Ahmet Varol / Yeni Akit
Libya'da yoğun diplomasi
Libya’da 24 Aralık 2021’de yapılması planlanan seçimlerin, kanuni çerçeve konusunda anlaşma sağlanamaması yüzünden zamanında gerçekleştirilememesi sebebiyle fitne örgütünün lideri Halife Hafter’in yönlendirdiği Tobruk Temsilciler Meclisi’nin Fethi Başağa’ya ayrı bir hükümet kurdurmasıyla ortaya çıkan paralel hükümet sorunu işlerin daha da çetrefil ve içinden çıkılmaz hale gelmesine neden oldu.
Anlaşıldığı kadarıyla böyle paralel hükümet oyunuyla siyasi darbe yapmayı planlayan Hafter, bu planının da başarılı olamayacağını fark etmiş durumda. O yüzden yeni bir çözüm süreci başlatılmasına sıcak baktığını belli ediyor ama bu süreçte kontrolün büyük ölçüde kendinde olacağı bir formül üzerinde ittifak sağlanması için irtibatlarından yararlanmaya çalışıyor.
Libya’da yeni bir çözüm süreci başlatılması, çifte hükümet döneminin kapatılması ve tüm ülkede kontrolün merkezi otoritede olacağı bir siyasi istikrar sağlanması için daha net adımlar atılması gerektiği açıklamalarda dile getiriliyor. Bundan dolayı son günlerde ülke yoğun bir diplomasi trafiğine sahne oldu.
ABD Libya Maslahatgüzarı Leslie Ordman, Tobruk Temsilciler Meclisi’nin Başkanı Akile Salih’le Bingazi’de bir görüşme gerçekleştirdi. Salih bu görüşmede yaptığı açıklamada Trablus’taki Devlet Yüksek Konseyi’ne kendince bir ültimatom göndererek seçimlerle ilgili genel çerçevenin oluşturulması konusunda kendilerine cevap vermesi için 15 gün süre tanıdıklarını söyledi. Oysa bu konu bir tarafın ültimatom vermesi, diğer tarafın da bu ültimatoma göre alelacele bir formül oluşturmasıyla çözüme kavuşturulacak bir konu değil. Bir ortak konsensüse ihtiyaç var.
Salih aynı zamanda, Tobruk Temsilciler Meclisi’nin ülkenin tek meşru yasama meclisi olduğunu ve bu meclisin kararlarına uyulması gerektiğini iddia etti. Ancak bu meclisin de anlaşmanın kurallarına riayet etmesi ve ülkenin tek meşru idari otoritesinin Trablus’taki hükümet olduğunu kabul etmesi, anlaşmaya göre hiçbir gerekçeye dayanmayan paralel hükümeti de dağıtması gerekir. Bir tarafta kendisi ayrı davul çalarken öbür tarafa ültimatom göndermenin hiçbir tutarlı yanı olamaz.
Akile Salih açıklamasında aynı zamanda önümüzdeki Kasım ayına kadar seçimlerin yapılabilmesi için gerekli hazırlıklara başlanması talebinde bulundu.
ABD Libya Maslahatgüzarı Leslie Ordman Trablus’ta Devlet Yüksek Konseyi Başkanı Halid El-Mişri ile de görüşerek uzlaşma zemini oluşturulmasıyla ilgili fikirlerini almaya çalıştı.
Bu arada BM Libya Özel Temsilcisi Abdullah Batili, 5+5 Ortak Askeri Konseyi ile Sirte’de bir araya gelerek, ateşkesin sürdürülmesi ve kalıcı istikrar sağlanması konusunda görüş alışverişinde bulundu. 5+5 Ortak Askeri Konseyi merkezi yönetime bağlı askeri birlikleri temsil eden 5 kişi ile Hafter’in silahlı güçlerini temsil eden 5 kişiyi kapsayan bir ortak komite. Ateşkesin sağlanmasında, sahil yolunun trafiğe açılmasında ve bazı bölgelerde mayınların temizlenmesinde aktif rol oynamıştı. Batili bu konseyin desteklenmesi çağrısında bulundu.
Batili, Fransa’nın Libya Büyükelçisi Mustafa Mihrace ile de bir görüşme yaptı.
12 Ocak Perşembe günü de CIA Başkanı William Burns Libya’ya bir ziyaret gerçekleştirdi. Önce Trablus’ta Başbakan Abdülhamid Dibeybe ile görüşme yaptı. Görüşmede bölgedeki son gelişmeler ve Libya’da seçim yapılması, istikrarlı bir yönetim oluşturulması için yapılabilecek çalışmalar hakkında fikir alışverişinde bulunulduğu belirtildi. Burnns, ardından Bingazi’ye geçerek fitne örgütünün lideri Halife Hafter’le bir görüşme yaptı.
Burns açıklamalarında ABD’nin Trablus’taki hükümeti desteklediğini ifade etti. Bunda Hafter’in Rusya’yla işbirliğinin verdiği rahatsızlığın önemli rolü olduğu tahmin ediliyor.
CIA Başkanının ziyaretinden 5 gün sonra da Türkiye’den MİT Başkanı Hakan Fidan Libya’nın başkenti Trablus’a bir ziyaret gerçekleştirdi. Fidan burada Başbakan Dibeybe’nin yanı sıra, Dışişleri Bakanı Necla El-Menkuş ve Başkanlık Konseyi Başkanı Muhammed El-Menfi ile görüşmeler yaptı.