Middle East Eye’da yayımlanan bu makale, Barış Hoyraz tarafından Haksöz-Haber için Türkçeye çevrilmiştir.
Suriyeli muhalifler, Suriye'nin kuzeybatısındaki kilit durumda olan hükümet bölgelerinde daha fazla toprak kazanırken, gelişmiş bir yerel yapım insansız hava aracı (IHA), yıldırım taarruzunun başarısının arkasındaki hayati unsur olarak gösteriliyor.
Hay'at Tahrir al-Sham (HTŞ) ve Türkiye destekli Suriye Ulusal Ordusu savaşçılarının başını çektiği isyancı güçler sadece birkaç gün içinde Halep şehrini, İdlib vilayetinin tamamını ve Hama vilayetinin büyük bir kısmı da dâhil olmak üzere daha önce kontrol ettikleri bölgelerden daha geniş bir alanı ele geçirdiler.
Beşar Esad'a bağlı güçler geri çekilirken, muhalif güçler bazı bölgelerde terk edilmiş silah ve askeri teçhizatı da ele geçirdi.
Saldırı, hükümet güçlerini cuma gününden bu yana yoğun çatışmaların yaşandığı Suriye'nin orta kesimlerindeki Hama ve Humus'a, hatta Hama şehir merkezinin birkaç kilometre uzağına kadar götürdü.
Middle East Eye'a ayrıntıları teyit eden kaynaklara göre, Middle East Eye tarafından ele geçen görüntülerde HTŞ'nin özel kuvvetleri Şahin (el-Şaheen) Tugayı'nın “Şahin” adlı gelişmiş, yerel yapım araçları konuşlandırdığı görülüyor.
Videoda fırlatmadan önce muhalifler bir drona hızla mühimmat yüklerken görülüyor. Fiberle güçlendirilmiş, kablosuz kamikaze dronu öne bakan bir kamerayla donatılmış olup, canlı görüntüleri bir ekrana aktararak operatörlerin onu hedefine doğru hassas bir şekilde yönlendirmesini sağlıyor.
Bu insansız hava araçları isyancıların ateş hattının ötesini hedef almasını sağlayarak, koordineli saldırılarla zırhlı araçları etkisiz hale getirmesine ve cephe hatlarının çökmesine sebep oluyor.
Hassas saldırılar
Muhaliflerin komutanı Yarbay Hasan Abdül Gani pazartesi günü eski adı Twitter olan X'te bir Şahin İHA'sının Hama vilayetindeki Masyaf kentinde Suriye Cumhuriyet Muhafızlarının üst düzey bir toplantısını vurduğu ve ayrıca Hama askeri havaalanından havalanmaya çalışan bir Suriye helikopterinin de bir başka Şahin saldırısında imha edildiği paylaşımını yaptı.
Üst düzey bir muhalif lider MEE'ye yaptığı açıklamada, Şahin insansız hava aracının saldırıdaki “kilit unsur” olduğunu söyledi.
Hay'at Tahrir al-Sham tarafından yayınlanan bir videodan alınan ekran görüntüsü, bir kamikazi dronu taşıyan muhalif savaşçıyı gösteriyor (MEE)
Dronların savaşta ilk kez kullanılıyor olmasına rağmen, Suriye savaşı boyunca sürekli çatışmalara sahne olan Lazkiye vilayetindeki cephe hatlarında birçok kez test edildiğini de sözlerine ekledi.
Yorum yapma yetkisi olmadığı için isminin açıklanmasını istemeyen muhalif lider, “Şahin İHA'larımız zırhlı tankları, silahlı araçları ve düşman savaşçılarını yüzde 5’ten daha az bir hata ile imha edebiliyor. İHA’larımızı İran ve Rusya'nın topraklarımıza yönelik insansız hava aracı saldırılarının ardından geliştirdik.” dedi.
Lider, son yıllarda isyancıların patlamayan İran ve Rus intihar dronlarını ele geçirdiklerini ve bunları kendi dronlarını geliştirmek için prototip olarak kullandıklarını söyledi.
“Birçoğu yakın zamanda ele geçirilen bir dizi ‘düşman insansız hava aracı’ topraklarımıza patlamadan düştü ve şimdi onları vurmak için geri gönderiyoruz.” dedi.
Yerel yapım silah
Geçen haftadan bu yana muhalif güçler Halep Uluslararası Havaalanı'nı, dört askeri havaalanını, mühimmat depolarını, tank ve insansız hava araçları da dahil olmak üzere birçok askeri donanımı ele geçirdi. Muhalifler ayrıca ele geçirdikleri bir helikopteri uçururken görüntülendi.
Muhaliflerin başarısı, Rus hedeflerine karşı etkili bir şekilde kamikaze dronları kullanan Ukrayna'nın, Suriye hükümetine karşı operasyonun planlanmasına yardımcı olduğu söylentilerine yol açtı.
Geçtiğimiz yıl boyunca Rus yetkililer Kiev'i, İdlib'deki ‘Suriyeli muhaliflere kamikaze insansız hava araçları sağlamak’ ve ‘HTŞ savaşçılarına bunları nasıl üretecekleri konusunda eğitim vermekle’ suçladı.
Intelligence Report dergisi genel yayın yönetmeni Cihat Arpacık MEE'ye yaptığı açıklamada “Şahin Tugayı son 10 yıldır insansız hava araçları kullanıyor ve geliştiriyor” dedi.
Muhalif lider MEE'ye “İHA'ların geliştirilmesinde herhangi bir yabancı devletle işbirliği yapıldığı” iddiasını reddetti.
Menzilleri hakkında bilgi vermeyi reddetmesine rağmen, muhaliflerin elindeki Han Şeyhun şehrine yaklaşık 50 km uzaklıktaki Esad'ın elindeki Masyaf bölgesinin ötesinde hiçbir İHA saldırısı rapor edilmedi.
İHA görüntüleri havaalanlarına, tanklara, araçlara ve hükümet güçlerine yönelik saldırıların yanı sıra Hama'daki Askeri Güvenlik Şubesi Başkanı Tuğgeneral Uday Ghasa'nın, Souran kasabasında öldürüldüğü operasyonu da gösteriyor.
Esad yanlısı resmi medya Ghasa'nın öldürüldüğünü doğruladı ve hükümet güçlerinin birçok insansız hava aracı saldırısını engellediğini bildirdi. Facebook'ta 24 saat haber yapan hükümet yanlısı medya sayfaları sürekli olarak muhaliflerin yeni insansız hava aracı saldırıları konusunda uyarılar yayınlıyor.
Uluslararası kaygılar
Suriye hükümeti son gelişmeleri görüşmek üzere BM Güvenlik Konseyi'ni toplantıya çağırdı ve Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Ürdün, Rusya ve İran'dan destek mesajları aldı.
Suriye Ordusu bir açıklama yaptı: “Rus güçleriyle birlikte terörist gruplara saldırılar düzenleyerek, ikmal yollarını keserek, Halep ve İdlib'deki beş karargâhı imha ederek operasyonlarımızı sürdürüyoruz.”
Öte yandan Beyaz Baretliler olarak bilinen Suriye Sivil Savunması, MEE ile paylaştığı fotoğraflarda saldırıların Halep ve İdlib'deki sivil mahalleleri, kampları ve hastaneleri vurduğunu, 25 kişinin öldüğünü ve 66 kişinin de yaralandığını bildirdi.
İtalya Başbakan Yardımcısı, Rus saldırısının Halep'teki Terra Sancta Fransisken Koleji'ni vurduğunu ve ciddi hasara yol açtığını söyledi.
Birleşik Krallık Dışişleri Milletler Topluluğu ve Kalkınma Ofisi sözcüsü Cumartesi günü yaptığı açıklamada şunları söyledi: “Esad rejimi, siyasi bir sürece dahil olmayı kabul etmeyerek ve Rusya ile İran'a bel bağlayarak mevcut hareketin koşullarını oluşturmuştur.”
Suriye İnsan Hakları Gözlemevi'ne göre geçtiğimiz hafta boyunca yaşanan çatışmalarda en az 72'si sivil olmak üzere 457'den fazla kişi hayatını kaybetti.
BM'nin insani yardım kuruluşu OCHA pazartesi günü yaptığı açıklamada, 30 Kasım itibariyle İdlib ve kuzey Halep'te yarısından fazlası çocuk olmak üzere 48.500'den fazla kişinin yerinden edildiğini açıkladı.
BM Suriye Komisyonu, Halep kentinde bir hastane ve bir üniversite yurdu da dâhil olmak üzere sivil altyapıya ve sivillerin yoğun olarak yaşadığı diğer bölgelere yönelik saldırıları soruşturduğunu açıkladı.