Orhan Okay’ı Kaybettik / Osman Akkuşak
sevgili okuyucularım;
mahzun ve muzdaribim.. mektep arkadaşımı, meslektaşımı, meşreptaşımı ve öz kardeşimi kaybettim..
yeni türk edebiyatı kürsüsünün gerçek hocası;
fuat köprülü, ahmed hamdi tanpınar, mehmet kaplanmektebinin son temsilcisi;
prof. dr. orhan okay, ebedi âleme göçtü..
güzel sanatların (sanayi-i nefisenin), en anlaşılabilir, en anlatılabilir çeşidi edebiyatı en iyi anlayanlardan birisi olan aziz arkadaşım, en olgun en olmuş çağında veda' ederek edebiyatı ve edebiyat âlemini öksüz bırakmıştır..
*
diyarbakır ziya gökalp lisesinde iki sene edebiyat öğretmenliği yaptıktan sonra erzurum atatürk üniversitesine asistan olarak tayin edilmiş.. 1963 te doktor, 1975 te doçent 1988 de profesör
olmuştur.. erzurumda 1994 e kadar hocalık yapmış, kendisi, erzurumu sevmiş, erzurumlu orhan beyi sevmiştir.. 1994 te batıya “sakarya üniversitesi”ne tayin edildi.. ve 1996 da emekliye ayrılarak özel üniversitelerde ve islam ansiklopedisi madde yazımı çalışmalarında hizmet etmiştir..
şahsiyetinin teşekkülünde nurettin topçu'nun büyük tesiri olmuştur.. topçu, bir gönül ve bir ahlâk adamıdır.. orhan da öyledir.. aynen topçu'ya benzer..
kültür ve bilgi bakımından da onu akademisyen olarak yetiştiren prof. mehmed kaplan'ın büyük etkisi ve emeği vardır..
bununla beraber, orhan okay tâ talebeliğinden itibaren kendini bir otodidakt olarak inşa etmenin daima bilincinde olmuştur..
onun ilmi ve edebi görüşlerine geçmeden evvel yazdığı kitapların bir listesini vereyim:
san'at ve hayat (1956)
beşir fuad (ilk türk pozitivist ve natüralisti (1969)
abdülhakhâmidin romantizmi (1971)
batı medeniyeti karşısında ahmed midhat efendi (1975)
hüsnü aşk; şeyh galib (hüseyin ayanla beraber) (1975)
ahmed hâşim'in şiirlerinin sembolizm açısından yorumu (1977)
necib fazıl kısakürek (1987)
safahat; mehmet âkif (1990)
edebiyat ve san'at yazıları (1991)
edebiyat ve kültür dünyamızdan makaleler, denemeler (1991)
ders geçme ve kredili sisteme göre türk dili ve edebiyatı (1993)
mehmet âkif; bir karakter heykelinin anotomisi (1998)
ahmed hamdi tanpınar (2000)
bir başka istanbul (2002)
mehmed kaplan'dan hâtıralar mektuplar (2003)
aydınlar konuşuyor ( 2003)
bazı fikir ve tesbitleri
1- “batılılaşma dönemine kadar edebi eserlere dair tenkit, değerlendirme, nazariyat vadilerinde bir eserimiz yok gibidir. Ancak çoğu tercüme belâgat kitabı ve tezkirelerden ibaret bazı kitabların mevcudiyetinden haberimiz var..
meşrutiyetten ve cumhuriyetten sonra tenkid, edebi hüküm teşhis ve yorum ifade eden yazı, eser ve fikirler bir hayli gelişmiş ve edebiyat dünyamızda görünmeye başlamıştır.. üniversitelerin çoğalması, yüksek lisans ve doktora tezlerinin mecburi çalışma ve araştırma mahsulü olarak ortaya çıkışı sayesinde oldukça zengin bir edebiyat teorisi, fikriyatı birikmiştir.. fakat şurası da muhakkaktır ki, batı tesirinde gelişen edebiyatımız için değil sadece, kendimize ait divan şiiri, halk şiiri gibi yerli ürünlerimiz için bile batılı kaynakların ve batılı ölçülerin kriterlerini esas almaya devam ediyoruz..”
2- “edebiyatımızın en büyük noksanı; yerleşmiş bir objektif tenkid ameliyesinin mevcudiyetini, devamlı tezahürünü hâlâ elle tutulur derecede göremeyişimiz, hissedemeyişimizdir..”
3- “türkiye bugün öğretim sistemleriyle, felsefeyi en arka plâna attığı bir dönemi yaşıyor.. felsefeye rağbet yok.. ister doğu, ister batı felsefesi olsun.. düşünce dünyamızda omurgası sağlam bir canlılık görünmüyor.. orijinal fikir, kendi dünyamızdan yeni filizlenmiş düşünce sistemi sayılabileceğimiz görüşleri, yorumları hâlâ bekliyoruz..”
rahmetli arkadaşım samimi, ne biliyorsa onu söyleyen, ne düşünüyorsa onu dile getiren, dosdoğru.. âkif gibi ahlâk salâbetine sahib bir münevverdi.. yeri kolay doldurulamıyacak bir ilim ve fikir adamı..
mekânı cennet olsun!..
YENİ ŞAFAK