Haber-Analiz: Ahmet Furkan Mercan / AA
Filipinler'deki Hristiyanların temsilcilerinden Evanjelik Kilisesi üyesi Aldrin Penamora, Filipinler'de Bangsamoro Müslümanlarına kapsamlı özerklik sağlayan Bangsamoro Organik Yasası'na (BOL) destek vereceklerini söyledi.
Filipinler'deki Bangsamorolu Müslümanların yaşadığı bölgenin kaderini etkileyecek referanduma sayılı günler kala AA muhabirine konuşan Penamora, Bangsamoro Organik Yasası'nın bölgeye birçok katkısı olacağını belirtti. Penamora, "BOL'un Hristiyan, Müslüman, Lumad ve diğer yerel halkların yaşadığı bölgeye ekonomik kalkınma ve güvenlik getireceğine inanıyorum." dedi.
BOL'un Bangsamorolu Müslümanlara karşı uygulanan adaletsizliği ortadan kaldıracağını vurgulayan Penamora, "Moro halkına karşı asırlardır süren tarihi adaletsizliğin yaraları sarılacak." diye konuştu.
Penamora, "Hem Bangsamoro hem de BOL için büyük bir evet vereceğim.” ifadesini kullandı.
"BOL, bizim mücadelemizin meyvesidir"
Bangsamorolu Müslümanlardan Ziraat mühendisi Rehan Ali ise BOL'un Moro halkına "siyasi kişilik, asil ve adil bir barış kazandıracağını" kaydetti.
Ali, "Moro'ya karşı yapılan tarihi adaletsizliklere bakıldığında BOL, bizim mücadelemizin meyvesidir." dedi.
İspanyolların Filipinler'i Amerikalılara bıraktığında Moro'nun içerisinde bulunduğu Mindanao Adası'nı da verdiğini hatırlatan Ali, "Burada Mindanao halkının rızası alınmamıştı." şeklinde konuştu.
Referandumda "evet" çıkması halinde bölge insanına "kendi kaderini tayin etme hakkının" tanınacağını dile getiren Ali, “Peçe takıyorum. Bu şekilde iş bulmak kolay değil. Şu an iş bulamıyorum. BOL bize haklarımızı verecek.” ifadelerini kullandı.
“Yasa daha fazla kalkınma, refah ve barışın yolunu açacak”
Filipinli Müslüman Yönetmen Anzarrih Mastura Matalam da referandum sonucunun bölgenin geleceği için çok önemli olduğu değerlendirmesinde bulundu.
Moronun gelecek nesilleri için BOL'un kritik önemde olduğunun altını çizen Matalam, “Bölgenin geleceği ve çocuklarımız için bir umut kaynağı olarak gördüğümüz yasa, Moro'ya daha fazla kalkınma, refah ve barışın yolunu açacak." dedi.
Mindanao Hristiyanlarından destek açıklaması
Filipinler'de Bangsamoro Müslümanlarına kapsamlı özerklik sağlayan yasaya Mindanao'daki Hristiyanlar da destek veriyor.
Mindanao Barış İçin Katolik Kilisesi Liderleri, önceki gün BOL'a destek niteliğinde bir bildiri yayımlamıştı.
Bildiride, BOL'un bölgenin gelecekteki kalkınmasını içeren bir barış anlaşması olduğuna inanıldığı belirtilerek, "Başarısızlığa uğrayan birçok girişimden sonra bu, Mindanao'da kalıcı ve adil bir barış için son somut fırsat olabilir." ifadesi kullanılmıştı.
Mindanao Barış İçin Katolik Kilisesi Liderleri, piskoposlar, eğitimciler ve bir insani yardım örgütünden oluşuyor.
Moro halkı 21 Ocak'ta sandığa gidiyor
Yüzyıllardır sahip oldukları özgürlükleri 1898'de Amerikalılar, ardından 1946'da Filipinliler tarafından alınan Morolar, Temmuz 2018'de Manila hükümetiyle imzalanan kapsamlı özerklik anlaşmasını oylamak için 21 Ocak'ta sandık başına gidecek.
Filipinler Devlet Başkanı Rodrigo Duterte, temmuz sonunda Bangsamoro Müslümanlarına kapsamlı özerklik sağlayan yasayı onaylamıştı.
Bölge Müslümanlarının hukuki ve ekonomik kazanımlarını artırması öngörülen yasa, nüfusun yoğun yaşadığı Mindanao eyaletinin bazı bölgeleri ile çevresindeki adalara, mevcut özerk yapıdan çok daha kapsamlı bir özerklik sağlayacak.
Yeni düzenlemeyle Bangsamoro özerk hükümeti kurulacak. Bölgede dini özgürlükler konusunda bağımsız olarak şeri hükümlerin uygulanacağı mahkemeler açılabilecek.
Merkezi yönetim, Mindanao'daki idari yetkileri Bangsamoro hükümetine devredecek.
Bangsamoro bölgesindeki iç sular ulusal hükümet ile eş zamanlı idare edilecek. Özerk yönetim enerji kaynaklarını çıkarıp yönetimini sağlayacak.
Ayrıca eski Moro Ulusal Kurtuluş Cephesi (MUKC) ve Moro İslami Kurtuluş Cephesi (MİKC) savaşçıları kolluk kuvvetlerine katılabilecek.
Lanao del Norte eyaletindeki 6 belediye ve Kotabato eyaletindeki 39 kasaba, yapılabilecek bir referandum ile tasarıda kabul edilen bölgelere dahil olabilecek.