Ahmet Varol / Yeni Akit
Libya’da Dibeybe hükümeti
Libya’da 24 Aralık 2021’de gerçekleştirilecek genel seçimlere kadar ülkeyi yönetecek geçici yönetim 5 Şubat 2021’de İsviçre’nin Cenevre şehrinde, Libya Siyasi Diyalog Forumu (LSDF) üyeleri arasında BM Libya Destek Misyonu (UNSMIL) gözetiminde gerçekleştirilen seçimle belirlenmişti. LSDF üyeleri de Libya’nın muhtelif bölgelerinden belirlenmişti.
Bu seçimde Başkanlık Konseyi veya Geçici Yürütme Otoritesi olarak isimlendirilen dört kişilik bir heyet oluşturuldu. Seçimi kazanan heyette başkan Muhammed el-Menfi, başkan yardımcıları Musa el-Koni ve Abdullah el-Lafi, başbakan da Abdülhamid ed-Dibeybe oldu.
Yapılan anlaşmaya göre bu heyetin ayrıca herhangi bir yerden güvenoyu alması gerekmiyordu ve seçimlere kadar yönetimde kalmaya devam edecek. Ancak başbakan tayin edilen Dibeybe’nin bir bakanlar kurulu oluşturması ve bu kurulun da Tobruk Temsilciler Meclisi’nden güvenoyu alması gerekiyordu. Tabii bu meclis artık sadece Temsilciler Meclisi olarak adlandırılıyor ve genel anlamda Libya’nın bir yasama meclisi sayılıyor.
Bu meclis daha önce Halife Hafter’in hüküm sürdüğü bölgeye taşınarak Mısır sınırına yakın bölgede yer alan Tobruk’ta Hafter’e bağlı ayrı bir hükümet oluşturmuştu. Ancak ülkedeki silahlı çatışmalara son verilmesi için yapılan görüşmelerde bir uzlaşma çerçevesi oluşturulması amacıyla söz konusu meclis, geçiş sürecinin yasama meclisi olarak tanınmış oldu. Dolayısıyla oluşturulacak Bakanlar Kurulu’nun bu meclis tarafından oylanmasının şart koşulması bir bakıma bu meclise ülke genelinde bir geçerlilik kazandırmış oldu. Ama bu meclisin güvenoyu vermemesi durumunda LSDF’nin devreye girmesi ve hükümetin bu forumda değerlendirilmesi de şarta bağlanmıştı. Çünkü o zaman bir başka çıkış kapısının oluşturulmaması durumunda mesele yeniden çıkmaza girecek ve siyasi çözüm çabalarının önü tıkanmış olacaktı.
Sonuçta Dibeybe farklı kesimleri temsil eden ve ağırlıklı olarak teknokratlardan yani siyasi kimliklerinden ziyade mesleki tecrübeleriyle öne çıkan bakanların yer aldığı ulusal birlik hükümetini oluşturdu ve bu hükümet adı geçen meclisten güvenoyu aldı. Bakanlar Kurulu’nun 27 bakandan oluştuğu, başbakan Dibeybe’nin aynı zamanda Savunma Bakanlığı görevini de üstlendiği belirtildi.
Temsilciler Meclisi başbakanın konuşmalarını dinlemek ve ulusal ittifak hükümetiyle ilgili değerlendirmeler yapmak için 9-10 Mart tarihlerinde yani geçtiğimiz Salı ve Çarşamba günleri Sirte şehrinde toplandı. Çarşamba akşamı da oylama yapıldı. Toplantıya katılan üyelerden 132’si kabul, 2’si red oyu verdi. Böylece hükümet büyük bir çoğunluğun onayıyla güvenoyu almış oldu. Dolayısıyla herhangi bir sorun çıkmaması ve yapılan anlaşmaya bağlı kalınması durumunda 24 Aralık’ta yapılacak genel seçimlere kadar ülkeyi yönetmeye devam edecek.
Kurulan ulusal birlik hükümetinin başbakanı Dibeybe güvenoylaması öncesinde Temsilciler Meclisi’nde yaptığı konuşmada ülkedeki paralı militanlar konusuna özellikle dikkat çekerek bu meselenin mutlaka çözülmesi ve ülkenin bu paralı militanlardan arındırılması gerektiğini vurguladı. Bilindiği üzere bu paralı militanlar, Halife Hafter hareketinin arkasında duran dikta rejimlerinin yaptığı yardımlarla özellikle Afrika ülkelerinden toplanıp getirilen gerilla güçlerinden oluşuyor. Bunların yanı sıra Rusya’daki Wagner şirketinin yine Halife Hafter’e destek amacıyla gönderdiği uzmanlar var. Ayrıca Hafter militanlarının saldırıları karşısında Ulusal Mutabakat Hükümeti’nin yardım talebi üzerine Türkiye’nin gönderdiği askeri uzmanlar var. Türkiye’nin gönderdiği askerlerin fiili olarak çatışmalara girmediği, daha çok askeri eğitim ve strateji alanında ve Hafter militanlarının terk ettiği bölgelerdeki mayınların, evlere bırakılan oyuncak patlayıcıların vs. temizlenmesinde görev yaptığı biliniyor.
Şimdi geçiş dönemi hükümetinin Libya’da usûlüne uygun bir seçim yapılmasına imkân verecek zemin oluşturması için bütün tarafların ona destek vermesi, anlaşmaya da bağlı kalınması gerekiyor.