AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, AB üyesi devletleri orantısız kriz önlemleri almamaları yönünde uyardı. Macaristan Parlamentosu, olağanüstü hal yasasını onaylayarak Viktor Orbán'a ülkeyi KHK'larla yönetme hakkı tanımıştı. Avrupa basını bu modelin diğer ülkelere de sıçramasından endişeli ve Brüksel'den atağa geçmesini bekliyor.
DIE PRESSE (Avusturya)
Brüksel buna göz yummamalı
Die Presse, AB'nin bu duruma daha fazla seyirci kalmaması gerektiğini söylüyor:
“Rejim taraftarları, Budapeşte'deki parlamentonun demokratik icra yetkisine sahip olduğunu, gerektiğinde hükümete dur diyebileceğini söyleyedursun, iktidar partisinin genel kurulda çoğunluğa sahip olduğu düşünüldüğünde, söylenenler boş umuttan öteye gidemiyor. Bunu savunanların Çin'i de kusursuz bir demokrasi olarak kabul etmesi gerekir, ne de olsa Çin'de de Ulusal Halk Kongresi var ve bunun görevi, iktidardaki komünistleri denetlemek. ... Bu gelişmelere bakıldığında AB'nin elinde, seyirci kalmasını mazur gösterecek bir argüman da kalmıyor. AB, tam ortasındaki iliberal bir demokrasiyle yaşamayı iyi kötü becerdi. Ama artık iliberal bir diktatörlükle birlikte yaşayamaz.”
SYDSVENSKAN (İsveç)
Orbán'ın para musluğunu kapatın
Brüksel geçmişte olduğundan daha radikal önlemler almalı, diyor Sydvenslan:
“AB Komisyonu 2017'de, AB değerlerini ağır bir şekilde ihlal ettiği gerekçesiyle Polonya'ya, üye ülkenin AB Konseyi'ndeki oy hakkının elinden alınmasını öngören ve 'nükleer seçenek' olarak bilinen 7. maddeyi uygulamıştı. Bundan altı ay sonra Avrupa Parlamentosu aynı maddeyi Macaristan'a uygulama kararı aldı. Ancak bu kararlar oybirliğiyle verilmek zorunda ve bu iki ülke, kararları karşılıklı veto ederek birbirlerini koruyor. ... Şimdi Macaristan'ın para musluğu kısma ve farklı şekilde baskı yapma zamanı. AB'nin, ortak değerlere, hukuk devleti ilkesine, bireysel hak ve özgürlüklere uymayan bir üyesi olamaz. Macaristan'a 'üye devlet gibi davran ya da birlikten ayrıl' ültimatomu verilmeli.”
RZECZPOSPOLITA (Polonya)
Budapeşte-Varşova Ekspresi'ni durdurun
Siyasetbilimci Bogdan Góralczyk, Rzeczpospolita'daki yazısında, Polonya'nın da Macaristan'ın izinden gideceğinden endişe ediyor:
“Uzun siyasi kariyeri boyunca tek hedefinin daha fazla güç, daha fazla para olduğunu kanıtlayan Viktor Orbán, sonunda hayallerine kavuştu. Şimdi ülkesini kanun hükmünde kararnamelerle tek başına ve özerk yönetebilir. ... 1990'lı yıllarda Polonya'da yaşananlar birkaç ay arayla Macaristan'a sıçradığı günlerde 'Varşova Ekspresi' ifadesi kullanılırdı. ... Bugün ise Varşova garına Budapeşte Ekspresi mi girecek? Umarım vagonların bir kısmı dışarıda kalır.”
PRÁVO (Çek Cumhuriyeti)
Hayra alamet değil
Çekya savunma bakanı da kriz zamanları tüm yetkilerin başbakanda toplanması gerektiğini söyledi. Právo, Macaristan örneğini takip etmek konusunda kaygılı:
“Macaristan'da Başbakan Orbán, pazartesiden bu yana ülkeyi kanun hükmünde kararnamelerle yönetiyor. İnsanın tüylerini ürperten bir durum. Andrej Babiš bu örnekten ilham almamalı. ... Hükümetin OHAL'den faydalanmaya kalkma olasılığı, gerçekten de endişe verici. ... Bugüne kadar hükümetin alelacele hazırladığı kararları parlamentonun -çok da istekli olmamakla beraber- desteklediğine tanık olduk. Başbakanın içinde bulunduğumuz durumu gücünü arttırmak için kullanmamaya söz verdiğini hepimiz hatırlıyoruz.”
MAGYAR DEMOKRATA (Macaristan)
Olağanüstü hal, sınır tanımaz iktidar değildir
Hükümete yakın Demokrata, OHAL yasasına rağmen Orbán'ın gücünün sınırlı kalacağını söyleyerek eleştirilere cevap veriyor:
“Anayasaya aykırı kanun hükmünde kararnameler ve düzenlemeleri, acil durum halinde bile çıkarmak mümkün değil. Anayasa mahkemesi halen görev başında ve sorunlu bulduğu kararnameleri iptal edebilir. ... [Yeni yasa uyarınca] OHAL gerektiğinden fazla uzatılamaz ya da tehlikenin savuşturulması için gerekli ya da orantılı olmayan düzenlemeler çıkarılamaz. ... Macaristan muhalefetini tanıyoruz gerçi, ama yine de son yüz yılın en büyük pandemisi yaşanırken bile kendi hayal kırıklıklarını ve Fidesz fobilerini aşamadıklarını görmek insanı şaşırtıyor ve üzüyor.”
Kaynak: Eurotopics