Olağanüstü hal (OHAL) kapsamında yayımlanan 685 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu kuruldu.
AA’da yer alan habere göre, komisyon, Anayasa’nın 120’nci maddesi kapsamında ilân edilen, TBMM’nin 21 Temmuz 2016 tarihli ve 1116 sayılı kararıyla onaylanan olağanüstü hal kapsamında, “terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulu’nca (MGK) devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti, aidiyeti, iltisakı veya bunlarla irtibatı olduğu” gerekçesiyle başka bir idârî işlem tesis edilmeksizin doğrudan KHK hükümleri ile tesis edilen işlemlere ilişkin başvuruları değerlendirecek ve karara bağlayacak.
Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu, yedi üyeden oluşacak. Üyelerin üçü kamu görevlileri arasından Başbakan tarafından, bir üye Adalet Bakanlığı’nın merkez teşkilâtı ile bağlı ve ilgili kuruluşlarında çalışan hâkim ve savcılar arasından Adalet Bakanı’nca, bir üye mülkî idâre âmirleri sınıfına mensup personel arasından İçişleri Bakanı’nca, birer üye Yargıtay ve Danıştay’da görev yapan tetkik hâkimleri arasından Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nca (HSYK) belirlenecek.
Komisyon, kendi üyeleri arasından yapacağı seçimle bir başkan ve bir başkanvekili seçebilecek. Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu’nun toplantı ve karar yeter sayısı için dört sayısı aranacak ve oylamalarda çekimser oy kullanılamayacak.
Komisyonun Görevleri
Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu, OHAL kapsamında doğrudan KHK’larla tesis edilen işlemler hakkındaki başvuruları değerlendirip karar verecek.
Buna göre komisyon, kamu görevinden, meslekten veya görev yapılan teşkilâttan çıkarma ya da ilişiğin kesilmesi, öğrencilikle ilişiğin kesilmesi, dernekler, vakıflar, sendika, federasyon ve konfederasyonlar, özel sağlık kuruluşları, özel öğretim kurumları, vakıf yükseköğretim kurumları, özel radyo ve televizyon kuruluşları, gazete ve dergiler, haber ajansları, yayınevleri ve dağıtım kanallarının kapatılması, emekli personelin rütbelerinin alınması gibi işlemler hakkında başvuruları değerlendirecek ve karar verecek.
Komisyon ayrıca, OHAL kapsamında yürürlüğe konulan KHK’larla gerçek veya tüzel kişilerin hukûkî statülerine ilişkin doğrudan düzenlenen ve birinci fıkra kapsamına girmeyen işlemleri de görüşüp karara bağlayacak.
Komisyonun Görev Süresi
Komisyon, 685 sayılı KHK’nın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren iki yıl süreyle görev yapacak. Bakanlar Kurulu, gerek görmesi hâlinde bu süreyi, bitiminden itibaren birer yıllık sürelerle uzatabilecek.
Komisyonun ilk seçilen üyeleri, iki yıllık sürenin sonuna kadar görev yapabilecek. Sürenin uzatılmasına karar verilmesi hâlinde birinci maddenin ikinci fıkrasındaki usûle göre yeni üyeler belirlenecek. Daha önce görev yapan üyeler de yeniden görev alabilecek. Üyelerin süreleri dolmadan herhangi bir nedenle görevlerine son verilemeyecek.
Komisyona Başvurular Valiliklere Yapılacak
Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu’na başvurular valilikler aracılığıyla yapılacak. Kamu görevinden, meslekten veya görev yapılan teşkilâttan çıkarılanlar ya da ilişiği kesilenler, en son görev yaptıkları kuruma da başvurabilecek.
Başvuru tarihi, valiliklere veya ilgili kurumlara başvurunun yapıldığı tarih olarak kabul edilecek. Valilikler ve ilgili kurumlar, kendilerine yapılan başvuruları gecikmeksizin komisyona iletecek ve mükerrer başvurular işleme alınmayacak.
Komisyonun başvuru almaya başladığı tarihten önce yürürlüğe konulan KHK’larla ilgili olarak başvuru alma tarihinden itibaren 60 gün içinde, bu tarihten sonra yürürlüğe konulan KHK’larla ilgili olarak ise Resmî Gazete’de yayımlanma tarihinden itibaren 60 gün içinde yapılmayan başvurular işleme alınmayacak.
Komisyona yapılan başvurular, aranan şartlara uygunluk bakımından ön incelemeye tâbi tutulacak. Ön inceleme sonucunda süresi içinde yapılmadığı, başvuru sahibinin konuyla ilgili hukûkî menfaatinin bulunmadığı, bu kanun hükmünde kararnamenin kapsamına girmediği veya diğer şekil şartlarını taşımadığı tespit edilen başvurular reddedilecek. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usûl ve esaslar komisyon tarafından belirlenecek.
Komisyon, incelemelerini dosya üzerinden yapacak ve inceleme sonucunda başvurunun reddine veya kabulüne karar verebilecek. Kamu görevinden, meslekten veya görev yapılan teşkilâttan çıkarılan ya da ilişiği kesilenlere ilişkin başvurunun kabulü hâlinde karar, Devlet Personel Başkanlığı’na bildirilecek.
Kapatılan kurum ve kuruluşlara ilişkin başvurunun kabulü hâlinde ilgili KHK hükümleri, söz konusu kurum ve kuruluş bakımından tüm hüküm ve sonuçlarıyla birlikte söz konusu KHK’nın yayımı tarihinden geçerli olmak üzere ortadan kalkmış sayılacak. Buna ilişkin işlemler, ilgisine göre İçişleri Bakanlığı, Maliye Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı veya Vakıflar Genel Müdürlüğü’nce yerine getirilecek.
Yargı Denetimi
Komisyonun kararlarına karşı HSYK tarafından belirlenecek Ankara idâre mahkemelerinde iptal davası açılabilecek.