15 Mart Cumartesi günü saat 15:00’ te Muş Alparslan Üniversitesi öğretim görevlilerinden İkram Filiz “Kur’an Okumalarında Usul” konulu bir seminer verdi. “Gençlik Seminerleri” adı altında Muş Şoförler Cemiyeti Konferans Salonunda yapılan ve üniversitenin İnsani Değerler Topluluğunun gerçekleştirdiği bu ilk seminere ilgi yoğundu. Kur’an-ı Kerim ve mealiyle başlayan seminer programı İkram Filiz’in sunumuyla devam etti.
Seminerde özetle şu konulara değinildi:
Kur'an bir hayat kitabıdır. Hayatın her alanını ilgilendiren temel ilkeler vazetmiştir. Müslümanlar hayatlarını ona göre şekillendirme gayretleri içerisinde bulunmalıdırlar. Onun dışında korunmuş, indiği dönemdeki şekliyle günümüze kadar ulaşmış başka bir kitap yoktur. Dolayısıyla sorunlarımızın çözümünde temele alınması gereken kitap; Kur'an'dır. Böyle düşünüldüğü ve hareket edildiği takdirde Kur'an okumalarının daha sağlıklı bir zeminde değerlendirilmesi mümkün olur.
Ancak Kur’an okumalarında pratiğe geçildiğinde bazı sorunlarla karşılaşılmaktadır.
Okuma sorunlarını aşabilmenin yolu, doğru bir okuma yöntemine veya usule sahip olmaktan geçiyor. Kur'an okuma usulü bağlamında söylemek istediklerimizi, Kur'an okumalarında ortaya çıkan olumsuzluklar üzerinden anlatmaya çalışalım.
Kur'an okumalarında ortaya çıkan olumsuzluklar:
1) Okumaların sadece meallerle sürdürülmesi mealcilik diyebileceğimiz bir sorunun ortaya çıkmasına neden olabilmektedir
Bu okuma biçiminde genellikle okunulan meal, Kur'an gibi algılanmaktadır
. Oysa mealin Kur'an olmadığı izahtan varestedir; meal sadece Kur'an'ı genel hatlarıyla anlamaya yarar
2) Ayetler okunurken siyak sibaka (yenilerin tabiriyle "bağlam") riayet edilmemesi. Bu da ayetlerin hiç murat edilmediği şekliyle anlaşılmasına neden olabiliyor. Bağlamından koparılan ayetler özünde açık bir anlama sahipken ilgisiz bir biçimde yorumlanabilirler.
3) Geleneksel okumalar da çeşitli sorunlara yol açabilirler. Onları da şu şeklide sınıflandırabiliriz.
a) Mezhepçilik: Özellikle Şiilikte ve Sünnilikte bu çok yoğun görülmektedir.
b) Zahiri ve Batınilik: Bu yorumlar da ya salt lâfzı ya da batını merkeze almaktadır.
c) Fıkıhçılık: Kur'an'a salt fıkıh malzemesi olarak bakan bu anlayış, Kur'an'ı fıkhın kaynağı değil nesnesi haline getirmektedir. Böylelikle nesneleştirilen kitap, teknik ve hukukî terimler kitabına indirgenmektedir.
d) Hadisçilik: Hadisin Kur'an'a hâkim kılınması şeklinde tezahür eden bu anlayış, çoğunlukla hadisleri Kur'an'a arz yerine Kur'an'ı hadislere arz etmektedir.
üretilmiş eski ya da yeni bir geleneğin kodlarıyla okunmaktadır. Ve fakat Kur'an okuyucusu çoğu
Parçacılık: Parça bir doğru veya bir kavram üzerinden Kur'an'ı anlama çabası şeklinde tezahür eden bu sorun, yorumun bütüne dayanmasını engellediğinden Kur'an'ın bütün olarak anlaşılmasına imkan tanımaz.
5) Tarihselcilik: Modernist anlayışın ürünü olan bu okuma biçimi Kur'an'ın bir kısmının ya da tamamının tarihsel olduğunu, onun çağlar üstü özelliğinin lafzında değil içerdiği anlam ve ilahi muratta olduğunu ifade eder
6) Sebeb-i Nüzul'ün ve nüzul ortamının ve tedricin göz ardı edilmesi: Bu durum ayetlerin iniş sebepleri ve indiği zeminin önemsenmemesine neden olmaktadır
7) Bilimselcilik: Kur'an'ın bilimle tefsir edilmesi şeklindeki bu yaklaşımı, daha çok Kur'an'ın bilimsel verilere doğrulatılması çabası olarak görülebilir
8) Kavram çalışmalarının zaaflarını da aşağıdaki şekilde sınıflandırabiliriz.
a) Kelimelerin bağlamından koparılması.
b) Sebeb-i Nüzul'ün dikkate alınmaması.
c) Kelime ve kavram ayrımının doğru bir şekilde yapılmaması.
d) Kur'an'ın sadece teorik bilgi kitabı olarak algılanması.
Kuran okumalarında hangi ilkelere dikkat edilmelidir?
1) Bütünsellik: Bütünsellik ayetlerin anlam kaymasına uğraması ve kendi anlamları dışında yorumlanmasına engel olur
a) Kelime ve ayet ilişkisi bağlamında bütünsellik
b) Ayetin, siyak ve sibak bağlamı anlamında bütünsellik
c) Ayetin, Kur'an'ın bütünüyle ilişkisi anlamında bütünsellik:
2) Sebeb-i Nüzul:
Kuran okumalarında hangi ilkelere dikkat edilmelidir?
1) Bütünsellik: Bütünsellik ayetlerin anlam kaymasına uğraması ve kendi anlamları dışında yorumlanmasına engel olur
a) Kelime ve ayet ilişkisi bağlamında bütünsellik
b) Ayetin, siyak ve sibak bağlamı anlamında bütünsellik
c) Ayetin, Kur'an'ın bütünüyle ilişkisi anlamında bütünsellik:
2) Sebeb-i Nüzul
3) Mekkî ve Medenî ayırımını göz önünde bulundurma
4) Kur'an'ın "mübin" olma vasfının merkeze alınması
5) Hidayet kitabı olarak okuma
6) Sohbetlerin Kur'an sohbetleri olması
7) Tefsirlerden faydalanma
8) Siyer bilgisi