Filipinler Devlet Başkanı Rodrigo Duterte ve ‘Moro İslami Kurtuluş Cephesi’ Başkanı El Hac Murad İbrahim arasında onaylanan Moro Müslümanlarına kapsamlı özerklik sağlayacak Bangsamoro Organik Yasası'na ilişkin imza töreni bugün gerçekleştirilecek.
ANLAŞMADA HANGİ HUSUSLAR ÖN PLANA ÇIKIYOR?
Anlaşma ile bölgedeki tüm silahlı gruplar silahsızlandırılacak. Moro İslami Kurtuluş Cephesi de belirlenen takvim çerçevesinde silahlarını bırakacak. Bölgenin polis gücü Filipinler merkezî hükümetine bağlı olacak, ancak İslami Kurtuluş Cephesi’nin askerlerinden uygun görülenler de polis gücünde yer alabilecek.
Aralık ayında gerçekleştirilecek referandumdan sonra Moro İslami Kurtuluş Cephesi bir geçiş hükümeti kuracak ve bu hükümet Bangsamoro Özerk Bölgesi’ni üç yıl boyunca yönetebilecek. Asıl hükümet, 2022 senesinde yapılması planlanan genel seçimler sonucunda oluşturulacak olan Bangsamoro Meclisi’nden çıkacak.
Her sene Filipinler bütçesinin %5’i doğrudan Bangsamoro’ya aktarılacak ve Bangsamoro hükümeti bu parayı istediği gibi kullanabilecek. Bölgede toplanan vergilerin ve elde edilen doğal kaynakların %75’i de Bangsamoro hükümetinin tasarrufunda olacak.
Uzun yıllar fakir bırakılan bölgenin gelişmesi için ‘Bangsamoro Gelişme Fonu’ kurulacak ve bu fon uluslararası katkıya açık olacak.
Bangsamoro’da Filipinler’in genel yargı sisteminin yanında İslam hukuku da hüküm sürecek, bütün tarafların Müslüman olduğu davalarda Şeriat Mahkemeleri yetkili olacak.
MORO’DA 40 YILDAN FAZLA SÜREN SAVAŞ
Filipinler devleti ile Moro Müslümanları arasında yaşanan savaş 40 yılı aşkın süre devam etti Çatışmalarda 120 binden fazla kişi hayatını kaybetti, 2 milyon kişi mülteci durumuna düştü.
Moro halkının nüfusu bugün 10 milyonun üzerinde. Moroların en yoğun yaşadığı bölgeler Maguindanao, Lanao del Sur, Sulu, Tawi Tawi ve Basilan olarak sıralanıyor.
MORO ULUSAL KURTULUŞ CEPHESİ'NİN TARİHİ
Nur Misuari liderliğinde 1969 yılında kurulan “Moro Ulusal Kurtuluş Cephesi”, Mindanao’yu merkez edinerek, 1972 yılında Moro’nun bağımsızlığı için ilk silahlı mücadeleyi başlattı. İki yıl sonra gözlemci statüsü ile Moro halkını temsilen İslam Konferansı Teşkilatı tarafından da tanınan örgütün Bangsa Moro Ordusu, Filipin Silahlı Kuvvetleri’ne ağır kayıplar verdi. Sonuçta Filipin Hükümeti, Müslümanlarla anlaşma yollarını aramak zorunda kaldı. Yapılan baskı ve Libya’nın aracılığı sonucu Filipin Hükümet temsilcileri ile Moro Ulusal Kurtuluş Cephesi temsilcileri arasında Aralık 1976’da Müslümanların yaşadığı on üç vilayeti içine alacak özerk bir bölgenin kurulmasını öngören “Trablus Antlaşması” imzalandı.
Ancak Nisan 1977’de Filipin Hükümeti’nin özerklik konusunu halkoyuna sunması ve Trablus Antlaşması’na aykırı olarak sadece on vilayeti içine alan iki ayrı özerk bölge kurması çatışmaların tekrar başlamasına sebep oldu. Tam bağımsızlık hedefi ile mücadeleyi sürdüren örgütte, 1981 yılında bir bölünme yaşandı ve “Moro İslami Kurtuluş Cephesi” kuruldu. Bu gelişme ile Moro Ulusal Kurtuluş Cephesi zayıflarken, İslami Kurtuluş Cephesi bugün Moro’daki en büyük silahlı güç haline geldi. Sonraki süreçte Müslümanların haklarını tanıma konusunda bazı icraatlara imza atan Filipin Hükümeti ile önce tam bağımsızlık, daha sonra ise özerklik talep etmeye başlayan Moro Ulusal Kurtuluş Cephesi arasında 1996 yılında bir anlaşma sağlandıysa da hayata geçirilemedi. Bugün, diğer silahlı gruplarla birlikte 27 Mart 2014’te “Moro İslami Kurtuluş Cephesi” (MİKC) ile Filipin Hükümeti arasında imzalanacak barış anlaşmasını kabul etmeyeceğini duyurmuştu.