Avrupa Konseyi geçen Mayıs ayında küçük bir teknedeki 63 Libyalı mültecinin ölümü ile ilgili raporunda NATO'nun yardıma gitmediğini belirtti.
Konseyin yaptığı soruşturma sonucu hazırlanan raporda sahil muhafaza görevlileri ve NATO tarafından yapılan bir dizi hata yüzünden 63 kişinin hayatının kurtarılamadığı kaydedildi.
Sadece 9 kişinin sağ kalabildiği olayda mülteci teknesi 15 gün Akdeniz'de bekledikten sonra yakıtı bitmiş ve Libyaya geri sürüklenmişti.
NATO, mülteci teknesi ile, komutası altındaki hiç bir gemi ya da uçaktan iletişim kurulduğuna dair kayıt bulunmadığını söylüyor.
Ama o günlerde başka arama kurtarma çalışmaları yapıldığını belirtiyor.
Avrupa Konseyi raporundan
""Aşırı kalabalık, çok az yakıtı ve suyu kalmış tekneden 18 saat denizde kaldıktan sonra uydu telefonuyla İtalya'da yaşayan Eritreli bir rahibe imdat telefonu ulaştı. Bu bilgi İtalyan sahil muhafaza güçlerine bildirildi. Onlar da uydu telefonunun yerini saptamak suretiyle teknenin yerini buldular. Fakat bu bilgi bölgedeki hiç bir gemiye ulaştırılmadı. NATO burasının kendi tontrolündeki bir askeri bölge olduğunu bildirdi ama hiç bir kurtarma harekatına girişmedi. Bir kaç saat sonra bir askeri helikopterden gemiye su ve yiyecek atıldı ama bu helikopter bir daha geri gelmedi. Tekneden iletişim kurulan iki balıkçı teknesi yardıma gitmeyi reddetti. Teknedekilerin yaklaşık yarısının zaten öldüğü onuncu gün büyük bir askeri tekne yaklaştı ama durumun feciliği açıkça görülmesine rağmen yeniden uzaklaştı."
Avrupa Konseyi'nin raporuna göre 2011 yılı boyunca Afrika kıyılarından Avrupa'ya ulaşmaya çalışan 1500 insan denizde hayatını kaybetti.
Bu insanların çoğu Libya ya da Kuzey Afrika'daki diğer çatışmalardan kaçmaya çalışıyordu.
Avrupa Konseyi bu soruşturmayı İngiltere'de yayımlanan Guardian gazetesi bazı mülteciler yaptığı mülakatları yayınladıktan sonra başlattı.
Hayatta kalabilen tanıklar, insan kaçakçılarının gemiye daha çok kişi sığdırabilmek için yetersiz yiyecek stokuyla yola çıktığını anlatıyorlardı.
Avrupa Konseyi'nin 9 ay süren soruşturması İtalya'nın Lampedusa adasına ulaşmaya çalışan mültecileri kurtarmak için bir çok fırsatın kaçırıldığı sonucuna vardı.
Raporda mültecilerin yüzyüze kaldığı çaresizlik sağ kalanların da tanıklıklarıyla temellendirilerek anlatılıyor.
"Akdeniz'de yitirilen hayatlar: Sorumlu kim?" başlıklı raporda NATO'nun Libya'dan muhtemel bir kitlesel kaçışa karşı hiç bir hazırlık yapmadığı da söyleniyor.
"Bu insanlar ölmeyebilirdi. Eğer farklı birileri tarafından ya da doğru biçimlerde müdahele edilseydi kurtarılabilmeleri için bir çok fırsat vardı" deniliyor.
Raporda ayrıca deniz kanunlarına göre, devletlerin kendi bayraklarını taşıyan gemilerin ihtiyaç içindeki insanları kurtarmasını sağlamakla yükümlü olduğu da hatırlatılıyor.
Raporun yazarı Tineke Strik hatırladığı karar taslağında NATO'yu bölgedeki güçlerinin olayla ilgisi konusunda daha ayrıntılı bilgi vermeye çağırıyor.
Karar taslağı Avrupa ülkelerini de bu tür krizlerde ortaya çıkan yükümlülük boşluğunu doldurmaya davet ediyor.
BBC