Libya, Afrika'nın en fazla ve kaliteli petrol rezervlerine sahip olmasına rağmen siyasi çekişmeler nedeniyle bu kıymetli kaynak Libyalılar için nimetten külfete dönüşmüş durumda.
Libya'da nisan başından itibaren kabile mensubu protestocu gruplar, çeşitli bölgelerdeki petrol sahalarında üretimi durdurarak bazı limanların çalışmasını engelledi. Libya Ulusal Petrol Kurumu da bu petrol sahaları ve limanlarda "mücbir sebepten" dolayı üretim ve ihracatın durduğunu duyurdu.
Protestocular, Ulusal Birlik Hükümeti Başbakanı Abdulhamid Dibeybe'den görevi Tobruk'taki Temsilciler Meclisinin başbakan seçtiği Fethi Başağa'ya teslim etmesini talep etti. Dibeybe ise görevinin başında olduğunu ve görevi ancak seçilmiş bir hükümete teslim edeceğini açıkladı.
Libya'da genel bütçeyi besleyen kalemlerin başında ham petrol gelirleri yer alıyor. Bir "baskı unsuru" olarak kullanılan petrol krizi de, diğer siyasi krizlerde olduğu gibi geçim sıkıntısı olarak Libya vatandaşlarına miras kaldı.
Libya, normal şartlarda günde 1,4 milyon varil ham petrol üreten, 2025'e kadar üretimini 1,6 milyon varile çıkarmayı hedefleyen önemli bir petrol üreticisi.
Petrol krizi elektrik krizini belirginleştirdi
Petrol sahalarının ve limanların kapatılıp ihracatın durdurulmasının üzerinden yaklaşık iki ay geçtikten sonra ülkede zaten her daim yaşanan elektrik krizi daha da belirginleşti.
Libya'nın doğu ve batı bölgelerinde 35 santigrat dereceyi aşan, güney bölgelerinde ise 40 santigrat dereceye ulaşan sıcaklıkların kaydedildiği bu yaz aylarında Libyalılar günde 10 saati aşkın elektrik kesintilerine maruz kalıyor.
Libya Elektrik Şirketi, petrol krizinin bir sonucu olarak elektrik santrallerine gaz tedarikinin kesintiye uğraması nedeniyle şebekenin zarar görebileceği uyarısı yaptı.
Elektrik Şirketi ayrıca, santrallere gaz tedarikinin sağlanamamasının batı bölgeleri için büyük bir enerji açığı oluşturduğunu, doğu bölgelerinde de 1870 megavat olması gereken şebekenin gücünün yarıdan aza düşerek 910 megavat seviyesinde çalıştığını duyurdu.
Başkent Trablus ve birçok kentte benzin kuyrukları
Petrol sahalarının ve limanların kapanmasına eşlik eden elektrik krizine ek olarak hafta başından itibaren başta başkent Trablus olmak üzere ülkenin birçok kentinde benzin krizi patlak verdi ve yakıt istasyonlarında izdihamlar yaşandı.
Bu kriz, ülkede özellikle akaryakıt dağıtımı konusunda uzmanlaşmış Brega Petrol Pazarlama Şirketinin sessizliğini bozmasına neden oldu.
Şirket, cumartesi günü yaptığı açıklamada, tüm dağıtım şirketlerini ve nakliye birliklerini, yakıt istasyonlarda oluşan kuyruklara karşılık 24 saat boyunca depolarını açmaları çağrısında bulundu.
Açıklamada, benzin istasyonlarındaki kuyrukların artmasında elektrik kesinti saatlerinin uzamasının doğrudan etkili olduğu ileri sürüldü.
Benzin krizinin büyümesi üzerine Başbakan Dibeybe cumartesi günü, 24 saat içinde Trablus'un büyük belediyelerindeki benzin istasyonlarının açılması ve alternatif bir elektrik jeneratörü olmayan tüm istasyonların kapatılması talimatını verdi.
Petrol krizi başka krizleri de beraberinde getirecek
AA muhabirine konuşan Libyalı ekonomi uzmanı Yusuf Kusaybat, "Petrol krizi, başka krizlere de yol açmaya devam edecek. Bu krizlerin ilk kurbanı da Libya halkı olacak." dedi.
Sırada muhtemelen içme suyu krizi olduğunu söyleyen Kusaybat, "Libya'daki su istasyonları, şehirlere su pompalamak için elektrik kullanıyor. Arz eksikliği nedeniyle yaşanacak elektrik kesintilerinden içme suyu dağıtımı da etkilenecektir." ifadelerini kullandı.
Tüp gazda da sıkıntısı yaşanmaya başlandığına dikkati çeken Kusaybat, "Ayrıca petrol üretimi ve ihracatının durdurulması nedeniyle beklenen krizler arasında fiyatların artması da bulunuyor." dedi.
Fiyatlarda artış öngörüsünün iki sebebi olduğuna işaret eden Kusaybat, şunları kaydetti:
"Nakliye kamyonlarının kullandığı dizel yakıt kısıtlı, bu da tüccarlar için daha yüksek nakliye maliyetlerine yol açacak ve fiyatları yüzde 15 oranında artıracak. Ayrıca Merkez Bankasının tüccarlara ürün tedariki için kısıtlı kredi imkanı sağlanabilmesi de fiyatların yükselmesine yol açacaktır."