Bugün 22 Nisan Dünya Günü. İklim değişikliğine ve küresel ısınmanın zararlı etkilerine dikkat çeken bu özel gün 1970'de ABD'de kutlanmaya başlandı, 2009'da Birleşmiş Milletler kararıyla uluslararası boyuta taşındı.
Fakat bu sene, bugünü özel kılan bir başka neden var. New York’ta 163 ülkenin temsilcileri, 12 Aralık 2015’te kararları üzerinde uzlaşılan Paris Anlaşması’na imza atmak için toplanıyor.
Hedef ne?
Kapsamlı anlaşmanın ortak hedefi, dünyamızı gelecek yüzyılda da yaşanabilir bir yer kılacak sıcaklıkta bırakabilmek.
Bilim insanları sıcaklık artışının önümüzdeki 80 yılda 4 santigrat dereceyi bulmasından endişe ediyor. Paris Anlaşmasının hedefi ise bu artışı 2 santigrat derecenin altında tutmak, mümkünse 1,5 dereceyi aşmamak.
ABD ve Çin yüzde 40 sorumlu
Sadece ABD ve Çin, dünyada sera gazı salınımının yüzde 40’ından sorumlu. Dolayısıyla bu iki ülkenin katılımı önemli. İmza törenine 60 devletin lideri katılacak. ABD’yi Dışişleri Bakanı John Kerry, Çin’i Başkan Yardımcısı Zhang Gaoli temsil edecek.
İklim Forumu’na başkanlık eden Fransa Çevre Bakanı Segolene Royal, sembolik törenin sorunun çözümünde etkili olacak siyasi iradeyi göstermesi bakımından önemli olduğunu söylüyor: Hükümetlerin iklim tehdidini ciddiye aldığı ortada. Bu iyiye işaret.
Son durum ne?
Geçtiğimiz ay, ABD verilerine göre 137 yılın en sıcak Mart ayıydı. Ayrıca son 11 ayın ortalama sıcaklıkta zirvesiydi. Küresel ortalama sıcaklık 14 santigrat dereceydi. Geçen yüzyıl bu ortalama 12,7’ydi.
Hiç umut var mı?
İyiye gidişe dair az da olsa umut var. Dünya Kaynakları Enstitüsü’ne göre, yenilenebilir enerjiye yatırımlar geçen yıl 286 milyar doları aştı.
Karbon salınımı miktarı son iki yıldır artmıyor. Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı’na göre, yenilenebilir enerji kapasitesi de yüzde 8,3 arttı.
Nisan ayı başında ABD’nin en büyük kömür madeni şirketi Peabody Enerji, doğalgaz ve temiz enerjiye yatırımlarla baş edemediklerini öne sürerek iflasını açıkladı. Sektörün gidişatı açısından dönüşüm gerektiği ortada.
Karbon bazlı yakıt tüketiminin en üst seviyede olduğu ve hava kirliliğinin öldürücü boyutlara ulaştığı Çin’de ise geçen yıl kömür tüketimi ciddi oranda azaldı, temiz enerjiye 111 milyar dolar yatırım yapıldı.
Paris Anlaşması ne getirecek?
Anlaşmaya göre hedef, sıcaklık artışını 2 santigrat derecenin altında tutmak. Zengin ülkeler projeler için 100 milyar dolar ayıracak. Başta ABD ve Çin'in büyük sorumlulukları var. Küresel ısınmaya etkisi yüksek olmayan yoksul ülkeler ise gönüllülük ilkesiyle hareket edecek, nüfusundaki yeni nesile örnek olacak.
Karbon salınımını 2050'ye kadar tahammül edilebilir seviyeye çekmek de hedefler arasında. Ülkeler, 2023'te değerlendirme toplantısı yapacak, yeni hedefler belirleyecek.
Hükümetler neler yapılabilir?
Hükümetlerin bu konuda yapabileceği çok şey var: Karbon salınımına ek vergi, fosil yakıt yatırımlarından çekilmek, sanayi sektöründe karbon salınım standartlarını düşürmek, yenilenebilir enerjiye devlet desteği sağlamak ve ağaçlandırmayı artırmak bunlardan bazıları.
Peki ya bireyler?
Karbon salınımınızı azaltacak önlemler elinizde. Özel araç yerine toplu taşıma ve bisiklet tercih etmek, daha temiz yakıt kullanmak, su kaynaklarını ve elektriği boşa harcamamak ve geri dönüşüme dikkat etmek atabileceğiniz en basit adımlar.
Kırmızı et ve diğer hayvansal gıdaların tüketiminizi azaltarak da metan gazı salınımızını büyük ölçüde azaltabilirsiniz.
En önemli konu ise farkındalık yaratmak. Sosyal medya emrinize amade. Çevreyi korumak için çalışan vakıf ve dernekler desteğinizi bekliyor.
Dünya Günü için bu senenin teması ağaçlandırma. Yapacağınız bağışlarla sevdiklerinizin adına ağaç diktirmek harika bir hediye olabilir.
Hedef sonraki nesillere yaşanabilir bir Dünya bırakmak.
Kaynak: Al Jazeera, AFP, Reuters