Avrupa Komisyonu, sığınmacılara yardım edenlere hapis cezası öngören yasa ve geçiş bölgelerinde tutulan mültecilere yiyecek verilmediği gerekçesiyle Macaristan aleyhine ihlal prosedürü başlattı.
Macar Helsinki Komitesine göre Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) tarafından ele alınan geçici tedbir sonrası Macaristan geçiş bölgelerinde geçtiğimiz Ağustos ayından bu yana yalnızca 25 kişiye yiyecek verildi. Macar hükümet yetkililer bu iddiaları reddetmezken sığınmacıların gözaltına alınmadığını, Macar göç yasasına göre transit bölgeden ayrılarak üçüncü güvenli ülke olan Sırbistan'a yiyecek bulmak için gidebileceklerini savundu.
Birleşmiş Milletler (BM) özel raportörü, BM Mülteci Ajansı ve Avrupa Komisyonu ise Macaristan'daki uygulamaları şiddetle eleştirdi.
Macaristan'ın "geçiş bölgeleri" nedir?
2015'deki mülteci krizine Macaristan'ın cevabı, Sırbistan sınırını kapatmak oldu. Biri Tompa'da diğeri Röszke'de olmak üzere iki transit bölge kuruldu. Sığınmacılar ülkeye ve dolayısıyla Avrupa Birliği'ne girmek için yalnızca bu transit bölgelerden geçiş yapabiliyor.
Macaristan'ın geçiş bölgelerinde yaklaşık olarak 280 sığınmacının bulunduğu düşünülüyor. Birleşmiş Milletler'in göçmenlerin insan hakları özel raportörü Felipe Gonzalez Morales'e göre çoğunluğu aileler oluşturuyor ve yüzde 60'tan fazlası çocuk.
Gıdaya ulaşamayan insanlar kimler?
Geçiş bölgeleri sığınma talebi reddedilen insanların nakil prosedürüne geçtiği özel bir bölüme sahip. BM özel raportörü Morales, burada tutulan yetişkinlere yiyecek verilmediğini söylüyor.
Bunun yanında 2019 ile bir önceki yıl arasında farklar var. Macar Helsinki Komitesinden Andras Lederer'e göre, ilk kez geçtiğimiz Ağustos ayında sığınma talebi derhal reddedilen insanlara yiyecek tedariki kesildi.
Bu yıl ise yiyecek verilmeyenler başvuruları ve hatta temyiz başvuruları reddedilen sığınmacılardı.
İçişleri Bakanlığı ise euronews'ün konuyla ilgili sorularına, "Onlar Macaristan'dan zaten kovulmuştu, bu yüzden ülkeyi çoktan terk etmiş olmalılardı." cevabı verdi.
Macar yetkililer ayrıca gönderilenler için yardım sunulduğunu ancak insanların iş birliği yapmayı reddettiğini söyledi.
Niçin yiyecek verilmiyor?
Lederer, sığınmacılara yiyecek sağlanmamasının iki nedeni olduğunu öne sürüyor. Lederer, "Bunlardan biri yasal dayanak. Yabancı politika prosedüründeki insanlara ne tür hizmetlerin sağlanması gerektiğini düzenleyen uygulama kararnamesi, bu prosedürlerin yürütülebileceği her tesisi ayrı ayrı listelemektedir. Ancak prosedür süresince geçiş bölgelerinde gıda sağlama konusunda belli bir zorunluluk yok." şeklinde konuşuyor.
Bunun yanında teknik olarak yemek sağlanmamasının arkasında, insanların bölgeyi yalnızca Sırbistan'a doğru terk edebiliyor olmaları. Eğer sığınmacılar Sırbistan'a giderse Macaristan'daki bütün koruma şanslarını kaybediyor.
Macaristan Hükümet Sözcüsü: İnsanları geçiş bölgelerinde aç bırakmıyoruz
Macaristan Hükümet Sözcüsü Zoltan Kovacs Nisan ayında yaptığı açıklamada yetkililerin insanları aç bırakmadığını "sığınma talebinde bulunanların ve talepleri inceleme altında olanların gıda ve barınma ihtiyaçlarının her zaman karşılandığını" söyledi.
Kovacs sözlerini "Macaristan'ın sığınma talep etmeyenlerden ya da talebi reddedilenlerden sorumlu olmadığını" vurgulayarak sürdürdü.
Gözaltı mı değil mi?
Macar Adalet Bakanı iki hafta önce parlamentoda geçiş bölgelerindeki insanların gözaltında tutulmadığını, tek bir yöne doğru yani Sırbistan'a gitmekte özgür olduklarını söyledi. Bu doğru. Sığınmacılar Macaristan'ı terk edebilir. Ancak Sırbistan'a gitmeleri yasa dışı olarak sınırları geçmeleri anlamına geliyor ve bu yüzden ceza alabilirler. Bu, Sırbistan'da sığınma talebinde bulunmalarını çok daha zor hale getiriyor.
Mahkemeye taşınan ihlal prosedürünün açıklamasında Avrupa Komisyonu "bu kişilerin Macar geçiş bölgelerinde kalmak zorunda olmasının AB'nin Geri Dönüş Direktifi uyarınca gözaltı olarak değerlendirildiğini" yazdı.
Euronews