan eziyet ve tutuklanmaları olan uygulamaların kaldırılması için talimat verdiğini söylüyor. Başkanın bilgisi dışında bu uygulama kısmi olarak devam ediyor.
Şuanda Özbekistan’da muhaliflerin durumu nedir?
İslam Kerimov döneminde hapse atılan muhalifler hapisten çıktıktan sonra muhalefeti bırakmak zorunda kalıyordu. Muhalif olarak Özbekistan’da hareket eden ne bir birey ne de bir kuruluş vardır. Daha doğrusu hükümete karşıt fikirli kişilerin hepsi yurt dışına çıkmışlardır. Oralarda hiç bu sisteme ters fikirde olan kimse kalmamıştır.
İnsan hakları ve ihlalleri ve cezaevlerinde durum nedir? İşkence var mı?
Devletin size tanıdığı ölçüler içerisinde dininizi yaşamaya müsaade ediliyor. Tabi ki cezaevlerindeki eski sistem tam olarak yenilenmedi. Çünkü dinî sebepler ile giren çok kişi halen de hapishanelerde yatıyorlar. Şunu belirtmemiz lazım ki yeni yeni bu durumları değiştirmeye çalışıyorlar.
Özbekistan dışında muhaliflerin durumu nasıldır? Avrupa, Amerika, Asya ve Türkiye’de muhaliflerin durumu nedir?
İslam Kerimov döneminde muhalifler yurt dışında güvende değildi, muhaliflere suikast ve eziyetler vardı. Mirziyayev döneminde bu kısmi olarak kaldırılmıştır, şuanda yurt dışındaki muhalifler özgürce fikirlerini savunabiliyor. Bir de Başbakan Virtual Kabul Odası diye internet üzerinde bir portal açıldı. Oraya herkes hatta Özbekistan içerisindeki kişiler de kendi fikirlerini serbest yazabiliyorlar. Biz son dönemlerde bazı işlerini gördük ki bu yere müracaat eden kişilerin işleri oradan hal edilmiştir.
Özbekistan’ın geleceğini nasıl görüyorsunuz?
Özbekistan geçmişi olan bir devlettir. Bu topraklar İmam Buhariler, İmam Tirmizi, İmam Mergılani, Biruni ve İbn-i Sinaları çıkarmış bir ülkedir. Dünyaya ilimle hükmetmiştir. İlim talebeleri yetiştirmiştir. Büyük İpek yolunun geçtiği ticaret merkeziydi. Özbekistan, zulümlere son verip halkına adaletle hükmeden Muhammed Baburları çıkaran bir ülkedir. Geçmişte koparılmış olan bağların yeniden kurulması beklentisindeyim. Umut ederim ki gelecekte Özbekistan’da bütün insanlar özgür ve dinî inançlarında serbest yaşayabilirler. Bizim en büyük isteğimiz de budur.